Olkusz
Z roku na rok w polskich szkołach uczy się coraz więcej obcokrajowców, zwłaszcza z Ukrainy: dynamiczny wzrost liczby takich uczniów jest konsekwencją wojny za naszą wschodnią granicą oraz nowych przepisów, które nałożyły obowiązek szkolny na dzieci i młodzież z Ukrainy. Sprawdziliśmy zatem, jakie zmiany zaszły w olkuskich placówkach w ostatnich dwóch latach, a także jakie kroki są podejmowane w celu ułatwienia obcokrajowcom adaptacji w nowym środowisku.
Przypominamy, że od września bieżącego roku wszystkie przebywające w Polsce dzieci z Ukrainy w wieku od 7 do 18 lat muszą uczęszczać do polskich szkół, aby ich rodziny mogły uzyskać świadczenia socjalne, takie jak np. program „Rodzina 800+” czy „Dobry Start”. Według informacji dziennika Rzeczpospolita, obecnie w naszym systemie edukacji znajduje się łącznie 247 998 uczniów z Ukrainy, spośród których 19 323 po raz pierwszy rozpoczęło teraz naukę w polskich placówkach.
Lokalne statystyki
Sprawdziliśmy, jaka jest skala tego zjawiska w naszej okolicy, przyglądając się placówkom, dla których organem prowadzącym jest Gmina Olkusz oraz Powiat Olkuski: z danych, które uzyskaliśmy, wynika, że wraz z rozpoczęciem roku szkolnego 2024/2025 liczba uczniów-obcokrajowców w szkołach prowadzonych przez oba samorządy wzrosła w porównaniu z ubiegłym rokiem.
Według Urzędu Miasta i Gminy w Olkuszu, w roku szkolnym 2023/2024 w placówkach prowadzonych przez Gminę Olkusz spośród łącznie 4 463 uczniów 192 stanowili uczniowie zagraniczni (4,3%). Od września bieżącego roku ich liczba wzrosła natomiast do 215 z 4 565 uczniów ogółem (4,7%).
Najwięcej uczniów spoza granic RP odnotowano w Szkole Podstawowej Nr 4 w Olkuszu, gdzie ich liczba wzrosła z 38 w roku szkolnym 2023/2024 do 44 w roku szkolnym 2024/2025, oraz w Szkole Podstawowej Nr 3 w Olkuszu, gdzie liczba obcokrajowców wzrosła z 24 w roku szkolnym 2023/2024 do 30 w roku szkolnym 2024/2025.
Według Starostwa Powiatowego w Olkuszu, w placówkach powiatowych również widoczny jest wzrost liczby zagranicznych uczniów: w roku szkolnym 2023/2024 uczyło się w nich bowiem łącznie 4 990 uczniów, spośród których 72 stanowili uczniowie-obcokrajowcy (1,44%), a w roku szkolnym 2024/2025 ich liczba wzrosła do 98 z 4 640 uczniów ogółem (2,11%).
Najwięcej uczniów spoza granic RP odnotowano w Technikum Nr 1 w Olkuszu, gdzie ich liczba wzrosła z 16 w roku szkolnym 2023/2024 do 22 w roku szkolnym 2024/2025. Szkoła Policealna Nr 1 w Olkuszu również odnotowała wzrost, dokładniej z 11 do 15 osób. Znaczące wzrosty obcokrajowców miały także miejsce w Technikum Nr 3 w Olkuszu (z 8 do 12 uczniów) oraz w Branżowej Szkole I Stopnia Nr 4 w Olkuszu (z 7 do 13 uczniów). Szkoły te oferują bowiem różnorodne kierunki kształcenia, które cieszą się dużym zainteresowaniem wśród uczniów zagranicznych.
Integracja i wsparcie językowe
Działania na rzecz integracji uczniów-obcokrajowców w polskich szkołach, zwłaszcza tych pochodzących z Ukrainy, koncentrują się zarówno na wsparciu językowym, jak i kulturowym: w okresie trzech lat od przyjęcia do szkoły mogą oni bowiem uczestniczyć w dodatkowych lekcjach języka polskiego w małych grupach, obejmujących minimum cztery godziny tygodniowo. Od września bieżącego roku w polskich placówkach mogą ponadto pracować asystenci międzykulturowi, którzy wspierają uczniów i ich rodziny w procesie adaptacji. Dostosowano także wymagania egzaminacyjne, zwalniając uczniów z Ukrainy z obowiązku zdawania egzaminu ósmoklasisty z języka polskiego, co pozwala im skoncentrować się na innych przedmiotach.
O zdanie na temat nowych przepisów oświatowych zapytaliśmy pracownika naukowego Uniwersytetu Jagiellońskiego, specjalizującego się w tematyce ukraińskiej młodzieży, dr Mateusza Kamionkę z Olkusza. Jego komentarz przybliża bowiem szerszy kontekst omawianego tematu, wskazując, że migracja ukraińska jest naturalną odpowiedzią na potrzeby demograficzne naszego regionu: „Polska, stając się coraz zamożniejsza, przyciąga też obcokrajowców, którzy chcą wypełnić lukę na rynku pracy. Powiat olkuski nie jest wyjątkiem, jako że coraz więcej pracowników wybiera właśnie nasz region do zamieszkania: przyjeżdżają z dziećmi, a coraz częściej dzieci rodzą się także już tutaj. Działania wojenne na wschodzie dodatkowo zwiększają procesy migracyjne.” – wyjaśnia Mateusz Kamionka.
Olkuski naukowiec dodaje również, że, biorąc pod uwagę malejącą liczbę mieszkańców powiatu olkuskiego, zwiększająca się ilość obcokrajowców jest naturalnym zjawiskiem: jego zdaniem, taka młodzież zasługuje zatem na szczególną uwagę i wsparcie. „Warto podkreślić, że dzieci z Ukrainy szybko uczą się języka i kultury polskiej. Proces adaptacji potęgują również podobieństwa w zakresie wiary, języka i kultury. Należy jednak pamiętać, że, podobnie jak kiedyś Polacy na Zachodzie, te dzieci mogą padać ofiarą ksenofobicznych nagonek zarówno ze strony osób starszych, jak i rówieśników. Często posiadając już traumę związaną z konfliktem w Ukrainie, narażone są one tym samym na liczne urazy psychologiczne.” – zwraca uwagę dr Kamionka.
