Profilaktyka w obronie zdrowia i życia najmłodszych

Priorytety i wyzwania w profilaktyce chorób zakaźnych u dzieci w Polsce oraz możliwe działania zapobiegające zachorowaniom – o tym we wtorkowe południe w sali konferencyjnej olkuskiego starostwa rozmawiali zaproszeni goście. W szczególności zwracano uwagę na konieczność ochrony najmłodszych obywateli przed bakteriami pneumokokowymi i meningokokowymi, które stają się przyczyną wielu ciężkich chorób, a czasem prowadzą nawet do śmierci.

Podczas spotkania omówione zostały perspektywy zdrowotne w kontekście realizowanego przez Województwo Małopolskie programu zdrowotnego dotyczącego profilaktyki zakażeń pneumokokowych w Małopolsce, którego jeden z wariantów przewidziany jest do realizacji przez powiaty we współpracy z gminami. W ramach programu powiaty współpracujące z gminami z terenu województwa mogą starać się o dofinansowanie szczepień ochronnych przeciwko pneumokokom.

– Pneumokoki to bardzo groźne bakterie wywołujące m.in. zakażenia dróg oddechowych w tym zapalenie płuc z bakteriemią oraz zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i sepsę. Choroba pneumokokowa w takiej postaci jest niebezpieczna dla zdrowia i charakteryzuje się poważnymi powikłaniami oraz wysoką śmiertelnością. Pneumokoki wykazują coraz większą oporność na działanie antybiotyków, co znacznie utrudnia leczenie chorób wywołanych przez te bakterie – przekonywał w swoim wystąpieniu dr n. med. Ryszard Konior ze Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II w Krakowie. – Szczepienia przeciw pneumokokom zmieniają środowisko tych bakterii przez spadek liczby szczepów opornych na antybiotyki, co stwarza możliwość skutecznego leczenia w przypadku wystąpienia choroby pneumokokowej. To oczywiste, że wartość szczepień jest niepodważalna. Ich brak ma nie tylko wymiar zdrowotny, ale także ekonomiczny – skutki odczuwa całe społeczeństwo, ponosząc koszty hospitalizacji i rehabilitacji dzieci po przebytych infekcjach pneumokokowych – przekonywał lekarz.

Niemal identyczne opinie wygłaszali pozostali eksperci obecni na wtorkowym spotkaniu. – Ochrona dzieci przed pneumokokami to bezwzględny priorytet! – zaznaczyli kolejni prelegenci, opierając się na dostępnych danych, z których wynika, że Polska jest jednym z ostatnich krajów w Europie, który nie szczepi bezpłatnie wszystkich dzieci przeciw pneumokokom i meningokokom. Obecnie państwo nie finansuje ogólnych szczepień, chroniąc tylko jednostki. Od 2017 roku ta sytuacja ma ulec sporej zmianie.

– Pneumokoki to bardzo niebezpieczne bakterie, przed którymi bezpłatnie w naszym kraju chronione są tylko dzieci z grup wysokiego ryzyka: wcześniaki i dzieci przewlekle chore. Wiemy, że szczepienia ograniczają ryzyko zachorowań, dlatego dążymy, aby w miarę możliwości jak najwięcej dzieci zostało zabezpieczonych. Od 2017 roku zmienia się źródło finansowania szczepień. To Narodowy Fundusz Zdrowia, a nie Ministerstwo Zdrowia będzie finansować ich zakup. Ma to umożliwić sukcesywne poszerzanie dostępu do bezpłatnej profilaktyki szczepionkowej. Musimy jednak pamiętać, że po wejściu zmian w życie ochronę otrzymają dzieci nowonarodzone, a przecież musimy myśleć też o tych starszych, których zmiany nie obejmą, a dla których ochrona przed bakteriami jest także bardzo ważna – zaznaczała Posłanka Lidia Gądek.

Szansą dla tych starszych dzieci ma być wsparcie, jakiego powiatom, a przez powiaty także i gminom udziela Urząd Marszałkowski. Chodzi o dofinansowanie szczepień.

– Program zdrowotny dotyczący profilaktyki zakażeń pneumokokowych w Małopolsce cieszy się coraz większym zainteresowaniem. Pytają o niego zarówno rodzice jak i przedstawiciele jednostek samorządu terytorialnego. W pierwszym roku realizacji do współpracy przystąpiła jedna jednostka samorządu terytorialnego, dzisiaj jest ich już sześć. Zachęcamy pozostałe! Warto, aby wszystkie powiaty postarały się o dotację na działania profilaktyczne, tym bardziej, że jest wiele gmin, które chciałyby przystąpić do programu. Pamiętajmy, że to powiaty mogą zgłaszać się do uczestnictwa. Jeśli jednak powiat nie posiada środków finansowych, a gminy np. zabezpieczyły budżet na profilaktykę, to mogą wspólnie starać się o dofinansowanie. Program planujemy realizować do 2020 roku, każdy ma więc szansę – mówiła Anita Woźniak z Departamentu Zdrowia i Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego w Krakowie.

Lekarzom, samorządowcom oraz wszystkim zainteresowanym tematyką wprowadzenia nowych programów profilaktycznych zostały zaprezentowane dwa podmioty z Kielc, w których kiedyś zaszczepiono przeciwko pneumokokom dzieci do drugiego roku życia. Od 2006 roku zaobserwowano w tej grupie wiekowej spadek liczby hospitalizacji z powodu zapalenia płuc o 65%. Podobne szczepienia, z tym, że już konkretnie przeciwko zapaleniu płuc, radykalnie zmniejszyły zachorowania wśród seniorów ze stolicy województwa świętokrzyskiego o około 50%. W powiecie olkuskim jedyną gminą, która weszła w podobny program zdrowotny jest Bukowno. Tam w 2009 r. zaczęto szczepić 12-letnie dziewczęta przeciwko wirusowi HPV, odpowiadającemu za raka szyjki macicy. Czy w ślad za Bukownem pójdą inne samorządy? Czas pokaże.

– Nie można liczyć na szczęście, na to, że choroba nie zaatakuje. Po każdej infekcji wirusowej odporność dziecka spada, co ułatwia m.in. pneumokokom atak i wniknięcie do układu krwionośnego. W efekcie może dojść do ciężkich chorób. Wyrażam nadzieję, że decyzja o zapewnieniu ochrony jak najszerszej grupie dzieci z całego województwa małopolskiego zostanie ostatecznie podjęta dla ich zdrowia – przekonywała Sabina Szafraniec, prezes Stowarzyszenia „Parasol dla Życia”, powołanego w celu Pomocy Rodzinom Dzieci Cierpiących Na Skutek Inwazyjnych Chorób Bakteryjnych, i mama Kuby, który w wieku 9 miesięcy zachorował na Inwazyjną Chorobę Pneumokokową, w wyniku której nie słyszy na jedno ucho.

– Zachęcamy lokalne samorządy do wdrażania dobrych programów zdrowotnych, ze szczególnym uwzględnieniem profilaktyki szczepionkowej. Są efektywne, odpowiadają ważnej potrzebie zdrowotnej, są stosunkowo łatwe do przeprowadzenia i ewaluacji. Zdecydowana większość programów szczepionkowych jest pozytywnie zaopiniowanych. Są to działania o udowodnionej skuteczności. Dają zarówno korzyści zdrowotne i ekonomiczne – zakończył Tomasz Jan Prycel z Market Access Audit.