Gdzie zaopatrzyć się w bilet i co zrobić, gdy nie działa biletomat?

Olkusz

Od kilku lat po trasach obsługiwanych przez Związek Komunalny Gmin „Komunikacja Międzygminna” w Olkuszu kursują nowe autobusy wyposażone w biletomaty. Jak wiadomo, każde urządzenie może jednak czasem odmówić posłuszeństwa: co w takim przypadku powinien zrobić pasażer? Zapytaliśmy o to władze Związku.

Niedawno do naszej redakcji zgłosił się mieszkaniec powiatu olkuskiego, który skarżył się na problemy związane z korzystaniem z biletomatów zainstalowanych w autobusach jeżdżących na trasach obsługiwanych przez ZKG „KM”: „Często korzystam z komunikacji miejskiej i kilka razy zdarzyło się, że nie byłem w stanie kupić biletu na przejazd. Urządzenia te bywają awaryjne: czasem nie przyjmują monet, innym razem nie chcą pobrać pieniędzy z karty bankomatowej, a jeszcze innym razem są po prostu wyłączone. Alternatywą dla nich nie jest również aplikacja na telefon, bo nie wszędzie jest zasięg i czasem zakup biletu trwa bardzo długo, a czasem nie da sie tego wcale zrobić.” – relacjonuje osoba kontaktująca się z naszą redakcją, dodając przy tym, że jakiś czas temu zdarzyło jej się dostać mandat  od kontrolera biletów. „Próbowałem złożyć reklamację, ale otrzymałem od ZKG „KM” odpowiedź, że w przypadku braku zasięgu sieci komórkowej można zakupić bilet w biletomacie lub u kierowcy. Tylko co, jeśli urządzenie nie działa a kierowca nie chce sprzedać biletu?” – pyta retorycznie nasz rozmówca. No dowód swoich słów przedstawił nam tak filmy obrazujące awarie opisywanych urządzeń.

Najprawdopodobniej perypetie naszego Czytelnika nie były jednostkowym przypadkiem, gdyż w autobusach kursujących na trasach obsługiwanych przez ZKG „KM” od czerwca 2021 roku można znaleźć komunikat do pasażerów o następującej treści: „Brak możliwości zakupu biletu w autobusie u kierowcy albo w przypadku awarii/braku automatu biletowego nie zwalnia pasażera z obowiązku posiadania ważnego biletu przejazdu. Kontroler ma prawo wystawić opłatę dodatkową za brak ważnego biletu na przejazd w przypadku awarii automatu biletowego. Bilety jednorazowe można nabyć w większej ilości (na zapas) w punktach sprzedaży lub automatach biletowych”.

W związku z zaistniałą sytuacją, zwróciliśmy się do Związku Komunalnego Gmin „Komunikacja Międzygminna” z prośbą o komentarz: zapytaliśmy m.in. o to, czy biletomaty są regularnie serwisowane, czy kierowcy autobusów mają obowiązek sprzedaży biletów pasażerom oraz w jakich sklepach można je kupić. W otrzymanej przez nas odpowiedzi czytamy, że, zgodnie z umową na świadczenie usług w komunikacji miejskiej, obowiązek utrzymania biletomatów w należytym stanie ciąży na operatorze komunikacji miejskiej, czyli Konsorcjum Autobusowym Transgór – PKS Południe – LZ Lazar. Z uwagi na fakt, iż do końca czerwca 23 automaty objęte są gwarancją producenta autobusów, tj. firm Solaris i Autosan, ZKG nie zna kosztów związanych z serwisowaniem tych urządzeń, natomiast 11 automatów zainstalowanych w pojazdach będących własnością operatora jest serwisowanych na jego koszt.

Zgodnie z zapisami umów na świadczenie usług w komunikacji miejskiej w ramach publicznego transportu zbiorowego na liniach ZKG ”KM” w Olkuszu, operator komunikacji miejskiej zapewnia ciągłości sprzedaży biletów jednorazowych przez kierowcę w każdym autobusie: „Nie ma przepisu warunkującego ilość sprzedawanych biletów.” – informują przedstawiciele Związku. Regulamin przewozu osób, zwierząt i bagażu ręcznego organizowanego przez ZKG „KM” mówi, że kierujący pojazdem zobowiązany jest do sprzedaży wyłącznie biletów jednokrotnego kasowania. Sprzedaż prowadzona jest ponadto tylko na przystankach, a bilet podlega niezwłocznemu skasowaniu. Kierowca przyjmuje na dodatek nominały o wartości nie mniejszej niż 50 groszy i nie większej niż 20 złotych. Oprócz tego, regulamin przewozu określa, iż po wejściu do pojazdu pasażer zobowiązany jest niezwłocznie skasować bilet za przejazd oraz zachować go na czas trwania podróży. Jeżeli pasażer nie ma przygotowanego biletu, a chce nabyć go u kierującego, to powinien zaraz po wejściu do pojazdu zgłosić mu chęć zakupu i przygotować odliczoną kwotę.

