Bolesław
Woda, która przez lata pozostawała niemal niewidoczna, dziś coraz wyraźniej zaznacza swoją obecność. W Gminie Bolesław zmiany hydrologiczne przestały być wyłącznie przedmiotem analiz ekspertów, a stały się realnym problemem codziennym – dostrzegalnym na drogach, w sąsiedztwie zabudowy mieszkaniowej i w przestrzeni publicznej. Rosnący poziom wód gruntowych i powierzchniowych wymusza konkretne decyzje oraz szybkie działania, których celem jest ograniczenie ryzyka podtopień i zabezpieczenie terenów zamieszkanych. Ostatnie miesiące przyniosły szereg inwestycji i interwencji pokazujących skalę wyzwań, z jakimi mierzy się dziś lokalny samorząd.
Istotne działania prowadzone są m.in. w Laskach, gdzie od wielu miesięcy obserwowany jest wzrost przepływu wód w cieku Biała oraz nasilony dopływ wód gruntowych i podziemnych. W odpowiedzi na te zjawiska Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie podjęło decyzję o długotrwałym, kontrolowanym obniżeniu poziomu piętrzenia na stawach o około 50 centymetrów. Proces ten realizowany jest etapami, tak aby nie doprowadzić do gwałtownych zmian hydrologicznych i powstania nowych zagrożeń.
Równolegle prowadzone są prace przygotowawcze mające zapewnić drożny odpływ wód odprowadzanych ze zbiorników, co ma kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa terenów położonych poniżej. Uzupełnieniem tych działań są roboty ziemne wzdłuż ul. Głównej, gdzie wzmacniany i podnoszony jest północny brzeg Sztolni Ponikowskiej. Montowane stalowe grodzice tworzą szczelną barierę, która ma chronić sąsiednie posesje przed naporem wody i gruntu.
Zadania realizowane są przez ZGH „Bolesław” S.A. we współpracy z PGW Wody Polskie oraz samorządem gminnym. Wcześniej z koryta sztolni usunięto zalegające przeszkody utrudniające przepływ, a od strony niezabudowanej wykonano drogę techniczną umożliwiającą prowadzenie ciężkich prac sprzętowych. Całość tych działań ma ograniczyć ryzyko podtopień i zwiększyć ochronę zabudowy mieszkalnej w tej części gminy.
Hutki: infrastruktura pod presją wody
Hutki należą dziś do miejscowości, w których skutki podnoszącego się poziomu wód są szczególnie widoczne. Z jednej strony gmina realizuje tam konkretne inwestycje techniczne, z drugiej – zmuszona jest podejmować trudne decyzje dotyczące zagospodarowania przestrzeni publicznej.
Trwają prace związane z przebudową dwóch przepustów w drogach gminnych – przy ul. Pomorskiej oraz na połączeniu z ul. Jurajską. Inwestycje te mają przywrócić właściwy przepływ wód w rejonie cieku Kopanina i Sztolni Ponikowskiej oraz umożliwić skuteczne odprowadzanie nadmiaru wody z lokalnych zalewisk. Poprawa drożności tych elementów infrastruktury jest kluczowa z punktu widzenia bezpieczeństwa pobliskich zabudowań oraz stabilności lokalnego układu hydrologicznego.
Jednocześnie stale monitorowany wzrost poziomu wód gruntowych wymusił likwidację placu rekreacyjnego w Hutkach. Decyzja ta była poprzedzona konsultacjami z mieszkańcami oraz uzgodnieniami z sołtysem i radą sołecką. Urządzenia, które nadają się do ponownego wykorzystania, zostaną zabezpieczone, a sama przestrzeń ma w przyszłości zyskać nowe funkcje.
Równolegle gmina przygotowuje dokumentację przebudowy Domu Wiejskiego w Hutkach, który ma zostać częściowo przystosowany do pełnienia funkcji Dziennego Domu Seniora. W kolejnych etapach planowane jest także nowe zagospodarowanie terenu wokół budynku – z myślą o potrzebach rekreacyjnych mieszkańców w różnym wieku. To próba odpowiedzi na zmieniające się warunki środowiskowe i dowód na to, że nawet w obliczu narastających problemów hydrologicznych samorząd stara się myśleć w perspektywie długofalowej.
Problem, który wykracza poza jedną gminę
Skala wyzwań związanych z gospodarką wodną była jednym z tematów poruszanych podczas konferencji „Transformacja, która nie utonie. Energia – Ludzie – Odpowiedzialność”, która w grudniu odbyła się na Politechnice Śląskiej w Gliwicach. Wójt Gminy Bolesław zwracał uwagę, że tempo podnoszenia się poziomu wód – zwłaszcza w zbiornikach powstałych po eksploatacji piasku – jest znacznie szybsze, niż pierwotnie zakładano.
Wśród priorytetów wskazywano m.in. konieczność kompleksowego zabezpieczenia Sztolni Ponikowskiej i Bolesławskiej, udrożnienia kanału Dąbrówka, rozważenia czasowej retencji wód oraz pilnych działań w rejonach, gdzie woda już dziś zalewa piwnice domów i zagraża działalności lokalnych firm.
Wspólna odpowiedzialność
Coraz wyraźniej widać, że problem podnoszących się wód nie ma jednego prostego rozwiązania ani jednego odpowiedzialnego podmiotu. Wymaga współpracy samorządu, administracji rządowej, spółek górniczych oraz instytucji odpowiedzialnych za gospodarkę wodną. Gmina Bolesław – poprzez realizowane inwestycje, działania interwencyjne i aktywność na forach branżowych – stara się ten proces koordynować.
Najbliższe miesiące pokażą, czy wdrażane rozwiązania okażą się wystarczające, by zahamować niekorzystne tendencje i uchronić mieszkańców przed kolejnymi konsekwencjami zmian hydrologicznych, które coraz mocniej odciskają swoje piętno na tej części powiatu olkuskiego.
fot. Gmina Bolesław
