Jak w Olkuszu walczy się ze smogiem?

Smog towarzyszy nam od dziesięcioleci. Od kilku lat możemy jednak zaobserwować wzmożone zainteresowanie tym tematem ze strony naukowców, polityków i mediów. Dla jednych jest to problem czysto teoretyczny. Dla innych – realne zagrożenie. Jak walczą z tym zjawiskiem władze naszego miasta? Jak próbują sobie z nim radzić inne samorządy?

W sezonie jesienno-zimowym z problemem zanieczyszczonego powietrza boryka się wiele miejscowości na terenie naszego kraju. Z badań wynika, że główną przyczyną smogu jest tzw. „niska emisja”. Polega ona na wydzielaniu do atmosfery produktów spalania paliw ze źródeł znajdujących się na wysokości nie większej niż 40 m. Wyróżniamy emisję: przemysłową, komunikacyjną, emisję wynikającą z produkcji energii do ogrzewania budynków oraz przygotowywania ciepłej wody użytkowej (np. przez ciepłownie).

Zmiany w prawie

W zeszłym roku Sejmik Województwa Małopolskiego przyjął tzw. Uchwałę antysmogową. Zabrania ona instalowania na terenie całego województwa kotłów lub kominków o parametrach gorszych niż wyznaczone w unijnych rozporządzeniach. Nowe prawo wyklucza możliwość korzystania z odpadów węglowych takich jak muły i floty węglowe. Wprowadza także zakaz spalania drewna i biomasy o wilgotności powyżej 20%. Uchwała nakazuje również doposażenie domowych kominków w urządzenia redukujące emisję zanieczyszczeń.

Wymiana kotłów

Na dostosowanie się do nowych przepisów wyznaczono okresy przejściowe. Do końca 2022 roku konieczna będzie wymiana tych kotłów na węgiel lub drewno, które nie spełniają żadnych norm emisyjnych. I na tym właśnie skupia swoje działania nasza gmina.

Jak informuje olkuski magistrat, w 2017 roku w celu poprawy jakości powietrza na terenie Miasta i Gminy Olkusz, likwidowano 70 sztuk starych kotłów węglowych. W ich miejsce zamontowano nowe maszyny węglowe z certyfikatami oraz kondensacyjne kotły gazowe. Inwestycja uzyskała wsparcie finansowe z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie. W bieżącym roku władze Srebrnego Grodu chcą pozyskać dofinansowanie na wymianę kolejnych 75 urządzeń.

Ponadto Gmina Olkusz pozyskała środki z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na realizację dwóch projektów, zakładających wymianę niskosprawnych urządzeń grzewczych na kotły wykorzystujące paliwa stałe, gazowe oraz biomasę. W ramach inwestycji planowana jest wymiana łącznie 123 kotłów. Okres realizacji projektu to lata 2017-2020.

Działania kontrolne

Na podstawie obowiązujących przepisów funkcjonariusze Straży Miejskiej mogą dokonywać kontroli przestrzegania i stosowania przepisów o ochronie środowiska. Są oni upoważnieni do wstępu wraz z rzeczoznawcami i niezbędnym sprzętem na teren prywatnych nieruchomości celem przeprowadzania stosownych badań.

– W zeszłym roku przeprowadzono 155 kontroli w zakresie przestrzegania zakazu spalania odpadów w kotłach i piecach oraz przestrzegania zapisów Uchwały antysmogowej. Łącznie ujawniono 27 nieprawidłowości. W zależności od skali wykroczenia, 20 osób ukarano pouczeniami a na kolejne 7 osób nałożono mandaty karne. Należy zaznaczyć, że w 2018 roku zintensyfikowano działania, przede wszystkim wykonując kontrole prewencyjne. Tylko w styczniu na terenie naszej gminy strażnicy wykonali 35 takich akcji – mówi Michał Latos, rzecznik prasowy UMiG Olkusz.

W celu dokładniejszego monitorowania jakości powietrza w Olkuszu w zeszłym roku zakupiono 7 specjalistycznych sensorów, które następnie rozlokowano na terenie miasta. W ramach umowy abonamentu ich producent świadczy na rzecz Gminy usługi pobierania, przetwarzania, analizy i wizualizacji danych. Informacje te dostępne są także dla mieszkańców. Można je sprawdzić pod adresem internetowym www.map.airly.eu. Są tam również zamieszczone dane ze stacji monitoringu zanieczyszczeń powietrza obsługiwanej przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie.

Jak radzą sobie inni?

Postanowiliśmy sprawdzić, jak ze smogiem radzą sobie inne miejscowości. Jak wynika z naszych obserwacji, pomysłów na walkę z tym zjawiskiem jest wiele. Niektóre samorządy podchodzą do tego tematu bardzo innowacyjnie.

Na Śląsku coraz popularniejszą metodą jest stosowanie dronów wyposażonych w aparaturę do badania zanieczyszczonego powietrza. Umożliwiają one analizę składu chemicznego dymu wydobywającego się z kominów domów jedno i wielorodzinnych pod kątem spalania odpadów i niedozwolonych substancji. Dane z pomiarów są przesyłane do straży miejskiej. Funkcjonariusze mając taką informację mogą jak najszybciej przeprowadzić kontrolę wewnątrz domu i pobrać popiół do badania. Osoby palące śmieciami w piecu mogą więc zostać złapane niemalże na gorącym uczynku. Z dronów korzystają m.in. w Katowice, Gliwice i Bielsko Biała.

Inną metodą są akcje edukacyjne. W Gdańsku prowadzona jest kampania „Nie zapylaj! Oznacz kopcącego sąsiada”. Urzędnicy z gdańskiego magistratu rozdają mieszkańcom specjalne zawieszki. Można je następne umieszczać na płocie lub drzwiach domów, z kominów których wydobywają się śmierdzące opary. Jak podkreślają pomysłodawcy akcji, ma ona uświadomić trucicielom, że nie są bezkarni. Sąsiedzi doskonale wiedzą, że z ich pieców wydobywa się skażony dym.

O krok dalej postanowili pójść urzędnicy z Krakowa. Niedawno uruchomiono tam serwis on-line umożliwiający zgłaszanie domów, w których używa się do ogrzewania kopcących pieców. Za pomocą specjalnego formularza na stronie internetowej lub mobilnej aplikacji mieszkańcy mogą wskazać konkretną lokalizację dymiącego sąsiedzkiego komina oraz związane z nim uwagi. Wszelkie tego typu zgłoszenia są ewidencjonowane i przekazywane dalej właściwym służbom.

A jakie jest zdanie naszych Czytelników na ten temat? Czy działania, które podejmują władze naszego miasta, są wystarczające? Jak oceniacie ich efekty? Czy może warto zastanowić się nad nowymi metodami zwalczania smogu? – Zapraszamy do dyskusji na www.przeglad.olkuski.pl