Pod koniec września radni Sejmiku Województwa Małopolskiego niemal jednogłośnie uchwalili Program Ochrony Powietrza dla naszego regionu. Wprowadza on m.in. zakaz palenia w kozach i kominkach z chwilą wprowadzenia alarmu smogowego, wycofanie publicznych dotacji do kotłów węglowych oraz skrócenie czasu reakcji służb na zgłoszenia dotyczące spalania śmieci.
Program ochrony powietrza dla województwa małopolskiego wyznacza działania, których celem jest osiągnięcie w całej Małopolsce do 2023 r. dopuszczalnych norm emisji zanieczyszczeń. Najważniejsze działania określone w Programie m.in.: promowanie wykorzystania odnawialnych źródeł energii poprzez zapewnienie wyższego dofinansowania dla OZE, wykorzystanie „zielonej energii” w budynkach użyteczności publicznej oraz przyspieszenie wdrażania uchwały antysmogowej dla Małopolski, polegającej na wymianie przestarzałych pieców i kotłów.
Pomoc w zdobyciu środków
Jak informują przedstawiciele Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego, nowy program zastąpi dotychczasowy, przyjęty w styczniu 2017 r. Jego głównym zadaniem jest poprawa jakości powietrza w jak najkrótszym czasie. Ma to być osiągnięte poprzez pomoc mieszkańcom województwa w skorzystaniu z dofinansowań do wymiany źródeł ogrzewania, termomodernizacji budynków i wykorzystania odnawialnych źródeł energii.
– Do portfeli mieszkańców Małopolski mogą trafić pieniądze nie tylko z programów, takich jak Czyste Powietrze, Mój Prąd, czy STOP SMOG. Również ulgi termomodernizacyjnej i programów gminnych. Dodatkowo przewiduje się, że powstaną programy osłonowe dla osób dotkniętych ubóstwem energetycznym. Rekomendowano m.in. przeznaczenie od 2021 roku co najmniej 1% dochodów własnych gmin na działania związane z ochroną powietrza. Część tej sumy ma być przeznaczona właśnie na programy osłonowe – czytamy w komunikacie przygotowanym przez Departament Środowiska UMWM.
Nowe przepisy zakładają wycofanie publicznych dotacji do kotłów węglowych już od 1 stycznia 2021 roku. Zgodnie z założeniami uchwały antysmogowej z 2017 roku, kotły węglowe czwartej klasy należy wymienić do końca 2026 roku. Natomiast kotły piątej klasy zainstalowane przed 1 lipca 2017 roku mogą być eksploatowane do końca swojej żywotności.
Obowiązkowa inwentaryzacja palenisk i ekodoradcy
Pierwszym etapem wdrażania programu ma być inwentaryzacja urządzeń grzewczych. Na podstawie ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów, właściciele i zarządcy budynku zobowiązani są do przekazywania informacji o posiadanym rodzaju ogrzewania i klasie użytkowanego kotła. Dane te zbierają pracownicy gmin. Po uruchomieniu Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków będą one weryfikowane przez kominiarzy i powiatowych inspektorów nadzoru budowlanego.
Zgodnie z założeniami programu, w każdej gminie w naszym województwie mają funkcjonować ekodoradcy. W powiatach zaś powstaną stanowiska ekodoradcy ds. klimatu. Ich zadaniem ma być pomoc mieszkańcom w dotarciu do potrzebnych informacji. Udzielą oni także wsparcia w skorzystaniu z dostępnych środków finansowych. Mają oni być zatrudnieni w urzędach najpóźniej do 30 września 2021.
Kontrole spalania odpadów i alarmy smogowe
Zmiany wprowadzone zostały również w zakresie przestrzegania przepisów o ochronie powietrza. Skrócono czas interwencji na zgłoszenia dotyczące np. spalania śmieci. Stosowne służby mają teraz na to maksymalnie 12 godzin. Samorządy będą musiały zaplanować także kontrole systemowe, których ilość zależna będzie od liczby mieszkańców w gminie. Zgodnie z Programem kontrole będą prowadzone w oparciu o wewnętrzne procedury kontroli palenisk. Gminy są zobowiązane opracować je do 30 września przyszłego roku.
Oprócz długofalowych w nowym POP powstał także plan działań doraźnych, realizowanych w sytuacjach zagrożenia zanieczyszczeniami powietrza. Ustalone zostały trzy stopnie alarmu smogowego.
Pierwszy będzie ogłaszany, jeśli średnia z ostatnich 12 godzin dla stężenia pyłu PM10 przekroczy 80 µg na metr sześcienny. Lokalne samorządy zostaną wtedy zobligowane do przeprowadzenia prewencyjnej kontroli spalania odpadów.
Przy drugim stopniu zagrożenia (PM10 przekroczy 100 µg na metr sześcienny) oprócz kontroli spalania będzie ograniczona aktywność na zewnątrz dzieci i młodzieży. Nie będzie można stosować dmuchaw do liści oraz palić w kominkach i kozach, o ile nie są one jedynym źródłem ogrzewania w budynku.
Po wprowadzeniu trzeciego stopnia zagrożenia (PM10 powyżej 150 µg na metr sześcienny) do wszystkich ograniczeń i działań przewidzianych dla 1 i 2 stopnia dojdzie m.in. ograniczenie eksploatacji urządzeń grzewczych na paliwa stałe i ograniczenia prac budowlanych związanych z emisją pyłu.
fot.: pixabay.com
