Plaga “gapowiczów” w autobusach ZKG “KM”

Powiat

Regularnie wracamy do tematu jazdy „na gapę” w autobusach ZKG „KM”: dane za ubiegły rok pokazują, że, mimo licznych kontroli, nadal wielu pasażerów komunikacji miejskiej w gminach Olkusz, Bukowno, Bolesław i Klucze nie chce uczciwie płacić za przejazdy. Trzeba jasno zaznaczyć, że takie zachowanie wpływa negatywnie zarówno na kondycję finansową naszego przewoźnika, jak i na poczucie sprawiedliwości społecznej. Co gorsza, walka z gapowiczami to przysłowiowa walka z wiatrakami.

Problem z osobami niepłacącymi jest prawie tak stary, jak historia publicznego transportu i dotyczy nie tylko osób podróżujących bez biletu, ale także tych, którzy kupują bilety o zaniżonych nominałach. Zdarza się również, że jeden bilet jest kasowany wielokrotnie. Co jakiś czas pytamy Związek Komunalny Gmin „Komunikacja Międzygminna” w Olkuszu o to, jaka jest skala tego zjawiska w naszej okolicy: tym razem poprosiliśmy o dane dotyczące ubiegłego roku oraz pierwszego półrocza 2024 roku. W odpowiedzi na nasze pytania, pracownicy Związku odesłali nas do sprawozdania z działalności ZKG „KM” za 2023 rok.

Jaka jest skala tego zjawiska?

Jak możemy przeczytać we wspomnianym dokumencie, kontrola biletów jest kluczowym elementem organizacji transportu publicznego, mającym na celu weryfikację, czy wszyscy pasażerowie posiadają ważne bilety zgodne z obowiązującą taryfą lub dokumenty uprawniające do bezpłatnych przejazdów: „To zapewnia odpowiednie wpływy do budżetu jednostki transportowej.” – podkreśla ZKG „KM” w Olkuszu. W 2023 roku kontrola biletów w autobusach była prowadzona przez czterech pracowników zatrudnionych na umowy zlecenie, którzy wystawili łącznie aż 2 196 mandatów: „Związek nie jest w stanie określić dokładnej liczby skontrolowanych pasażerów, a przedstawione dane stanowią tylko część wyników pracy kontrolerów.” – informują władze ZKG „KM”.

„W 2023 roku przeprowadzono 9 204 kontrole biletowe, co stanowi wzrost o 2 908 kontroli w porównaniu do 2022 roku. Przyczyną zwiększonej liczby kontroli było nagminne łamanie przepisów taryfowych przez pasażerów, w tym «darmowe» przejazdy na krótkich odcinkach oraz celowy zakup biletów o zaniżonej wartości. Kontrole były prowadzone w 4 gminach należących do Związku (Olkusz, Bolesław, Bukowno, Klucze), mieście Sławków oraz miejscowości Lgota, od wczesnych godzin porannych do późnowieczornych.” – wyliczają przedstawiciele Komunalnego Gmin „Komunikacja Międzygminna” w Olkuszu. W wiadomości do naszej redakcji poinformowali dodatkowo, że od stycznia do końca czerwca bieżącego roku kontrolerzy wystawili już łącznie 1 461 mandatów.

Ile kosztuje „kombinowanie”?

Zgodnie z obowiązującym cennikiem, koszt opłaty dodatkowej to wydatek rzędu od 60 do 500 złotych: najmniejsza opłata pobierana jest bezpośrednio u kontrolera w chwili ujawnienia nieprawidłowości. Im dłuższa zwłoka, tym koszt rośnie coraz bardziej. Warto pamiętać, że zakup biletów o niższych nominałach niż te, które powinniśmy wykupić na dany przejazd, jest nieopłacalny, gdyż opłata dodatkowa za posiadanie biletu o zaniżonej wartości wynosi tyle samo co opłata dodatkowa za brak ważnego biletu.

Jak możemy przeczytać w sprawozdaniu z działalności Związku, w ubiegłym roku odnotowano spadek liczby spraw zakończonych uiszczeniem należnej opłaty lub opłaty manipulacyjnej w przypadku anulowania wezwania lub jego umorzenia: łączna liczba zakończonych spraw wyniosła 713, przy czym liczba opłat dodatkowych uiszczonych gotówkowo w autobusie, była na podobnym poziomie jak rok wcześniej, a liczba zapłaconych opłat kredytowych spadła o 16% w porównaniu do roku poprzedniego.

Jak wygląda odzyskiwanie należności?

Ze względu na skomplikowany system odzyskiwania należności od dłużników, windykacją opłat dodatkowych zajmują się pracownicy Związku oraz zewnętrzna firma Kancelaria „STATIMA” S.A., która prowadzi negocjacje w sprawie spłaty wierzytelności oraz dochodzi roszczeń przed sądem: w 2023 roku z tytułu opłat dodatkowych uzyskano łączną kwotę 137 751,73 złotych, w tym wpłaty dokonane w kasie Związku, na jego rachunek bankowy, na rzecz kancelarii prawnej STATIMA oraz z tytułu nakazu zapłaty wydanego przez E-SĄD.