Powiat
Czasopismo samorządowe „Wspólnota” opublikowało ranking podsumowujący wydatki inwestycyjne samorządów 2018 – 2020. Jak w skali kraju prezentują się nasze gminy i powiat?
-Bardzo trudno ocenić rok 2020 z punktu widzenia inwestycji samorządowych. Z jednej strony był to drugi, kolejny rok spadku ich wielkości. W ostatnim roku kończącej się bardzo hojnej dla Polski – dla samorządów w szczególności – perspektywy unijnej, to nie jest dobra wiadomość. Ale z drugiej spadek ten nie był dramatyczny. Do tej pory tylko cztery lata przyniosły lepsze rezultaty. Zważywszy na rok pandemii COVID 19 i inne znane problemy budżetów samorządowych, można to ocenić jako sukces – piszą autorzy rankingu, prof. Ekonomii i kierownik Katedry Rozwoju i Polityki Lokalnej na Wydziale Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego Paweł Swianiewicz oraz Julita Łukomska, adiunkt w tej samej Katedrze.
Największy spadek zanotowały gminy (prawie 12 proc.), a najmniejszy samorządy wojewódzkie (około 3 proc.).
Co nowego?
Autorzy zestawienia zwracają uwagę na zmiany w strukturze wydatków. Służba zdrowia – wydatki na ten sektor zwiększyły się w pandemicznym 2020 roku w powiatach i samorządach wojewódzkich. Tymczasem w 2019 roku były one na ogół niższe niż w 2010 roku.
Poza tym umacniają się wydatki na transport.
Z kolei w wydatkach na budowę dróg lokalnych bardzo dużą role odgrywają dotacje ze źródeł krajowych. – W przypadku miast na prawach powiatu udział ten jest minimalny (poniżej 5 proc.), ale w gminach jest to 30 proc., a w powiatach nawet 46 proc. wydatków majątkowych w tym sektorze. Jest to jeszcze jeden przykład zjawiska, o którym wspominaliśmy przy okazji rankingu zamożności – wzrostu uzależnienia samorządów od dotacji celowych – zauważają autorzy zestawienia.
Metoda bez zmian
Ranking utworzono na takich samych zasadach, jak w poprzednich latach. Jego autorzy wzięli pod uwagę całość wydatków majątkowych poniesionych w latach 2018–2020, aby uniknąć dużych, chwilowych wahań wskaźnika będącego podstawą rankingu. – Poza wydatkami zapisanymi w budżecie staramy się uwzględniać wydatki ponoszone ze środków własnych przez spółki komunalne. W tym celu od kilkunastu lat rozsyłamy ankiety do miast na prawach powiatu. Wiemy skądinąd, że skala działalności inwestycyjnej spółek komunalnych w mniejszych miastach jest znaczenie mniejsza niż w miastach na prawach powiatu, więc skala błędu wynikającego z oparcia się tylko na danych budżetowych jest tam mniejsza. Niestety oznacza to, że wyniki rankingu nie w pełni oddają sytuację w średnich i małych miastach, w których spółki stanowią istotny element realizacji strategii inwestycyjnych. No cóż, nie gromadzimy w Polsce oficjalnych danych, które pozwoliłyby na uzyskanie takiego pełnego, niezniekształconego obrazu. Należy podkreślić, że dane te opierają się na zaufaniu w prawdziwość i dokładność przekazywanych nam informacji – tłumaczą wyjaśniają prof. Paweł Swianiewicz i Julita Łukomska.
Jak jest u nas?
Województwo małopolskie uplasowało się „oczko” niżej niż w poprzednim zestawieniu, na 11 miejscu. Tutaj średnie inwestycyjne wydatki na mieszkańca wynoszą 156,40 złotych. Liderem jest województwo podlaskie (430,30 złotych), a tabelę zamyka województwo dolnośląskie (108,95 złotych). Wśród miast wojewódzkich prowadzi Opole (2657,19 złotych), Kraków jest na 4 lokacie (1947,97 złotych), ostatnie miejsce zajmuje Olsztyn (1063,92 złotych).
Powiat olkuski zaliczył awans, z 245 na 223 miejsce, gdzie średnie wydatki inwestycyjne na „głowę” to 161,01 złotych. A jak wygląda sytuacja u naszych sąsiadów? Powiat oświęcimski jest na 95 miejscu (248,52 złotych), powiat miechowski na 52 (314,76 złotych), a powiat chrzanowski na 272 (117,25 złotych). Na pozycję lidera „wskoczył” powiat przasnyski z Mazowsza (756,33 złotych). Kategorię powiatów (314 miejsce) zamyka łęczycki (41,35 złotych).
W gronie miast powiatowych Olkusz jest 183 (594,98 złotych), a w poprzednim rankingu plasował się na 246 miejscu. Dla porównania: Miechów zajął 42 lokatę (1100,95 złotych), Chrzanów 205 (549,96 złotych), Oświęcim 82 (909,63 złotych). Prym wiodą nadal dolnośląskie Polkowice (2606,67 złotych), ostatnie (267) jest kujawsko – pomorskie Lipno (300,50 złotych).
Krynica Morska to lider kategorii „miasta inne” (5388,65 złotych). Bukowno znalazło się na 190 miejscu ze średnimi wydatkami na poziomie 1046,66 złotych (poprzednio 226 lokata). Wolbrom zajął 171 miejsce (1088,13 złotych) – w poprzednim zestawieniu był 168. Na ostatniej, 610 lokacie widnieje Dobra z zachodniopomorskiego (128,62 złotych).
Wśród gmin wiejskich z naszych samorządów najlepiej wypadł Trzyciąż – 488 miejsce (poprzednio 298), gdzie średnie wydatki inwestycyjne na mieszkańca to 1065,20 złotych. Bolesław awansował z 807 na 642 lokatę (936,31 złotych), a Klucze z 918 na 819 miejsce (818,38 złotych). Zwycięzcą jest łódzki Kleszczów (14633,95 złotych), a na drugim biegunie jest śląski Czernichów (1533 miejsce; 70,63 złotych).
fot.pixabay.com
