Olkusz
W ostatnich dniach do naszej redakcji zadzwoniło kilku seniorów, którzy przyznali, że obawiają się ewentualnych zagrożeń i chcieliby wiedzieć, gdzie w Olkuszu znajdują się schrony. „Człowiek słyszy w wiadomościach o wojnie, to i strach się wkrada. Dobrze byłoby wiedzieć, gdzie w razie czego można się schować.” – mówi jedna z naszych Czytelniczek. Postanowiliśmy zatem to sprawdzić.
Okazuje się, że najprostszym sposobem zdobycia informacji na ten temat jest skorzystanie z darmowej aplikacji dostępnej na stronie internetowej www.schrony.straz.gov.pl, która została przygotowana przez Państwową Straż Pożarną. Za pomocą interaktywnej mapy szybko możemy bowiem sprawdzić, gdzie w naszym pobliżu znajdują się obiekty ochronne: wystarczy wpisać interesujący nas adres lub kliknąć w dowolne miejsce na mapie, aby zobaczyć najbliższe schrony (S), ukrycia (U) oraz miejsca doraźnego schronienia (MDS).
Opisywana aplikacja powstała na podstawie ogólnopolskiej inwentaryzacji, prowadzonej przez strażaków od października 2022 roku do lutego 2023 roku: do prac zaangażowano około 13 tysięcy strażaków, którzy w ciągu 85 dni poświęcili łącznie na zbieranie danych ponad 171 tysięcy godzin. W efekcie, zinwentaryzowano aż 234 735 obiektów, w tym 224 113 miejsc doraźnego schronienia, 8 719 ukryć oraz 903 schrony. Co najważniejsze, może się w nich znaleźć miejsce dla ponad 49 milionów osób, czyli więcej niż wynosi populacja Polski. Najwięcej obiektów znajduje się w województwie mazowieckim (blisko 30 tysięcy) oraz śląskim (ponad 25 tysięcy).
Warto również wyjaśnić, czym różnią się poszczególne typy obiektów: schrony to budowle hermetyczne z systemem filtrowentylacji, które chronią także przed skażeniami oraz promieniowaniem. Ukrycia nie posiadają natomiast takiej infrastruktury, ale zapewniają ochronę przed falą uderzeniową oraz odłamkami. Miejsca doraźnego schronienia to z kolei obiekty takie jak piwnice, garaże czy tunele, które w razie zagrożenia mogą posłużyć do krótkotrwałego ukrycia ludzi.
W samym Olkuszu można znaleźć 287 obiektów obejmujących zarówno centrum miasta, jak i poszczególne osiedla: w zdecydowanej większości są to piwnice bloków mieszkalnych, zakwalifikowane jako miejsca doraźnego schronienia. Mają one jednak swoje słabe strony, bowiem w przypadku poważniejszych zdarzeń, jak chociażby zawalenie się budynku, takie schronienie mogłoby okazać się śmiertelną pułapką.
Wspomniana aplikacja jest niewątpliwie przydatnym narzędziem, jednak Państwowa Straż Pożarna zwraca uwagę, iż prezentowane w niej dane zbierano w latach 2022 – 2023 i część informacji może być już nieaktualna. Dlatego, mapę należy traktować jako źródło pomocnicze, a nie stuprocentowo pewny wykaz. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji poinformowało z kolei, że obecnie trwają już prace nad nową aplikacją na smartfony, która ma ułatwić lokalizowanie schronów, tak aby wszystkie informacje dotyczące tej tematyki były zebrane w jednym, bardziej przystępnym narzędziu.
Nie brakuje natomiast również głosów krytycznych, jako że eksperci zwracają uwagę na fakt, iż sama aplikacja nie rozwiąże problemu braku odpowiednio przygotowanych obiektów. Jak poinformował ostatnio portal Polsat News, kontrole przeprowadzone przez straż pożarną oraz nadzór budowlany wykazały, że z 3 971 obiektów zgłoszonych przez samorządy jedynie 947 może być traktowanych jako schrony i to nie w pełnym tego słowa znaczeniu: już wcześniej Najwyższa Izba Kontroli oceniła, że na miejsce w schronach oraz ukryciach może liczyć niecałe 4% Polaków, a system obrony cywilnej praktycznie nie funkcjonuje.
W związku z powyższym, rząd uruchomił Program Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej na lata 2025 – 2026, który zakłada m.in. remonty oraz modernizacje budowli ochronnych, a także wytypowanie nowych obiektów, które mogłyby pełnić funkcję schronów. Priorytetowo traktowane będą inwestycje na obszarach szczególnie narażonych, m.in. w ramach programu „Tarcza Wschód”: w pierwszej kolejności renowacje obejmą m.in. schrony znajdujące się pod szkołami zbudowanymi w ramach programu tysiąclatek. Na realizację tych działań zabezpieczono ponad 16,7 miliarda złotych rocznie, z czego największa część trafi do województwa śląskiego oraz mazowieckiego.
Zainteresowanie mieszkańców opisywanym tematem pokazuje, iż temat schronów nie jest czymś abstrakcyjnym: nawet jeśli prawdopodobieństwo konieczności ich wykorzystania jest niewielkie, to świadomość, gdzie znajdują się najbliższe obiekty ochronne, niewątpliwie daje poczucie większego bezpieczeństwa. „Lepiej wiedzieć zawczasu, niż potem działać w panice.” – podsumowuje jedna z naszych rozmówczyń.
