Jak zwalczyć niebezpieczną tradycję?

Strzegowa w gminie Wolbrom to bardzo piękna, zadbana wieś, położona przy drodze wojewódzkiej 794 z Wolbromia do Pilicy. Aż dziwi zderzenie jej wyglądu z alarmującym listem jaki otrzymaliśmy od jednego z czytelników i dość bezradnym apelem: „…może wam uda się coś zrobić z tym procederem…”.

Wędrując wzdłuż drogi przez wieś łatwo można zaobserwować na nachylonych ku szosie zboczach  piękne domy, czyste podwórka, przystrzyżone elegancko trawniki, kolorowe kwiaty i ozdobne krzewy – znak widocznej troski i dbałości gospodarzy. Dodatkowo dobre wrażenie potęguje niedawny remont biegnącej przez środek sołectwa drogi wojewódzkiej, który wiązał się również z renowacją przydrożnych rowów i budową stosunkowo rzadkich na wsiach chodników. Sielski obraz, jaki może zaobserwować przypadkowy przybysz, mocno kłóci się z unoszącym się wokół fetorem. To on właśnie jest najszybciej odczuwalnym efektem „procederu”, o którym pisał proszący nas o interwencję czytelnik. Co tu dużo gadać – bez owijania w bawełnę – cała Strzegowa, zwłaszcza po deszczu mocno śmierdzi szambem. Okoliczności pogodowe nie są tu przypadkowe – jak przyznał zapytany o to przez nas radny, reprezentujący wieś w lokalnym samorządzie Marcin Grzanka, niechlubną „odwieczną” lokalną tradycją jest usuwanie przez niektórych mieszkańców zawartości przydomowych szamb do otwartych cieków wodnych podczas opadów. Skutkiem takiego „pozbycia się kłopotu” jest zanieczyszczenie bytowymi fekaliami praktycznie całej okolicy, bo ukształtowanie terenu nijak nie pozwoli płynącym rowami przez środek miejscowości nieczystościom ominąć „bezpiecznie” sąsiadów.

Zapytani o zapach przypadkowi mieszkańcy wypowiadają się niechętnie i wymijająco nie chcą komentować sytuacji. Wygląda na to, że na ogół wiedzą lub domyślają się kto jest sprawcą nękającego wieś sanitarnego zagrożenia, ale z różnych powodów nie chcą się publicznie wypowiadać. Zadziwia jednomyślność opinii: „odkąd pamiętam tak było”…

Nie jest tak, że nikt nie próbował czegoś zrobić. Wielokrotne interwencje podejmowała wzywana „na okoliczność” wolbromska Straż Miejska. Prowadzono kontrole umów na legalny wywóz szamb, a rachunki porównywano z ilością zużywanej wody, co pozwalało wykazać nieprawidłowe odprowadzanie ścieków. Winni, którym udowodniono wypuszczanie zawartości przydomowych szamb do rowów przydrożnych i na pola byli karani mandatami w wysokości od 100 do 200 zł, bo taką karą zagrożone jest wykroczenie. Czy to pomogło w jakiś znaczący sposób? Otóż nie. Dziwna ludzka natura nie dość, że nie pozwala na wyciągnięcie wniosków z powszechnie znanego faktu zagrożenia karą, to przede wszystkim nie docenia zagrożenia płynącego z procederu dla samego sprawcy i jego rodziny, a także narażonych na zatrucie sąsiadów. „Pani, od tego jeszcze nikt nie umarł” – słyszę i trochę osłabia to moje absolutne przekonanie o oczywistości sytuacji.

Strzegowa zapewne nieprędko doczeka się kanalizacji, bo ukształtowanie terenu wokół niej jest dużym wyzwaniem melioracyjnym – podczas większych deszczów wody opadowe z ogromnym impetem zalewają dolinę, w której zbudowano drogę, co wielokrotnie powodowało  zagrożenie powodziowe. Gmina Wolbrom zleciła nawet przygotowanie naukowego opracowania w jaki sposób skuteczniej radzić sobie z żywiołem. Aby zrealizować opracowane zalecenia, potrzebne są znaczące środki finansowe, można więc domniemywać, że problemu nie uda się rozwiązać łatwo i szybko. Jedynym więc rozwiązaniem „śmierdzącego” problemu jest dostosowanie się wszystkich mieszkańców wsi do ogólnie panujących w XXI wieku norm sanitarnych i społecznych, poprzez bezpieczne, kontrolowane i legalne usuwanie nieczystości płynnych. Inaczej piękna wieś w dalszym ciągu będzie owiana aurą niechlubnej, kiepsko woniejącej, a przede wszystkim niebezpiecznej dla zdrowia „tradycji”.