Samorząd na nowych zasadach [INFOGRAFIKA]

Lokalne wybory zbliżają się wielkimi krokami. Jesienią mieszkańcy naszego powiatu po raz kolejny wybiorą swoich reprezentantów w samorządzie. Tym razem odbędzie się to jednak na zmienionych zasadach. Wszystko za sprawą nowej ordynacji wyborczej, nad którą pracuje parlament.

W połowie grudnia Sejm uchwalił zmiany w Kodeksie wyborczym, a także w ustawach: o samorządzie gminnym, samorządzie powiatowym i o samorządzie województwa. Senatorowie zgłosili jednak do części z tych przepisów swoje poprawki. Muszą one zostać teraz zatwierdzone przez izbę niższą Parlamentu. Dopełnienie ścieżki legislacyjnej stanowić będzie podpis Prezydenta.

Reforma najprawdopodobniej wejdzie w życie na przestrzeni najbliższych tygodni. Postanowiliśmy przeanalizować jej główne założenia. Jak mogą one wpłynąć na wyborcze rozdanie w naszym powiecie?

Olkusz i Wolbrom bez JOW-ów

Jedną ze zmian, którą uchwalił Sejm była likwidacja jednomandatowych okręgów wyborczych w wyborach do rad gmin powyżej 20 tys. mieszkańców. Pierwotnie projekt zakładał całkowitą likwidację JOW-ów, ostatecznie postanowiono jednak utrzymać tą formułę elekcji w mniejszych miejscowościach. Nowi radni w Olkuszu i Wolbromiu wybierani będą – tak jak to było kiedyś – w systemie proporcjonalnym. W miejscowościach tych na nowo trzeba będzie wytyczyć okręgi wyborcze. Tworzenie, zmiana granic i liczby mandatów w okręgach wyborczych w wyborach samorządowych nadal należeć będzie do kompetencji władz samorządowych.

Dwie kadencje po 5 lat

Jedną z najgłośniejszych zmian, która ma wejść w życie jest wprowadzenie zasady dwukadencyjności w odniesieniu do wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. Wbrew wcześniejszym zapowiedziom, zasada ta nie będzie działała wstecz. Oznacza to, że każdy nowo wybrany włodarz będzie miał przed sobą możliwość reelekcji w przyszłości.

Nie będzie można już kandydować do rożnych szczebli samorządu jednocześnie. Osoby ubiegające się o fotel wójta, burmistrza lub prezydenta danej miejscowości będą mogły startować jedynie do rady tej gminy. Rozwiązanie to w znaczącym stopniu wpłynie na kształt list wyborczych i przyszły skład rady powiatu. Część jej obecnego składu to osoby, które ubiegały się o bycie włodarzem swojej miejscowości bądź też wskoczyły na miejsce burmistrza lub wójta, który zrzekł się swojego mandatu w radzie. Teraz taka praktyka będzie już niemożliwa.

Istotną zmianą jest także fakt, że nowi samorządowcy sprawować będą swoje funkcje o rok dłużej. Kadencja trwać będzie teraz 5 lat. Był to jeden z niewielu postulatów, który poparty został przez wszystkie opcje polityczne zasiadające w Sejmie. Za wydłużeniem trwania kadencji samorządów głosowało aż 413 posłów.

Liczenie głosów na wizji

Zgodnie z nowymi przepisami wybory będą obsługiwane przez dwie komisje wyborcze. Jedna będzie czuwać nad ich prawidłowym przebiegiem w trakcie głosowania, druga zaś zajmie się liczeniem głosów po jego zakończeniu. Wymagana liczba członków obwodowej komisji wyborczej obecnych w lokalu zwiększy się z 1/2 do co najmniej 2/3 jej składu. Cały proces wyborczy transmitowany będzie w Internecie. W tym celu w każdym obiekcie wyborczym zainstalowana zostanie kamera. Nagrania te podlegać będą archiwizacji.

Wybory koordynować będzie 100 komisarzy powoływanych na okres pięciu lat przez PKW na wniosek ministra spraw wewnętrznych. Zmiany czekają także Państwową Komisję Wyborczą. W przyszłości o wyborze jej członków decydować będzie Sejm, a nie jak do tej pory Trybunał Konstytucyjny, Sąd Najwyższy i Naczelny Sąd Administracyjny.

Pozostałe zmiany

Nowelizacja reguluje także szereg innych kwestii. Wprowadzona zostanie m.in. obowiązkowa inicjatywa uchwałodawcza dla mieszkańców oraz obowiązek utworzenia budżetu obywatelskiego w miastach na prawach powiatu o wysokości co najmniej pół procent wydatków gminy. Uregulowana zostanie także kwestia powoływania skarbnika gminy. Kompetencja ta przeniesiona zostanie z rady gminy na wójta, burmistrza lub prezydenta danego miasta.

Kolejną zmianą jest wprowadzenie raportów o stanie samorządu. Organ wykonawczy danej jednostki będzie miał obowiązek przedstawienia organowi stanowiącemu corocznego sprawozdania z działań podjętych w roku ubiegłym. Zwiększą się także uprawnienia rajców, którzy otrzymają indywidualne uprawnienia kontrolne. Jak informuje Polska Agencja Prasowa radny będzie miał teraz prawo do uzyskiwania informacji i materiałów, wstępu do pomieszczeń, w których one się znajdują oraz do wglądu w działalność organów administracji samorządu, do którego został wybrany. Uprawnienia te obejmować będą też samorządowe przedsiębiorstwa.

W urzędach pojawią się także komisje skarg, wniosków i petycji. Będą się one zajmować rozpatrywaniem: skarg na działania samorządów oraz wniosków i petycji obywateli. W ich skład wchodzić będą radni, z wyjątkiem przewodniczących i wiceprzewodniczących organów stanowiących oraz członków zarządu powiatu i województwa.

Tak oto w telegraficznym skrócie przedstawiają się zmiany przygotowane przez parlamentarzystów. A co na ten temat sądzą nasi Czytelnicy? – Tradycyjnie zapraszamy do dyskusji na www.przeglad.olkuski.pl