Archeologiczne badania, zabezpieczenie murów, budowa pawilonu z kawiarnią oraz sceny – tak skrócie można określić trwające od kilku miesięcy prace na zamku w Rabsztynie. Wszystko to w ramach dwóch unijnych projektów. Jeden z nich został już zakończony, realizacja drugiego potrwa do końca października przyszłego roku. Jak zmienia się warownia?
Latem zakończono projekt „Zabezpieczenie konstrukcyjne murów i ostańca skalnego na zamku w Rabsztynie”. Zadanie obejmowało wykonanie stabilizacji i zabezpieczenia ostańca wapiennego pod zamkiem górnym, czyli: wykonanie robót niwelacyjnych, oczyszczenie skarpy skalnej, wykonanie doraźnych prac stabilizacyjnych, wzmocnienie spękanych fragmentów z zastosowaniem stalowych kotew, oczyszczenie szczelin i wypełnienie. Poza tym zabezpieczeniu i konserwacji uległ północny mur obwodowy zamku od ostańca skalnego do węzła bramnego. Wszystkie prace poprzedzone były odgruzowaniem dziedzińca pomiędzy ostańcem skalnym a murem obwodowym. Dzięki temu odsłonięto zagruzowane partie muru i ostańca. Roboty prowadzone były pod nadzorem archeologicznym.
Realizacją inwestycji zajmowała się wyłoniona w przetargu firma Renowo sp. z o. o. z Jaworzna, która zaoferowała wykonanie prac i pięcioletni okres gwarancji za kwotę 826 266,66 złotych brutto. Unijne dofinansowanie wynosi 500 000,00 złotych.
Od kilku tygodni na zamku trwa właśnie realizacja drugiego unijnego projektu – „Zagospodarowanie ruin zamku w Rabsztynie w Gminie Olkusz – stworzenie nowego produktu turystycznego”.
– W zamek w Rabsztynie, dzięki uzyskanemu dofinansowaniu, inwestujemy miliony złotych. Realizujemy ogromny zakres prac, który pozwoli zupełnie odmienić naszą warownię. Ona już teraz, nawet gdy jest zamknięta, przyciąga tłumy turystów. Po zakończeniu projektu będzie jeszcze bardziej atrakcyjna, nie tylko dla przyjezdnych, ale także dla mieszkańców. Zwiększy się potencjał organizacyjny imprez typu Turniej Rycerski, a na co dzień z pewnością dużym urozmaiceniem będzie możliwość wypicia kawy w tak ciekawym miejscu – komentuje olkuski burmistrz Roman Piaśnik.
Co teraz dzieje się na zamku? Jak informuje magistrat, trwają badania archeologiczne w zasypisku części piwnic pomiędzy północną ścianą pałacu, a poprzeczną ścianą, przy której znajdowała się klatka schodowa.
– Na razie badania nie przyniosły jakichś spektakularnych odkryć, gdyż archeolodzy zbadali jedynie warstwę współczesną zasypiska. W trakcie prac odkryto częściowo mur pałacu od strony dziedzińca. Okazało się, że mur jest mocno uszkodzony i konieczne będzie jego częściowe rozebranie. Odsłonięto także, zasypane dotąd gruzem, fragmenty poprzecznej ściany z klatką schodową. Ponieważ okazało się, że mury są uszkodzone, dlatego mając na uwadze bezpieczeństwo pracujących tam osób, jak i samej budowli, konieczne jest wykonanie prac zabezpieczających. Można tylko mieć nadzieję, że dalsze badania archeologiczne przyniosą ciekawe znaleziska. Przed zniszczeniem zamku podczas Potopu szwedzkiego starostą rabsztyńskim był bogaty magnat, kanclerz wielki koronny Stefan Koryciński herbu Topór. Można zatem przypuszczać, że wystrój pałacu także był bogaty. Może podczas badań archeologicznych uda się natrafić na jego pozostałości – opowiada Agnieszka Kaczmarczyk, naczelnik Wydziału Urbanistyki i Ochrony Zabytków olkuskiego magistratu.
Prowadzenie badań archeologicznych uzależnione jest od pogody. Przy sprzyjających warunkach atmosferycznych, zakończa się one jeszcze w tym roku. Później będzie można zbudować mur oporowy stanowiący zabezpieczenie konstrukcyjne pomiędzy poziomem części pałacowej a poziomem dziedzińca zamku dolnego. Następnym etapem będzie wykonanie żelbetowej płyty przykrywającej odsłonięte piwnice.
Na przyszły rok zaplanowano wykonanie stalowych schodów łączących poziom patio i taras nad pawilonem, przebicie w południowo-wschodnim murze piwnic pałacu w celu udostępnienia piwnicy znajdującej się po bramą zamku, a także wykonanie: zabezpieczeń, konserwacji oraz odtworzenia murów tej części pałacu wraz z zabezpieczeniem otworów okiennych. Jak już informowaliśmy, w warowni powstanie podziemny pawilon, w którym mieścić się będzie punkt informacyjny, kasa biletowa, węzeł sanitarny oraz kawiarnia. Projekt obejmuje też budowę strefy rekreacyjnej ze sceną, trawiastymi tarasami i nawierzchnią dziedzińca. Dzięki temu możliwa będzie organizacja tam spektakli czy koncertów. W zakresie prac ujęto również wykonanie instalacji wodno-kanalizacyjnej wraz z budową szamba poza murami zamku; instalacji wentylacyjnej, grzewczej i elektrycznej, stolarki okiennej i drzwiowej w pawilonie.
– Zależy nam, aby jak najwięcej osób odwiedzało rabsztyńską warownię. W ramach projektu część zamku zostanie więc przystosowana dla potrzeb osób niepełnosprawnych, m.in. zostaną usunięte progi, co umożliwi samodzielny wjazd osób na wózkach inwalidzkich na dziedziniec zamku dolnego. Poza tym jedna z toalet w podziemnym pawilonie będzie przystosowana dla osób niepełnosprawnych – dodaje burmistrz Roman Piaśnik.
Wykonaniem projektu zajmuje się firma Renowo sp. z o. o. z Jaworzna. Planowany termin zakończenia inwestycji to 30 października 2020 roku.
Na ten cel gmina otrzymała 1 709 387,32 złotych dofinansowania w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2014 – 2020, 11 Oś 6 Dziedzictwo regionalne, Działanie 6.3 Rozwój wewnętrznych potencjałów regionu Poddziałanie 6.3.1 Rozwój lokalnych zasobów subregionów – spr, z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Wartość całego projektu to 3 114 883,65 zł.