Jak informują przedstawiciele Związku Komunalnego Gmin „Komunikacja Międzygminna” w Olkuszu, zgodnie z obowiązującymi umowami na kontrolę biletową pasażerów i kontrolę realizacji sprzedaży biletów przez kierowców, kontrolerzy otrzymują wynagrodzenie za czas swojej pracy. Dodatkowo składnikiem wynagrodzenia kontrolera jest także umowna kwota za wypisaną i potwierdzoną opłatę dodatkową kredytową, wypisaną i pobraną opłatę gotówkową oraz za stwierdzony brak sprzedaży biletów lub niewydanie biletu pasażerowi przez kierowcę.

„Opłata dodatkowa jest wystawiana za brak ważnego biletu. Kontroler pyta pasażera, czy próbował kupić bilet u kierowcy oraz informuje pasażera o możliwości odwołania się od wystawionej opłaty dodatkowej i możliwości weryfikacji monitoringu i sprawności automatu w biurze Związku (kontroler nie ma możliwości weryfikacji monitoringu w autobusie). Do końca 2021 roku w przypadku potwierdzenia awarii/zawieszenia się automatu biletowego i odmowy sprzedaży biletu przez kierowcę pasażer, który otrzymał opłatę dodatkową ponosił jedynie koszty opłaty manipulacyjnej za anulowanie opłaty głównej. Od 1 stycznia 2022 r. dostępna jest aplikacja mobilna do zakupu biletów jednorazowych i okresowych (mPay), od lipca 2023 r. można również kupić bilet za pomocą aplikacji moBILET, od sierpnia 2023r. również za pomocą aplikacji skycash. Warto zaznaczyć, że cena biletu jednorazowego jest taka sama w automacie biletowym, u kierowcy czy w aplikacji mobilnej – pasażer nie ponosi kosztów prowizji w przypadku zakupu biletu u kierowcy jak jest to praktykowane w innych miastach. Biletomat stanowi jedynie ułatwienie i jeden z kanałów dystrybucji biletów a nie główny sposób sprzedaży. Ponadto, w każdej gminie znajduje się co najmniej jeden punkt sprzedaży biletów jednorazowych (gmina Olkusz ma 12 punktów). Tak więc pasażer ma cztery opcje zakupu biletu jednorazowego na przejazd autobusem komunikacji miejskiej. Każdy przypadek odwołania pasażera, który otrzymał opłatę dodatkową z tytułu braku biletu i niesprawnego automatu biletowego jest weryfikowany za pomocą monitoringu z autobusu i rejestru sprzedaży w automacie biletowym danego autobusu.” – komentują władze ZKG „KM”, dodając przy tym, że z lista sklepów, w których można zaopatrzyć się w bilety, dostępna jest na stronie internetowej zkgkm.pl/punkty-sprzedazy-biletow.

A co jeśli ktoś nie zgadza się z decyzją kontrolera? Większość osób płaci co prawda opłatę dodatkową zwaną potocznie mandatem, ale zdarzają się też oporni, od których pieniądze trzeba ściągać poprzez windykację. W kilku miastach w Polsce pasażerowie postanowili natomiast rozstrzygnąć sprawę na drodze sądowej: w takich przypadkach Temida z reguły staje po stronie przewoźników, choć zdarzają się też wyjątki, jako że w ubiegłym roku sąd w Krakowie orzekł, że pasażer nie ponosi odpowiedzialności za brak biletu, jeśli nie mógł go kupić z powodu awarii biletomatu. W omawianym przypadku pasażerka w Warszawie chciała kupić bilet na ostatni autobus, ale automat jej tego nie umożliwił. Sąd uznał zatem, że awaria urządzenia nie obciąża pasażera, gdyż takie sytuacje wpisane są w ryzyko prowadzenia działalności gospodarczej. W tym przypadku uznano więc, że jest to problem przewoźnika, a nie konsumenta. Warto mieć jednak na uwadze, że jest to jednostkowy wyrok, wydany w oparciu o ocenę tej konkretnej sytuacji.