25 lat pod niebieskimi dachami

Ćwierć wieku temu na osiedlu Słowiki, ze względu na niebieskie dachy bloków nazywanym potocznie Smerfami, zamieszkali pierwsi lokatorzy. Okrągły jubileusz najmłodszego osiedla mieszkaniowego w Olkuszu był okazją do hucznego świętowania. W miniony weekend jego mieszkańcy bawili się, a także wspominali. Patronat medialny nad tą uroczystością objął „Przegląd Olkuski”.

 Niezwykłą pobudkę w sobotni poranek, zapraszającą do wspólnej zabawy, zapewniła Orkiestra Dęta pod batutą Wiesława Drygały, która przeszła ulicami osiedla. Od samego rana na boiskach przyszkolnych gromadzili się mieszkańcy Słowików. Atrakcji nie brakowało. Jako pierwsze talenty sceniczne zaprezentowało najmłodsze pokolenie ze Smerfów. Maluchy z Przedszkola nr 13, a także ich starsi koledzy z SP nr 9 i Gimnazjum nr 4, zapewnili atrakcyjne przedpołudnie wszystkim zgromadzonym. W międzyczasie na boiskach zmierzyły się drużyny piłkarskie juniorów i oldbojów. Wiedzą o Słowikach popisali się uczestnicy konkursu historycznego, w którym nagrodą główną był rower górski. Muzycznych i estetycznych wrażeń dostarczyli również prezentujący taniec Zumba instruktorzy Urban-Fitness, Szkoła Tańca Wena, zespół „Pomorzany”, sekcja bębniarska MOK. Na koniec, licznie zgromadzeni uczestnicy festynu, posłuchali najpiękniejszych piosenek Anny Jantar wykonanych podczas koncertu „Radość najpiękniejszych lat”.

– Imprezy tego typu bardzo integrują mieszkańców i zależało nam, żeby po 25 latach wspólnie powspominać miniony czas. Dla większości mieszkańców jest to powrót do lat młodości, fantastycznych lat, kiedy zakładali swoje rodziny i zaczynali nowy etap w życiu. Serdecznie dziękujemy wszystkim osobom, które przyłączyły się do organizacji festynu, szczególnie Skokowi Jaworzno, którego dmuchane zjeżdżalnie sprawiły ogromną frajdę najmłodszym – mówi Genowefa Bugajska przewodnicząca zarządu Osiedla Słowiki, które wspólnie z zarządem Spółdzielni Mieszkaniowej „Nowa” zorganizowało ten jubileusz.

Na olkuskich Słowikach dorasta już drugie pokolenie, dla którego rodzinnym miastem jest Olkusz. Słowiki stanowią pewnego rodzaju fenomen urbanistyczno-socjologiczny w skali miasta, ponieważ niemal wszyscy pierwsi lokatorzy mieszkań na tym osiedlu przybyli do Olkusza z różnych stron kraju. – Geneza naszego osiedla jest bardzo prozaiczna. Po prostu w roku 1980 kierownictwo Kombinatu Metalurgicznego Huta Katowice stanęło wobec problemu całkowitego braku mieszkań dla swoich pracowników, a w końcu 1982 wobec braku możliwości skompletowania załogi eksploatacyjnej dla nowo budowanej Koksowni – opowiada Ryszard Ryza, współautor rysu historycznego osiedla Słowiki. Ostatecznie zadecydowano, że jedno z osiedli dla pracowników powstanie właśnie w Olkuszu i stało się to cztery lata później. Zgodnie z pierwszymi optymistycznymi założeniami, osiedle miało być dużo większe. Ostatecznie pozostało w takiej formie, jaką znamy dzisiaj. Według świadków tamtych wydarzeń, korzyść z takiej sytuacji miała nie tylko Huta Katowice i jej pracownicy, ale również miasto, któremu zostało przekazane całe zaplecze budowlane i część terenów, a Huta Katowice sponsorowała wiele inicjatyw.

Najistotniejszy był jednak aspekt ludzki. Dane statystyczne zgromadzone na początku lat 80-tych wskazują, że zdecydowana większość nowych lokatorów miała mniej niż 35 lat. Od 1986 do 1989 roku na Słowikach zameldowało się 4,5 tysiąca osób, które zamieszkiwało 1262 mieszkania. Tylko 57 osób było tak zwanymi singlami, pozostali tworzyli rodziny, w których w drugiej połowie lat 80-tych było aż 2 tysiące. Ponieważ połowę mieszkańców osiedla stanowiły dzieci i młodzież, oczywiste było wybudowanie kompleksu szkolnego i usytuowanie go w centralnej części osiedla.

– Każdy z nas zamieszkując w Olkuszu znalazł się w bardzo podobnej sytuacji i właściwie to nas łączyło. W większości były to młode małżeństwa z małymi dziećmi, które przybyły do Olkusza z całej Polski. W naszej klatce każde mieszkanie zamieszkiwała rodzina z innego miasta. Mężczyźni pracowali w koksowni, a kobiety zajmowały się dziećmi. Z wielką nostalgią wspominamy te lata – opowiada pani Magda, jedna z mieszkanek osiedla Słowiki. – Później dzieci szły do przedszkola i szkół, a mamy zatrudniały się w różnych instytucjach w Olkuszu. Niewiele osób pamięta już, że z tą integracją mieszkańców Słowików z resztą mieszkańców Olkusza bywało na początku różnie. Teraz problem wydaje się być może abstrakcyjny, bo każdy z nas czuje się olkuszaninem i przez resztę jest traktowany jak olkuszanin. W końcu 25 lat to bardzo długo – dodaje.

Na uwagę zasługuje koncepcja urbanistyczna Słowików, która w latach 80-tych była powiewem nowoczesności, a geometryczne osiedle składające się z budynków z niebieskimi dachami stanowiło sensację wśród olkuszan i przejeżdżających przez miasto. Osiedle z góry przypomina ćwierć pajęczyny, z punktem centralnym w postaci rynku. Każde z tych mieszkań stanowiło spełnienie marzeń dla młodych małżeństw, dla których przyznanie mieszkania przez koksownię było uśmiechem losu. – Realia codziennego życia pod niebieskimi dachami od samego początku nie były kolorowe. Nie chodzi tu o wyliczanie licznych mankamentów i wad w wykonaniu mieszkań, braku dróg i ścieżek dojścia do domów, otoczenia pozbawionego zieleni. Mimo tych wszystkich utrudnień, nic nie było w stanie powstrzymać młodych ludzi od migracji ze swoich miejsc rodzinnych, czasem bardzo odległych, do Olkusza, do swojego wymarzonego M – wspomina Henryk Bugajski, mieszkaniec Słowików i autor rysu socjologicznego tego osiedla.   
 
Historia Słowików jest nierozerwalnie związana z dziejami parafii p.w. Dobrego Pasterza, która została erygowana w połowie 1990 roku. Pierwsze zgromadzenia modlitewne odbywały się pod gołym niebem, w żołnierskim namiocie, a potem w świątyni. – Wraz z wybudowaniem nowego osiedla pojawiła się potrzeba wybudowania świątyni w północnej części miasta. Parafianie i księża wspólnie budowali nie tylko świątynię, ale również wspólnotę. Z perspektywy czasu uważam, że był to trud bardzo opłacalny, bo połączył ludzi z wielu zakątków, dał im oparcie i poczucie bezpieczeństwa – wspomina ksiądz dziekan Henryk Januchta, od 20 lat związany z parafią.Zobacz naszą fotogalerię: