Artykuł sponsorowany
Nie czekaj, badaj się
Rak piersi to najczęściej występujący nowotwór złośliwy u kobiet, zwłaszcza w grupie powyżej 65 roku życia. Roczna liczba zachorowań w Polsce to około 10 tysięcy przypadków, z czego znaczna część kończy się śmiercią. Jakie są przyczyny występowania raka piersi u kobiet, a także od czego zależą szanse na wyleczenie mówi nam onkolog doktor Piotr Brandys.
Panie doktorze, co to jest rak piersi?
Rak to nowotwór złośliwy wywodzący się z konkretnej tkanki nabłonkowej. Nowotwory złośliwe mogą naciekać na sąsiednie tkanki i narządy oraz drogą krwionośnych i limfatycznych przemieszczać się do odległych narządów, dając tak zwane przerzuty.
Nie każdy nowotwór jest rakiem i jest złośliwy. Nowotwory niezłośliwe (łagodne) mogą rosnąć, nie są natomiast inwazyjne, nie naciekają i nie dają przerzutów.
Jakie są czynniki wpływające na możliwość wystąpienia nowotworu?
Szacuje się, że aż 80% przypadków zachorowalności na raka spowodowanych jest działaniem czynników zewnętrznych, takich jak: promieniowanie, zakażenie określonym wirusem, czy na przykład rakotwórcze substancje chemiczne. Do całego procesu mogą również predysponować pewne skłonności genetyczne.
Częstsze występowanie raka piersi można również tłumaczyć zmianą stylu życia polskich kobiet.
Czy problem raka piersi dotyczy wyłącznie kobiet?
W zdecydowanej większości tak. Nowotwór ten występuje również u mężczyzn, ale niezwykle rzadko. Kobiety chorują sto razy częściej niż mężczyźni.
Jak wyglądają polskie statystyki w zakresie raka piersi?
Rak piersi jest najczęściej występującym nowotworem złośliwym u kobiet i pierwszą przyczyną zgonu kobiet w wieku powyżej 65 lat. Liczbę zachorowań na raka piersi w Polsce ocenia się na ponad 10 tysięcy rocznie. Statystycznie, co szesnasta Polka zachoruję na raka piersi – co nie napawa optymizmem.
Najbardziej niepokojące jest jednak to, że notujemy bardzo wysokie tempo wzrostu zachorowalności na nowotwory złośliwe piersi u kobiet w Polsce i proporcjonalne do wzrostu zachorowalności dane o umieralności kobiet z powodu tej choroby.
Od czego zależą szanse na całkowite wyleczenie?
Przede wszystkim od wczesnej i trafnej diagnozy. Trzeba dążyć do tego, aby nowotwory złośliwe piersi wykrywalne były na wczesnych etapach. W uproszczeniu można powiedzieć, że rak wcześnie wykryty jest uleczalny. Zbyt późna diagnoza na ogół kończy się zgonem pacjentki. Stąd tak ważna jest rola regularnych badań profilaktycznych.
Co zrobić, aby uniknąć wystąpienia raka piersi?
Jedyne co możemy zrobić to zminimalizować ryzyko zachorowania na raka piersi, dlatego też w profilaktyce ważna jest znajomość czynników ryzyka. Często niewielka zmiana w naszym stylu życia, może dać znakomite efekty i znacznie zwiększyć szanse na długie i zdrowe życie.
A jakie są czynniki ryzyka?
Wiek, płeć, otyłość, brak aktywności fizycznej, alkohol, używki. Poza tym należy uwzględnić budowę piersi, inne nowotwory złośliwe u pacjentki, przebyte w przeszłości choroby. U dużej grupy kobiet ryzyko to warunkują również względy genetyczne.
Czy rak piersi to choroba starszych kobiet?
Zdecydowanie nie. Coraz częściej diagnozujemy również nowotwory piersi u bardzo młodych kobiet, przed 30 rokiem życia.
Zatem kiedy kobiety powinny zacząć o własne piersi?
Praktycznie już od momentu rozpoczęcia dojrzewania, do około 24 roku życia, kiedy czynniki związane ze stylem życia najbardziej oddziaływują na gruczoł piersiowy. Zaniedbania we wczesnych latach życia mogą w przyszłości spowodować powstanie raka piersi. Niestety wiedza o nowotworach piersi u bardzo młodych kobiet jest wyjątkowo niska.
