Rak nie jest wyrokiem

Co minutę na świecie ktoś dowiaduje się, że jest chory na raka. Co minutę ktoś z tego powodu żegna się z życiem, choć około 28 milionów ludzi żyje aktywnie z tą chorobą. Średnia wyleczalność nowotworu wynosi ponad 50 %, w Polsce jest mniejsza – ok.42 %. Zachorowanie na raka nie jest więc ostatecznym wyrokiem. W naszym kraju 320 tysięcy pacjentów żyje z rozpoznaniem tej choroby. Co 4 minuty dokonuje się kolejnego przypadku  jej rozpoznania, co 7 minut  ktoś niestety umiera na raka. To tej chorobie poświęcono kolejną już Powiatową Konferencję Zdrowia zatytułowaną „Podnoszenie świadomości społecznej o chorobach nowotworowych”.

Konferencję otworzył starosta powiatu olkuskiego Jerzy Kwaśniewski zwracając uwagę na poważny temat spotkania oraz na konieczność jej zapobiegania. Z pierwszym referatem wystąpiła lekarz onkolog Szpitala im. Ludwika Rydygiera w Krakowie, członek Stowarzyszenia Wspierania Onkologii „Unicorn”. Temat referatu: „Onkologia – fakty i mity”. Prelegentka chciała oswoić temat tej groźnej choroby. Ludzie czasami nie chcą o niej słyszeć odwlekając terminy badań i tym sposobem narażając się na jej zwycięstwo. A statystyki przedstawione na początku są nieubłagane. Jeśli chodzi o Małopolskę, sytuacja jest, jeśli tak można powiedzieć, nieco korzystniejsza niż w innych regionach. W Małopolsce bardzo groźnym zjawiskiem jest nadumieralność  młodych mężczyzn i kobiet, a główną przyczyną tego stanu rzeczy jest palenie papierosów. Zwalczanie palenia czynnego i biernego jest jednym z istotnych sposobów zapobiegania  chorobie nowotworowej.

Po tych  budzących grozę liczbach, prelegentka przedstawiła strategię walki z rakiem, zwróciła uwagę na rolę lekarza rodzinnego w rozpoznawaniu choroby i potrzebę kształtowania społecznej świadomości, czym ona jest i jak ją można pokonać bądź jej zapobiegać. Przedstawiła szereg sygnałów ostrzegawczych i objawów organizmu, na które należy zwrócić uwagę, aby jak najwcześniej rozpoznać i zdiagnozować nadchodzące niebezpieczeństwo. Szczególnie ważny jest problem profilaktyki i rozpoznania nowotworu szyjki macicy u kobiet, gdyż mimo akcji uświadamiającej, tylko 27% kobiet w odpowiednim wieku zgłasza się na  badania cytologiczne. Również ważnym problem jest rak jelita grubego, głównie u mężczyzn.
Realizując Uchwałę Sejmu RP z roku 2005 opracowano i wdrożono „Program Aktywizacji Profilaktyki Raka Szyjki Macicy” oraz profilaktyki raka jelita grubego. Wspomniany Program przyniósł duży postęp w terapii i profilaktyce chorób nowotworowych.

Współczesna medycyna dopracowała się imponującego zestawu metod ich leczenia i terapii, które prelegentka w naukowy, precyzyjny sposób przedstawiła zebranym. Nie unikała wszakże sformułowań zdecydowanych. Rak jest chorobą groźną, której nie należy w żadnym razie lekceważyć, nie należy też jednak popadać w przerażenie i panikę, kiedy spotka nas to nieszczęście. Z tą chorobą trzeba umieć żyć!

Drugi wykład wygłosiła Edyta Krzysztof, psycholog i trener warsztatu Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, prowadząca zajęcia w Wyższej Szkole Finansów w Warszawie, współpracująca z „Unicornem”. Temat referatu: „Psychoonkologia i jej znaczenie w terapii nowotworów”. Psychoonkologia jest interdyscyplinarnie związana z działem medycyny zajmującej się leczeniem i profilaktyką chorób nowotworowych. Nakierowana jest na ludzi chorych i ich rodziny, na personel lekarski zatrudniony na oddziałach onkologicznych oraz na usuwanie i łagodzenie psychologicznych następstw choroby i jej leczenia.

