1.2 C
Olkusz
piątek, 19 kwietnia, 2024
Historia i tradycja regionu Szkice o Ziemi Olkuskiej

Szkice o Ziemi Olkuskiej

Biernat z Lublina i …Pilicy

Pilica to obecnie niespełna 2 tysięczne miasteczko, aż trudno uwierzyć, że to tu niejako rodziła się polska literatura. Jedną z wielu niezwykłych postaci, które...

Prochownie prądnickie i Wincenty Nieszokoć

Wiele z ruin jurajskich zamków to fragmenty kamiennych murów. Dziś, gdy niektóre z nich się rekonstruuje, albo częściowo czy całkowicie odbudowuje, zapominając o tym,...

Czarna Góra

Czarna Góra to południowa dzielnica Olkusza. Pierwsza wzmianka pochodzi z 1521 r., kiedy to Czarna Góra była wsią w parafii Olkusz. Jej ówczesnym dziedzicem...

Prokurator z Olkusza

Tekst na motywach życiorysu podpułkownika Czesława Łapińskiego (1912-2004) – zbrodniarza komunistycznego, który pochodził z Olkusza, a w historii Polski zapisał się czarnymi zgłoskami m.in....

Zarys dziejów Sąspowa

Malownicza Dolina Sąspowska, u której wylotu znajduje się opisywana przez nas miejscowość, jest liczącym ok. 6 km zachodnim odgałęzieniem Doliny Prądnika. Rzeczka przez nią...

Konstruktor Ryszard Bartel

Nasz region słynie z lotników, inżynierów i konstruktorów lotniczych. W Olkuszu chyba każdy zna nazwisko inż. Antoniego Kocjana, konstruktora, bohatera II wojny światowej, który...

Dzieje Bydlina do końca XVIII wieku

Bydlin to atrakcyjna, turystycznie, pięknie zlokalizowana wieś, o dawnym rodowodzie. W najstarszych dokumentach spotykamy Bidlin. To nazwa dzierżawcza od nazwy osobowej Bydla. Pierwsza wzmianka...

Republika Sławkowska i akcja bojowa PPS

Piękną kartę zapisał Sławków w Rewolucji 1905 r. Dokładnie 12 listopada 1905 r. uchwałą rady gminy powstała tzw. Republika Sławkowska, która przetrwała 10-12 dni...

Wojna podziemna na Ziemi Olkuskiej

Na początku tego miesiąca zmarła Maria Stypułkowska-Chojecka „Kama”, która – jako łączniczka 1. kompanii „Pegaz” z batalionu „Parasol” - brała udział w krakowskim zamachu...

Upadłe Srebrne Miasto czyli Olkusz w ostatnich latach Rzeczpospolitej szlacheckiej

Ostatnim królem, który odwiedził Olkusz był Stanisław August Poniatowski. Było to 3 lipca 1787 r. Władca chylącej się ku upadkowi Rzeczypospolitej z zatroskaniem oglądał...

Dobry żart „tynfa” wart i nie tylko!

Wspominaliśmy ostatnio dzieje królewskiej mennicy w Olkuszu. Pociągnijmy temat związany z mennictwem, który pośrednio – poprzez ludzi - wiąże się z Olkuszem. Jednym...

Mennica w Olkuszu

Na znanym portalu aukcyjnym pojawiła się moneta z portretem króla Stefana Batorego - dwutalarówka koronna - z 1580 r., którą wybito w mennicy w...

Wyzwolili, by zniewolić – 71. rocznica

Gdy w szkole uczono mnie o bohaterskich rewolucjonistach, którzy dzierżąc w dłoniach krwistoczerwone sztandary nieśli wyzwolenie masom wyzyskiwanym przez wrednych kapitalistów, moja babcia z...

Joel Barlow – poeta i dyplomata

Ponad dwa stulecia temu zmarł w Żarnowcu Joel Barlow. Źródła różnie podają datę jego śmierci: 24, 26 a nawet 28 grudnia 1812 r. Do...

