Olkusz
W 1609 roku olkuscy gwarkowie szczęśliwie ocaleli podczas katastrofy w kopalni. Na pamiątkę tego wydarzenia w obrębie olkuskiego rynku zamontowano niedawno sześć okolicznościowych włazów. Kolejny trafi na Jasną Górę. Włazy dla gminy Olkusz przekazali: Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o. o. w Olkuszu, ZGH „Bolesław” oraz Odlewnia Zub z Osieka.
Na olkuskim rynku spotkali się inicjatorzy wydarzenia, samorządowcy z Olkusza i Bukowna, przedstawiciele lokalnych instytucji, stowarzyszeń i duchowieństwa. -Spotykamy się z inicjatywy grupy przedsiębiorców i społeczników, którzy na co dzień troszczą się o pamięć o wydarzeniach z historii Olkusza. Na włazach upamiętnione zostało wydarzenie sprzed ponad 400 lat – cudowne ocalenie olkuskich gwarków. O tym cudzie w kopalni wie niewielu olkuszan, dlatego tak bardzo dziękuję, że chcą Państwo opowiadać tę historię – mówił na rynku olkuski burmistrz Roman Piaśnik.
Podczas spotkania na rynku przed zabytkowym budynkiem dawnego starostwa zamontowano ostatni z sześciu włazów (autorem projektu jest artysta rzeźbiarz Wiesław Nadymus). Jak podkreślił prezes PWiK – u Alfred Szylko, to ostatni akcent obchodów 65 – lecia „Wodociągów”.
Muzyczną oprawę wydarzenia zapewniła Orkiestra Dęta ZGH „Bolesław”.
Jednym z inicjatorów upamiętnienia olkuskich gwarków jest Franciszek Rozmus z Bractwa Kopackiego. To właśnie on opowiadał uczestnikom spotkania m. in. o związkach Olkusza z Jasną Górą – znajdującym się tam pamiątkowym fresku na Jasnej Górze dotyczącym ocalenia gwarków i jego historii. Krótkie prelekcje wygłosili także Maciej Miezian z Muzeum Historycznego Miasta Krakowa i dyrektor Muzeum „Sztygarka” w Dąbrowie Górniczej Arkadiusz Rybak.
Stoją na zewnątrz pomieszczeń i szmaty na twarze pozakładali jak jacyś trędowaci.