W sierpniu ruszą prace rządowego zespołu ds. zapadlisk i podtopień

Powiat

Podczas ostatniego posiedzenia Sejmu RP padła ważna deklaracja w sprawie przeciwdziałania skutkom zapadlisk oraz podtopień w rejonie Olkusza i Trzebini: Wiceminister Przemysłu Wojciech Wrochna zapowiedział, już w sierpniu powołany zostanie specjalny, międzyresortowy zespół, który opracuje oraz wdroży kompleksowy plan działań naprawczych dla zagrożonych terenów.

Powyższa deklaracja padła w odpowiedzi na pytania parlamentarzystów z Małopolski, którzy podnieśli temat poważnych zagrożeń związanych z deformacją gruntu w pobliżu domów oraz osiedli mieszkaniowych: wiceminister Wrochna zapowiedział, że nowy zespół już podczas swojego pierwszego spotkania podsumuje dotychczasowe działania instytucji badawczych, w tym Państwowego Instytutu Geologicznego, Głównego Instytutu Górnictwa oraz Wyższego Urzędu Górniczego. Niedługo później przedstawione mają ponadto zostać konkretne propozycje rozwiązań.

Jak zapewnił Wiceminister Przemysłu, celem prac zespołu będzie stworzenie rządowego programu, który, na wzór specjalnego programu dla Oświęcimia, miałby charakter strategiczny oraz byłby finansowany z budżetu państwa: ma on obejmować zarówno działania inwestycyjne oraz zapobiegawcze, jak i wypłatę odszkodowań dla mieszkańców czy pomoc dla samorządów. Wdrażaniem tego programu zajmie się właśnie nowo powoływany zespół.

Wojciech Wrochna podkreślił jednocześnie złożoność sytuacji, zarówno pod względem technicznym, jak i prawnym: problemy występujące Trzebini są bowiem konsekwencją likwidacji państwowej kopalni węgla kamiennego Siersza, którą od 1999 roku wygaszała Spółka Restrukturyzacji Kopalń. To właśnie ona prowadziła także działania mające na celu zabezpieczenie terenu, co, według wiceministra, pozwoliło częściowo ograniczyć liczbę zapadlisk.

Z kolei sytuacja na ziemi olkuskiej wygląda trudniej, jako że eksploatację prowadziły Zakłady Górniczo-Hutnicze „Bolesław” S.A., czyli spółka prywatna: zakład został zamknięty w 2020 roku, lecz odpowiedzialność za wyrządzone szkody nie została jednoznacznie przypisana. Jak zaznaczył Wiceminister Przemysłu Wojciech Wrochna, w takim przypadku kluczowe będzie ustalenie, kto formalnie odpowiada za szkody górnicze, aby następnie możliwe było skierowanie środków pomocowych lub dochodzenie roszczeń od sprawców. Jeżeli natomiast jednoznaczne ustalenie odpowiedzialnego podmiotu okaże się niemożliwe, to wówczas te obowiązki może przejąć Wyższy Urząd Górniczy.

Wiceminister przypomniał również dane obrazujące skalę problemu: w powiecie olkuskim zidentyfikowano bowiem ponad 1 250 zapadlisk, z których około 200 znajduje się ponadto w pobliżu budynków mieszkalnych. W Trzebini podobne zjawiska także mają masowy charakter, jako że tylko w ubiegłym roku wykryto tam kilkaset zapadlisk, a 20 z nich uznano za szczególnie niebezpieczne. Deformacje gruntu wystąpiły na dodatek wzdłuż Drogi Krajowej nr 94, a w gminach Olkusz, Bukowno oraz Bolesław odnotowano podnoszenie się poziomu wód gruntowych, które prowadzi do samorzutnego tworzenia się rozległych zbiorników wodnych. Powierzchnia niektórych z nich sięga nawet kilkudziesięciu hektarów.

Mieszkańcy oraz samorządowcy z terenów dotkniętych zapadliskami oraz podtopieniami od lat domagają się kompleksowego, rządowego podejścia do problemu, który zagraża nie tylko ich dobytkom, ale także zdrowiu i życiu. Dotychczasowe reakcje władz centralnych były jednak fragmentaryczne oraz niewystarczające. Powołanie międzyresortowego zespołu może zatem stanowić przełom: o ile tylko za deklaracjami pójdą również zdecydowane oraz skuteczne działania.