Czy zaćma wrodzona jest wyrokiem na całe życie?

Artykuł sponsorowany

Zaćma wrodzona (cataracta congenita) może dotyczyć nawet 1-6 dzieci na 10 000 urodzeń. Za jej powstanie odpowiedzialne są aberracje metaboliczne takie jak chociażby galaktozemia lub chromosomalne – na przykład zespół Downa. To także wady rozwojowe gałki ocznej, takie jak retinopatia, brak tęczówki czy małoocze oraz zakażenia wewnątrzmaciczne np. kiedy ciężarna zachoruje na różyczkę, żółtaczkę, toksoplazmozę, opryszczkę a nawet grypę.

Może być ona także efektem uwarunkowań dziedzicznych albo narażenia płodu na działanie niektórych leków w łonie matki (np. kortykosteroidów czy sulfonamidów).

Ponieważ zaćma wrodzona może przybierać różne postacie, a nasilenie objawów zależy od stopnia zmętnienia soczewki, zdarza się, że zostanie ona wykryta przypadkowo podczas rutynowego badania okulistycznego – od razu po urodzeniu, ale też np. dopiero w wieku szkolnym. 

Najczęściej spotykanym przypadkiem zaćmy wrodzonej jest zaćma warstwowa okołojądrowa (cataracta zonularis, perinuclearis), w której upośledzenie widzenia jest częściowe. Warto rónież wiedzieć, że zaćma wrodzona występuje lub może występować jedno- lub obuocznie, a jej odpowiednie sklasyfikowanie opiera się na określeniu miejsca zmętnienia soczewki.

Zaćma wrodzona może początkowo nie dawać żadnych objawów, ale czasem zauważyć można u dziecka białą źrenicę (łac. leucocoria), zwaną też kocim okiem lub białym refleksem źrenicznym. Ponieważ leukokoria może pojawić się nie tylko w przebiegu zaćmy wrodzonej całkowitej (cataracta totalis), ale też w przebiegu innych chorób oczu, np. nowotworu zwanego siatkówczakiem. Jej zauważenie wymaga bezwzględnej konsultacji okulistycznej.

Symptomem sugerującym posiadanie zaćmy wrodzonej jest także odruch palcowo-oczny Franceschettiego – tendencja do uciskania oka piąstką lub paluszkami czy przykładania przedmiotów do oka, z uwagi na kłopoty z ostrym widzeniem.

Leczenie zaćmy wrodzonej

Zaćma wrodzona to nie jest wyrok na całe życie. Podobnie jak w przypadku każdego rodzaju zaćmy, stosuje się zaawansowane  techniki operacyjne pozwalające na usunięcie zmętniałej soczewki i zastąpienie jej nową sztuczną soczewką o całkowitej przezierności. Zaprojektowana jest ona w taki sposób, aby nie trzeba jej więcej wymieniać w ciągu całego życia.

Czy zaćmę wrodzoną trzeba operować? Zgodnie ze współczesną wiedzą medyczną oraz możliwościami technicznymi zaćmę leczy się jedynie operacyjnie. Im szybciej wszczepimy sztuczną soczewkę wewnątrzgałkową, tym mniejsze ryzyko powikłań takich jak zez, oczopląs, a nawet zanik gałki ocznej.

Dobry wzrok warunkuje prawidłowy rozwój dziecka, dlatego też operacja zazwyczaj wykonywana jest w pierwszych miesiącach życia, najczęściej między 6 tygodniem, a 3 miesiącem.