Wykład pokazał niejako drugi, psychologiczny aspekt choroby, o której dziś mówmy. Budzi ona lęk i strach przed ostatecznością i trzeba zrobić wszystko, aby ludzie podchodzili do niej świadomie i bez przerażenia. Specjalista psychoonkologii wspomaga ludzi chorych w aspekcie psychologicznym czy emocjonalnym, gdyż psychologia opracowała już wiele metod docierania do ludzi doświadczonych chorobą nowotworową, które prelegentka przedstawiła zebranym

Marta Kostka, psycholog, podjęła temat: „Odżywianie a nowotwory”. Długoletnie  obserwacje i badania wykazały związek między sposobem i jakością odżywiania się a chorobami nowotworowymi. Ażeby profilaktycznie uchronić się od tej choroby, należy stosować odpowiedni jadłspis, który można znaleźć w wielu kompetentnych wydawnictwach. Problem ten można ująć zarówno w sposób naukowy, jak i praktyczny. Co więc jeść? Przede wszystkim surowe warzywa i owoce 5 razy dziennie, bo tak powstaje kwas foliowy, budujący nasze DNA, a jego brak może być przyczyną choroby nowotworowej. Czego jeść nie należy? Produktów przetworzonych, czerwonego mięsa, produktów smażonych i spleśniałych.

Wyjątkowo ciekawy, bo dotyczący naszego terenu, był wykład prof. Rafała Niżankowskiego, anestezjologa, byłego wiceministra zdrowia, urzędnika państwowego, profesora Collegium  Medicum UJ: „Profilaktyka nowotworowa w powiecie olkuskim. Perspektywy realizacji projektu „Prewentorium” w powiecie olkuskim”. Aktualnie programy zapobiegania i leczenia chorób, również nowotworowych, profesor ocenia jako selektywne, choćby dlatego, że każdą chorobę leczy inny specjalista. Z jego inspiracji powstał projekt pilotażowy „Powiat olkuski – najzdrowszy powiat Europy,” dotyczący kompleksowego programu prewencji, promocji i edukacji zdrowotnej. Profesor scharakteryzował założenia tego nowatorskiego programu i metod działania. W jego ramach opracowano 12  programów szczegółowych, wśród których trzy dotyczą profilaktyki chorób nowotworowych. Aby je zrealizować, działania powinny objąć wszystkich mieszkańców powiatu oraz partnerów, wśród których powinny się znaleźć szkoły, szpitale, stacja Sanepidu, Kościół, samorządy lokalne, organy administracji państwowej. Jest więc koncepcja, są perspektywy realizacji projektu. Olkusz stać się powinien Prewentorium Opieki Zdrowotnej. O ile da się go wdrożyć – a  perspektywy to realne i nieodległe – może być upowszechniony i wdrożony w całym kraju.

W dodatkowych, krótkich wystąpieniach dr Norbert Kubański dodał swoje uwagi do przedstawionych założeń programu i stwierdził, że Nowy Szpital jest dobrze przygotowany do działań profilaktycznych w zakresie chorób nowotworowych.

Danuta Ochał, przewodnicząca wymienianego tu wcześniej „Unicornu”, scharakteryzowała  cel i założenia tej organizacji pożytku publicznego, która powstała w roku 1999 i jest przygotowana do wszechstronnej pomocy chorym na raka i ich rodzinom, według podstawowej zasady: „widzimy całego człowieka”. Stowarzyszenie mieści się na ul. Kopernika 19 e i zaprasza wszystkich zainteresowanych problemem, zarówno chorych, jak i tych, którzy dla nich chcą przeznaczyć swoją aktywność społeczną. Dr Grzegorz Gąsiorek poinformował, że Wojewódzki Szpital Chorób Płuc zamierza otworzyć oddział profilaktyki chorób nowotworowych.

Na zakończenie konferencji Grzegorz Ludwiczak, założyciel i animator klubu „Zielone  Światło” w Olkuszu – grupy wsparcia dla osób zmagających się z nowotworem, przedstawił  jego założenia, roczną historię i zamierzenia, wśród których na głównym miejscu jest upowszechnianie wiedzy o chorobach nowotworowych i pomoc humanitarna ludziom, którzy na tę chorobę zapadli, a także ich rodzinom.

Organizatorzy konferencji:
Starostwo Powiatowe w Olkuszu
Stowarzyszenie „Wszyscy dla wszystkich”
Klub „Zielone Światło”
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna