W Gminie Olkusz trwają konsultacje społeczne w sprawie proponowanych przez burmistrza zmian w statutach sołectw i osiedli. Najważniejsze modyfikacje mają objąć m.in. tryb wyboru sołtysów i rad sołeckich oraz zarządów osiedli.
Do tej pory reprezentanci organów pomocniczych gminy byli wybierani podczas zebrań mieszkańców (wiejskich lub osiedlowych). Proponowane zmiany upodobnią tryb wyborów tego szczebla do wyborów samorządowych. Głosowanie będzie odbywało się w terminie zarządzonym przez burmistrza nie później niż w ciągu sześciu miesięcy od rozpoczęcia kadencji Rady Miejskiej. Będzie to dzień wolny od pracy, wspólny dla wszystkich sołectw i osiedli.
Jak będzie można zgłosić kandydatów?
W przypadku wsi, kandydatów na sołtysów i członków rad sołeckich będzie trzeba zgłaszać przed dniem głosowania w Urzędzie Miasta i Gminy Olkusz do Gminnej Komisji ds. Wyborów. Będzie mógł to zrobić każdy uprawniony do głosowania mieszkaniec sołectwa składając listę, zawierającą nazwisko jednego lub więcej kandydatów. Zgłaszana lista powinna być poparta podpisami co najmniej 25 wyborców z danego sołectwa, przy czym mieszkaniec będzie mógł udzielić poparcia dowolnej liczbie list.
Ile zarobią członkowie komisji?
Za przeprowadzenie głosowania będą odpowiedzialne Sołeckie Komisje Wyborcze. W ich trzyosobowym składzie znajdą się dwaj członkowie powołani spośród osób zgłoszonych przez kandydatów na sołtysa lub członków rady sołeckiej oraz przedstawiciel burmistrza. Członkowie Sołeckiej Komisji Wyborczej otrzymają za swoją pracę diety. Ich wysokość będzie równa połowie stawek dla członków Obwodowych Komisji Wyborczych we wcześniejszych wyborach samorządowych. W wyborach samorządowych w 2018 r. przewodniczący OKW otrzymali 380 zł, zastępcy przewodniczących 330 zł, zaś członkowie komisji 300 zł.
Głosowanie odbędzie się w wyznaczonym lokalu Sołeckiej Komisji Wyborczej w godzinach 8:00-18:00. Aby otrzymać kartę do głosowania wyborca będzie musiał okazać komisji dokument potwierdzający tożsamość. Prawo oddania głosu będzie przysługiwało osobom stale zamieszkującym w sołectwie, które najpóźniej w dniu wyborów ukończą 18 lat. Wybór będzie polegał na postawieniu znaku „X” w kratce obok nazwiska kandydata, na którego oddaje się głos. Karty do głosowania będą zawierały nazwiska w kolejności alfabetycznej.
Wybranym na sołtysa zostanie kandydat, który uzyska najwięcej głosów, natomiast w skład rady sołeckiej wejdą osoby, które otrzymały kolejno największą liczbę głosów. Jeżeli liczba kandydatów do rady nie przekroczy liczby miejsc w radzie, radnymi zostaną wszyscy kandydaci bez konieczności przeprowadzania wyborów.
Proponowane statuty sołectw ustalają liczbę członków rad sołeckich indywidualnie dla każdej miejscowości: od trzech do siedmiu radnych.
Z kolei w olkuskich osiedlach mieszkańcy wybiorą w analogiczny sposób rady osiedli. Będą one liczyły po piętnastu radnych. Pięcioosobowe zarządy zostaną wyłonione przez rady osiedli. Różnicą w stosunku do wyborów w sołectwach będzie liczebność komisji wyborczych. Głosowanie przeprowadzą Osiedlowe Komisje Wyborcze, złożone z czterech członków zgłoszonych przez kandydatów na radnych osiedlowych oraz jednego przedstawiciela burmistrza.
Od kiedy będziemy głosować na nowych zasadach?
– Planujemy zmianę statutów naszych jednostek pomocniczych z uwagi na potrzebę dostosowania ich brzmienia do aktualnej interpretacji przepisów. Statuty pochodzą jeszcze z ubiegłego wieku, stąd inicjatywa ich aktualizacji wydaje się tym bardziej zasadna. Jakakolwiek zmiana statutu sołectwa czy osiedla poprzedzona powinna być konsultacjami społecznymi, dlatego też je prowadzimy. – wyjaśnia Michał Latos, rzecznik olkuskiego magistratu.
Konsultacje przeprowadzone są w dwóch formach. Pierwszą z nich są otwarte spotkania z mieszkańcami w każdym sołectwie i osiedlu. Drugą formą konsultacji jest ankieta. Każdy zainteresowany do końca 2019 roku może za jej pośrednictwem zgłosić propozycje zmian. Ankieta dostępna jest w Biuletynie Informacji Publicznej Urzędu (można tam również zapoznać się z projektami statutów), na stronie internetowej Urzędu oraz w Punkcie Informacyjno-Podawczym Urzędu Miasta i Gminy w Olkuszu.
Na nowe rozwiązania z zainteresowaniem patrzą przedstawiciele olkuskich sołectw i osiedli.
– Nie jestem pewien, czy uda się zebrać aż piętnastu kandydatów do rady osiedla, przyszłość to pokaże. Natomiast przewodniczący zarządu osiedla powinien być wybierany przez wszystkich mieszkańców, tak jak sołtys. Miałby wtedy zdecydowanie silniejszy mandat społeczny, niż w przypadku wyboru pośredniego, przez radę. Będziemy dyskutować w Radzie Miejskiej nad najlepszym rozwiązaniem. – mówi przewodniczący zarządu Osiedla Centrum i wiceprzewodniczący Rady Miejskiej Henryk Gamrat.
– Być może w większych sołectwach nowe zasady się sprawdzą, natomiast w naszej małej wiosce trudno będzie np. uzyskać 25 podpisów pod kandydaturą. Dlatego w trakcie konsultacji społecznych zaproponowaliśmy rozwiązania dostosowane do warunków naszej miejscowości. – zaznacza sołtys Wiśliczki Janina Milej.
Proponowane przepisy wejdą w życie po przyjęciu przez Radę Miejską uchwały w sprawie zmian statutów. Oznacza to, że wybory w nowej formule będą mogły odbyć się najwcześniej po kolejnych wyborach samorządowych, zaplanowanych na jesień 2023 r.
Konrad Kulig Olkusz
