Cyberprzemoc lokalnie

Masowy środek przekazu, jakim jest Internet, w niekwestionowany sposób przyczynił się do rozwoju demokracji i społeczeństwa obywatelskiego w większości państw na świecie. Dotyczy to także Polski. Rewolucja cyfrowa umożliwiła na niespotykaną dotąd skalę wymianę informacji i poglądów oraz wyrażanie własnych opinii. Korzystający z tego dobrodziejstwa zapominają jednak, że wolności te mają swoje granice, a w sieci nikt nie jest anonimowy. Internetowe oszustwa na portalach aukcyjnych, zniewagi i pomówienia na portalach informacyjnych oraz blogach stały się częścią wielkiej społecznej dyskusji w sieci. Jeśli dodać do tego wiadomości elektroniczne i konta na portalach społecznościowych zawierające zabronione treści, to okazuje się, że możliwości naruszenia prawa jest bardzo dużo. Pamiętać należy, że udowodnienie winy i wskazanie sprawcy w większości przypadków jest dla policjantów dosyć łatwe.

W powiecie olkuskim przestępczość w sieci nie jest zjawiskiem nagminnym. Do tej pory zgłoszono u olkuskich policjantów kilka przypadków złamania prawa przy pomocy elektronicznych środków komunikacji. Co ciekawe – do wszystkich dopuścili się nieletni. Dwa lata temu uczeń jednego z olkuskich gimnazjów wysłał za pośrednictwem fikcyjnego konta na Naszej Klasie kilkanaście obraźliwych wiadomości do swoich nauczycieli i dyrektorki szkoły. Wulgarne wiadomości nie przeszły uczniowi płazem. Sprawę zgłoszono na policję, ta uzyskała identyfikację IP i dotarła do nieletniego. Wybryk miał swój finał w sądzie dla nieletnich. Gimnazjalista dopuścił się bowiem 13. czynów karalnych. W ubiegłym roku pięć nieletnich dziewczyn włamało się do komunikatora Gadu-Gadu swojej koleżanki i z własnych komputerów wysyłały obraźliwe wiadomości tekstowe, podszywając się za właścicielkę konta. Również tym razem nastolatki zostały namierzone.

Narzędziem przestępstwa może być też telefon komórkowy. Dosyć kreatywny językowo okazał się pewien 16-letni olkuszanin, który przy pomocy SMS-ów wysyłał obraźliwe wiadomości. Sformułowanie napisane przez nastolatka: „ty ch… bo cię zaj…” może być potraktowane przez sąd nie tylko jako znieważenie odbiorcy takiej wiadomości, ale również pogróżka.

Ostatnie lata to gwałtowny boom lokalnych serwisów internetowych. W powiecie olkuskim swoje strony internetowe ma zdecydowana większość miast i wsi. Dla mieszkańców jest to idealne narzędzie do dyskutowania o lokalnych problemach i do wymiany poglądów, w tym oczywiście krytyki. Jednak dla wielu pojawia się pokusa skompromitowania nielubianych członków społeczności i znalezienie upustu negatywnym emocjom. Wszystko jest w porządku, dopóki komentarze zawierają konstruktywną krytykę. Gorzej, jeśli zamieszczane treści są wulgarne, nieprawdziwe i obraźliwe. Wytykanie błędów lokalnym działaczom i członkom społeczności mieści się w granicach wolności obywatelskich i dla dobra ogółu należy to robić. Wyciąganie na światło dzienne prywatnych, często intymnych spraw, i wyzywanie konkretnych osób nie mieści się w granicach wolności wypowiedzi. Podawanie fałszywych informacji dotyczących konkretnych osób może nosić znamiona zniesławienia i naruszenia dóbr osobistych. W całej Polsce odbyły się już setki procesów w takich sprawach, a świadomość pokrzywdzonych w dochodzeniu swoich praw zwiększa się. Za każdym razem odpowiedzialność za tego typu treści ponosi jej autor. Administrator portalu, w którym jest możliwe dodawanie komentarzy i wypowiadanie się na forum, ma możliwość moderowania treści, które jego zdaniem naruszają regulamin portalu i ogólnie przyjęte normy życia społecznego. Ma też obowiązek zareagować na zgłoszenie czytelnika lub bezpośrednio zainteresowanego na znieważający wpis i go niezwłocznie usunąć. Na żądanie policji, albo innego organu ścigania, musi udostępnić numer IP komputera, z którego dopuszczono się domniemanego przestępstwa. Procedura ustalenia tożsamości sprawcy zajmuje kryminalnym najwyżej miesiąc.

– Każdy, kto surfuje po Internecie, odbiera i wysyła e-maile, uczestniczy w forach lub korzysta z portali społecznościowych, zostawia po sobie ślady, których zatarcie jest niemożliwe. Powyższe przykłady pokazują to doskonale – zauważa mł. asp. Łukasz Czyż, oficer prasowy KPP w Olkuszu. – Najmniej skomplikowanym sposobem dotarcia do użytkownika jest adres IP, czyli numer przydzielany przez dostawcę Internetu, z którego loguje się do sieci. Wchodząc każdorazowo na  serwer ze stroną www internauta zostawia tam swoje IP. Administrator musi go udostępnić na żądanie organów ścigania, czyli np. policji – tłumaczy oficer.

Komenda Powiatowa Policji w Olkuszu ma podpisane umowy z większością portali (głównie społecznościowe, typu Nasza Klasa oraz aukcyjne, jak na przykład Allegro.pl), dzięki czemu dotarcie do osoby, która dopuściła się przestępstwa, nie trwa zbyt długo. Dlatego czasem warto się dwa razy zastanowić, zanim naciśnie się klawisz enter…