Jakie działania kobiety mogą podejmować, aby zminimalizować ryzyko wystąpienia raka piersi?
Przede wszystkim trzeba prowadzić zdrowy styl życia. To bardzo szerokie pojęcie i obejmuje ono nie tylko aktywność fizyczną, ale również dietę, minimalizowanie stresu, a nawet kwestie związane ze snem.
Druga sprawa to kontrolowanie swojego ciała. U młodszych kobiet (do 40 roku życia) może to być samobadanie i badanie piersi przez lekarza w okresach dwu- lub trzyletnich. Po 40-ce panie powinny dołożyć do tego badania obrazowe, takie jak mammografia, wykonywane co rok lub 2 lata.
Panie doktorze podsumowując naszą rozmowę: czy czas to najważniejszy element w profilaktyce raka piersi?
Zdecydowanie tak. Pamiętajcie drogie panie: wcześniej wykryty rak piersi, to ogromne szanse na całkowite wyleczenie. Im później nowotwór będzie zdiagnozowany, tym ryzyko śmierci wyższe. Jeśli tylko w czasie samobadania wyczujecie jakiekolwiek zmiany, zgrubienia w piersiach, natychmiast skonsultujcie to z lekarzem.
Mammografia (MMG) – Fakty i mity
Mammografia boli
Badanie mammograficzne polega na ucisku piersi – to jedyny sposób, aby wykonać zdjęcie obrazujące strukturę piersi. Dla większości kobiet ucisk ten jest jednak do zaakceptowania – pacjentki określają go, jako dyskomfort. Jeśli jednak kobieta jest wyjątkowo wrażliwa zaleca się, aby wykonać badanie podczas czwartego lub piątego dnia cyklu krwawienia miesiączkowego, kiedy to piersi są mniej wrażliwe na takie bodźce.
Mammografia powoduje raka
Promieniowanie X (RTG) wykorzystywane do badań ma wpływ na rozwój komórek nowotworowych, jednak dawka promieniowania wykorzystywana podczas badania mammograficznego jest bardzo mała. Oznacza to, że profilaktyka jest bezpieczna.
Sprzęt w mobilnych punktach mammograficznych jest gorszej jakości niż w stacjonarnych
Bez względu, gdzie wykonywane jest badanie mammograficzne, używany sprzęt musi spełniać surowe wymagania NFZ. Przepisy wymagają spełnienie odpowiednich standardów i to zarówno w odniesieniu do sprzętu, jak i personelu. Nowoczesny mammograf pozwala wykonywać zdjęć wysokiej jakości, a także ułatwia archiwizowanie badań.
Lepiej nie wiedzieć, a poza tym jak nic nie boli, to wszystko jest w porządku
Niestety, takie stwierdzenie to najczęstsza wymówka, by nie wykonać badania mammograficznego. Ale czy jest ono słuszne? W czasach tak powszechnej wiedzy na temat nowotworów i sposobów przeciwdziałania, takie myślenie jest z góry błędne. Unikanie informacji na temat własnego zdrowia, zamykanie oczu na prawdę powoduje tylko zwiększenie ryzyka rozwoju potencjalnych zmian chorobowych. Im wcześniej wykryjemy zmianę i rozpoczniemy leczenie, tym większe prawdopodobieństwo całkowitego wyleczenia.
Mammografia czy USG?
Mammografia (MMG) zalecana jest dla kobiet o tłuszczowej i tłuszczowo-gruczołowej budowie piersi (tłuszcz jest wysoce przezierny dla promieni RTG).
Ultrasonografia (USG) zalecane jest dla kobiet o budowie piersi gruczołowej i gruczołowo-tłuszczowej (tkanka gruczołowa jest nieprzezierna dla promieni RTG i zmiany ogniskowe mogą być maskowane).
Po 40 roku życia mammografia jest konieczna, ale kobiety z dużą ilością tkanki gruczołowej muszą również wykonywać USG, jako badanie uzupełniające.
Ultrasonografia to pomocnicza metoda względem MMG i stosuje się ją w celu określenia charakteru zmiany wykrytej w MMG lub weryfikacji piersi o gęstym utkaniu gruczołowym. To metoda podstawowa u pacjentek przed 40 rokiem życia.
