Poręba Dzierżna
Rankiem 7 sierpnia 1944 roku oddział komunistycznej Armii Ludowej Tadeusza Grochala „Tadka Białego”, stacjonujący w pobliskich lasach, ostrzelał niemieckie wojskowe ciężarówki przejeżdżające przez Porębę Dzierżną (gm. Wolbrom). W odwecie Niemcy rozstrzelali 39 mieszkańców wsi, których spędzono pod jedną z miejscowych stodół. Następnie podpalili budynek, a za nim kolejne… Mieszkańcy Poręby Dzierżnej co roku czczą pamięć ofiar – podobnie było w mijającą właśnie 79 rocznicę wydarzenia.
Jak głosi ustny przekaz – tylko jednemu z wyznaczonych przez hitlerowców do egzekucji mieszkańcowi Poręby Dzierżnej jakimś cudem udało się zbiec z miejsca kaźni. Pozostali, którzy zdołali się schronić przed zagładą, oglądali pogrom wsi z pobliskich wzgórz. Spłonęło 2/3 zabudowań wiejskich. Wszystkie ofiary niemieckiego mordu pochowane zostały we wspólnym grobie na miejscowym cmentarzu parafialnym. Przez całe lata wspominano tragedię, która upamiętniona została kamiennym obeliskiem „ku pamięci” i rozpamiętywano nierozważne postępowanie partyzantów, zdaniem wielu porębian winnych tragedii…
W 1983 r. wieś Poręba Dzierżna w upamiętnianiu tragicznych wydarzeń została odznaczona Krzyżem Grunwaldu III klasy, a mieszkańcy wsi co roku organizują uroczyste obchody tragicznej rocznicy, wspominając zajście i modląc się za ofiary podczas mszy św. odprawianej w ich intencji w kościele parafialnym. Następnie idą w kondukcie na miejscowy cmentarz pokłonić się pomordowanym, składając wieńce i paląc znicze na zbiorowej mogile, na której upamiętniono nazwiska pomordowanych przez hitlerowców mieszkańców wsi:
Franciszka Banasia, ppor. AK Piotra Cienia, Edwarda Deli, Piotra Dudka, Stefana Dudka, Józefa Fiutaka, Mieczysława Gajowca, Bonifacego Gębali, Jana Glanowskiego, Jana Grabowskiego, Jana Greli, Jana Greli, Jana Jabłońskiego, Teofila Kałużnego, Andrzeja Kokoszki, Józefa Kokoszki, Piotra Koniecznego, Michała Koniecznego, Zygmunta Kowalika, Piotra Liszki, Jana Mazura, Henryka Nawrota, Józefa Nawrota, Piotra Nawrota, Stanisława Nawrota, Romana Osucha, Tadeusza Pietrasika, Tadeusza Pilnika, Klary Pietraszczyk, Franciszka Słuszniaka, Bolesława Struzika, Franciszka Struzika, Bronisława Szoty, Jana Szoty, Józefa Szwagrzyka, Jakuba Tekielego, Władysława Tekielego, Henryka Wieszczury i Stanisława Wieszczury.
