Wolbrom
Wolbrom znalazł się na trasie mobilnej kampanii Polskiego Alarmu Smogowego i Radia Kraków „Zobacz czym oddychasz. Zmień to”, która ma na celu zwrócenie uwagi na dramatyczną jakość powietrza spowodowaną spalaniem węgla i drewna w gospodarstwach domowych. Od kilku dni na płycie rynku stoi 2-metrowy model płuc, które początkowo były białe. Po kilku dniach ekspozycji widać już jak dalece mieszkańcy są narażeni na zanieczyszczenia powietrza, którym oddychają.
9 lutego na płycie wolbromskiego rynku stanęła antysmogowa instalacja przedstawiająca model ludzkich płuc z białego materiału, który pod wpływem lokalnego powietrza z dnia na dzień staje się coraz brudniejszy. Dwutygodniowa ekspozycja ma zobrazować w jaskrawy sposób czym oddychamy i dać do myślenia jaki to może to mieć wpływ na nasze zdrowie. Projekt, który powstał w celu unaocznienia ogromnego problemu smogu, ma zwiększać świadomość społeczną na temat zanieczyszczenia powietrza w średnich i małych miastach Małopolski, gdzie wciąż większość ludzi mieszka w domach o niskiej efektywności energetycznej i ogrzewanych emitującymi zanieczyszczenia źródłami energii. Eksperyment ma też przypomnieć właścicielom domów tempo wymiany „kopciuchów” jest zbyt wolne wobec przyjętych przez samorząd wojewódzki uchwał antysmogowych.
Mieszkańcy, którzy w zasadzie chcieliby oddychać czystym powietrzem argumentują, że ogromny wpływ na aktualny stan rzeczy mają wysokie koszty wymiany źródeł ciepła i docieplenie domów. Najgorzej sprawa wygląda w przypadku starych domów, których właścicielami są osoby niezamożne. Mimo potencjalnej możliwości ubiegania się o dopłaty np. z ogólnopolskiego programu Czyste Powietrze na wymianę źródeł ciepła i docieplenie domów, ceny dla wielu z zainteresowanych są wciąż zaporowe. Gminy od jesieni ubiegłego roku mają obowiązek zatrudnienia eko-doradców, którzy dysponują odpowiednią wiedzą i mają służyć mieszkańcom poradami, w jaki sposób skorzystać z dostępnej pomocy państwa, a także – w niektórych przypadkach – również gmin w tym zakresie.
Uchwała antysmogowa przyjęta przez Sejmik Województwa Małopolskiego w styczniu 2017 roku wprowadziła 6 letni okres przejściowy na wymianę pozaklasowych „kopciuchów”. Ten termin minie z końcem 2022 roku, co oznacza, że po 1 stycznia 2023 roku legalnie będą mogły być używane tylko kotły co najmniej 3 klasy. Kotły 3 i 4 klasy mogą być użytkowane kilka lat dłużej, bo do końca 2026 roku. Klasę kotła można sprawdzić na tabliczce znamionowej lub w dokumentacji urządzenia. Jeśli nie została określona, oznacza to, że kocioł jest pozaklasowy i powinien być wymieniony w pierwszym terminie. Zgodnie z zapisami Programu ochrony powietrza, małopolskie gminy powinny przygotować odpowiednie procedury i na ich podstawie dokonywać kontroli domowych palenisk.