Następni Bonerowie

Dokończenie cyklu o słynnym rodzie, właścicielach Ogrodzieńca i Rabsztyna. Jan Boner Jan Boner ur. 1516 w Krakowie, zmarł tamże w 1562 r. Ten późniejszy przywódca kalwinów...

Bonerowie

Bonerowie (A. Boniecki protestuje w swym herbarzu wobec mylnego, jego zdaniem, „przezwania” nazwy tej rodziny na Bonerów: „kiedy prawie we wszystkich aktach i przywilejach,...

Dawni olkuscy pisarze i poeci

Ziemia Olkuska znana jest dziś w Polsce z utalentowanych pisarzy i poetów. To z Olkusza pochodzi znany prozaik, poeta i malarz Marek Sołtysik, z...

Nowy i stary kościół w Bolesławiu

Wszyscy zachwycają się olkuską bazyliką; podkreślają jaka jest stara i pełna zabytkowych artefaktów, takich jak np.: cenne ołtarze - ze średniowiecznym poliptykiem Jana Wielkiego...

Królowa Polski i jej zięć husyta

Elżbieta Pilecka (ur. po 1371 r., zm. 12 maja 1420 r.), córka Ottona z Pilczy i Jadwigi Melsztyńskiej, weszła do historii przede wszystkim jako...

Strzegowa

Strzegowa leży przy drodze z Pilicy do Wolbromia, tuż za Smoleniem, ale w przeciwieństwie do tej wioski, należy już do gminy Wolbrom. Wieś tzw....

Olewin

Olewin pojawia się w źródłach także jako: Olelin, Olein i Oławin. Antoni Wiatrowski, autor wydanego w 1938 r. „Ilustrowanego Przewodnika po ziemi olkuskiej” nazwę...

Moesowie z Pilicy

Pierwszym przedstawicielem niemieckiego protestanckiego rodu Moesów, którzy od połowy XIX wieku rozwijali na terenach Pilicy i Wierbki przemysł, to Krystyn August Moes (1810-1872). Krystyn...

Nekropolia Żydów Sławkowskich

Olkusz - jak zresztą cała ziemia olkuska - kiedyś nie był tak jednorodny wyznaniowo, jak obecnie. Na przełomie XVI-XVII stulecia zamieszkiwało w Olkuszu nie...

Bogucin Duży

 Bogucin Duży to wieś w południowej części gminy Klucze, tuż przy granicy z gminą Olkusz (sąsiaduje z wsią Bogucin Mały, niegdyś zwaną Bogucin Zalesie)....

Maria Płonowska

Mija właśnie 60 lat od chwili, gdy pociąg relacji Kielce - Katowice potrącił pewną nieostrożną 77-letnią kobietę. Nazywała się Maria Płonowska i była malarką,...

Ród Decjuszów

Jednym z najpiękniejszych i najbardziej eleganckich zabytków Krakowa jest Willa Decjusza – renesansowy pałacyk na Woli Justowskiej. Wybudował go w 1535 r. Just Ludwik...

Legendarne początki Sławkowa

Sławków to najbardziej na zachód położone dawne miasto ziemi olkuskiej. Zdaję sobie sprawę, że takie zdanie w Sławkowie może wzbudzić kontrowersje, bo przecież –...

Daniel Bieliński – bluźnierca w Olkuszu!

Nie słyszeliście o nim? To czytajcie! Daniel Bieliński (Bileński, Biliński, Bielecki), syn Mikołaja, pochodził ze Śląska, choć nie znane jest ani miejsce, ani data...

Papiernia w Kluczach

Ileż to pokoleń Polaków pierwsze znane sobie litery stawiało w zeszytach „w trzy linie” wyprodukowanych w Kluczewskich Zakładach Papierniczych. Decyzję o budowie najważniejszego zakładu przemysłowego...

Olkuszanie w „Księdze chamów”

Wedle opinii historyków była to pierwsza próba lustracji w dziejach Polski. To dzieło zaś było ówczesnym hitem wydawniczym, co nie dziwi, bo kto nie...

Stary Olkusz na fotografii

Szkice o ziemi olkuskiej