Dzieje Tablicy „ Polegli za Ojczyznę „ wbudowanej w ścianę „starego” a następnie „nowego ” gmachu Liceum spinają klamrą dwa momenty w historii, niestety, PRL –u, kiedy Polacy poczuli powiew niepodległości. Pierwszy raz w październiku 1956 roku, zwanym „polskim październikiem „ a drugi raz w latach 1980 – 81, okresie rozkwitu Solidarności.
W roku 1956, a może już w 1957 zwołali się zacni absolwenci Gimnazjów ( żeńskiego i męskiego ) w Olkuszu, zarówno przedwojenni, jak i powojenni, postanawiając zorganizować II Zjazd Wychowanek i Wychowanków Gimnazjów w Olkuszu. W Komitecie Jubileuszowym znaleźli się m.in. dr Wacław Kallista, Dyr. Stanisław Wilczyński, prof. Bronisław Grzywacz, Janusz Hryniewicz, Mieczysław Karwiński, prof. Piotr Kołacz, Zofia Kurzawa, dr Inocenty Libura, Janina Majewska, prof.dr Tadeusz Pasierbiński, Adolf Pawlik, Zofia Rumprechtowa i Bogdan Szczygieł.
Wykonali Oni ( z wielką pomocą nie wymienionych z nazwiska ) gigantyczną pracę przy samej organizacji Zjazdu, ale również pisząc i wydając Księgę Pamiątkową oraz organizując powstanie i wmurowanie Tablicy poświęconej poległym za Ojczyznę w latach 1919 – 1920, 1939, oraz w latach 1940 – 1946 : w partyzantce na terenie Polski, za granicą na wszystkich frontach II wojny światowej, w obozach koncentracyjnych, w więzieniach, w masowych egzekucjach.
„ Zmarłych pokoleń idealna sfera , w żywej ludzkości wieczne ma siedlisko.” W czasie trwania Zjazdu, w dniu 29.06.1957r wmurowana tablica została uroczyście odsłonięta i poświęcona. Znalazła się na zewnętrznej, południowej ścianie budynku Liceum na Czarnej Górze. Jak widać ze składu Komitetu Jubileuszowego oraz z faktu, iż uroczystości zjazdowe odbywały się na terenie Szkoły, zarówno sam Zjazd, jak i wmurowanie Tablicy miały pełną aprobatę Dyrekcji i Grona Nauczycielskiego Szkoły.
W uroczystościach zjazdowych, odsłonięciu Tablicy uczestniczyłam jako „ świeżo upieczona „ absolwentka Liceum.
Mijały lata……
W roku 1976 Liceum Ogólnokształcące w Olkuszu otrzymało nową siedzibę przy ulicy Polnej. Została przeniesiona cała zawartość starej Szkoły, z nową Dyrekcją. W starym budynku została samotna Tablica, mimo próśb wychowanków o przeniesienie również jej.
Początek listopada 1978r. Odbieram w domu telefon. Dzwoni p. Józef Kaim ( mistrz budowlany, który wraz ze swoją ekipą przystąpił do prac remontowych w budynku starej Szkoły na Bieruta ) : proszę zawiadomić męża, że otrzymałem polecenie zdjęcia i rozbicia Tablicy. Tablica przy zdejmowaniu pękła poprzecznie. W tym samym czasie przez podwórko starego Liceum (taki skrót w drodze do miasta ) przechodzi p. Jadwiga Burakowska – absolwentka, a również Nauczycielka Liceum. Widzi to, co ja usłyszałam i przerażona zawiadamia, podobnie, jak ja , Pracownię Urbanistyczną, czyli Mieczysława Karwińskiego, Zdzicha Filipskiego, Włodka Leśniaka, wreszcie Gienka Forysia.
Następuje krótka, dramatyczna narada, porozumienie z Prezesem Oddziału PTTK w Olkuszu p. Markiem Jarno, organizacja transportu i Tablica zostaje umieszczona w Muzeum PTTK w „Batorówce”. Dnia 7.11.1978r w lokalu Muzeum zjawia się przedstawiciel miejscowych władz z żądaniem wydania Tablicy. Odbiór Tablicy poświadcza podpisem ob. Gaweł.
Rok 1980 . Strajki na Wybrzeżu, na Śląsku, w dużych i małych zakładach pracy w całej Polsce. Podpisanie porozumień sierpniowych i wreszcie 10 listopada rejestracja NSZZ „ Solidarność „. W chwili rejestracji do Solidarności należy 10 milinów Polaków. Wielu z nich, tak jak ja, nie traktują Solidarności jako związku zawodowego ,lecz jako wielki ruch ku niepodległości. Oddycha się swobodniej, ludzie się nie boją.
W marcu 1981 pracuję w Komisji Poborowej. Na fartuchu lekarskim znaczek Solidarności. W przerwie zwraca się do mnie przedstawiciel lokalnej władzy, pełniący funkcję Przewodniczącego Komisji Poborowej : „Powiedz swoim, możecie sobie zabrać Tablicę. Powiedziałam. Odebrana Tablica zostaje naprawiona, odnowiona i 21 maja przewieziona do nowego budynku Szkoły na ul .Polnej. W pierwszej połowie czerwca Tablica zostaje zamocowana ( specjalnie przygotowanymi w warsztatach Technikum Mechanicznego hakami ) na ścianie w holu głównym Liceum.
Uroczyste odsłonięcie Tablicy i przekazanie Szkole nastąpiło dnia 24 czerwca 1981 r., w dniu zakończenia roku szkolnego. Potem jeszcze , w październiku 81, przy Tablicy został powieszony krzyż ( wykonany w warsztacie p.Marka Jarno ), a 21 pażdziernika Szkołę odwiedził Ordynariusz Diecezji Kieleckiej Ks. Biskup dr Stanisław Szymecki , który Tablicę i Krzyż poświęcił.
A potem był 13 grudnia , długa noc stanu wojennego i zupełnie nieciekawe czasy aż do czerwca 1989 r. Nic mi jednak nie wiadomo aby w tym czasie ktoś chciał usuwać Tablicę, chociaż usiłowano zdejmować krzyże z klas. ( Głośny protest rodziców w styczniu 1987 r.). Wcześniej jeszcze, w czerwcu 86, nie wpuszczono nas, absolwentów, uczestników zorganizowanego przez nas zjazdu na 70 – lecie Szkoły, kiedy chcieliśmy złożyć pod Tablicą kwiaty.
Wisi Tablica w holu Liceum, będąc materialnym łącznikiem między starą a nową Szkołą, przypominając o naszych starszych Kolegach, którzy zdali praktyczny egzamin z miłości do Ojczyzny.
„ Zmarłych pokoleń idealna sfera w żywej ludzkości wieczne ma siedlisko.” A.Asnyk
Małgorzata Kundera – Leśniak
