Olkusz
Na terenie olkuskiej Strefy Aktywności Gospodarczej rozpoczęła się rozbiórka zabudowań wokół szybu „Chrobry”, czyli jednego z ostatnich widocznych śladów po Kopalni „Olkusz – Pomorzany”. Choć jeszcze kilka lat temu mówiło się, że obiekt ten całkowicie zniknie z krajobrazu Srebrnego Miasta, to finalnie postanowiono, że jego serce w postaci stalowej wieży szybowej zostanie zachowana: to efekt zeszłorocznej decyzji Zarządu Zakładów Górniczo-Hutniczych „Bolesław” w Bukownie, który zdecydował się utrzymać ją jako symbol górniczego dziedzictwa Olkusza.
Prace prowadzone obecnie przy ulicy Wspólnej obejmują demontaż nadszybia – konstrukcji położonej między wieżą a powierzchnią ziemi. Trwa demontaż metalowych okładzin, które przez dekady nadawały obiektowi industrialny charakter i wyróżniały go na tle zachodniej części Olkusza. Z czasem rozebrane zostaną również inne fragmenty obiektu, które nie mają już funkcji użytkowej. Wieża, mierząca 54 metry wysokości, zostanie jednak zabezpieczona, zakonserwowana i dodatkowo oświetlona, aby nadal mogła stanowić widoczny z daleka znak tożsamości przemysłowej Olkusza.
Zachowanie wieży „Chrobry” nie zawsze było jednak oczywistością: po zamknięciu kopalni w 2020 roku i rozpoczęciu procesu jej likwidacji pierwotnie zakładano, że również wieże szybowe zostaną rozebrane. Spółka ZGH, chcąc jednak dać im drugie życie, zwróciła się do lokalnych władz – wojewódzkich i samorządowych – z propozycją nieodpłatnego przejęcia wieży wraz z działką i drogą dojazdową. Przez ponad rok sprawa tkwiła jednak w martwym punkcie: na drodze stały bowiem wysokie koszty utrzymania konstrukcji – samo jej pomalowanie szacowano bowiem nawet na 400 tys. zł.
Dopiero zdecydowane stanowisko mieszkańców i osób związanych zawodowo z przemysłem górniczym sprawiło, że zarząd spółki zmienił kurs. „Choć wieża nie ma dziś funkcji technicznej, jej wartość emocjonalna i historyczna dla lokalnej społeczności jest nie do przecenienia” – mówił w ubiegłym roku prezes ZGH „Bolesław” Bogusław Ochab. „Zrezygnowaliśmy z planów jej rozbiórki, bo uznaliśmy, że ważniejsze od rachunku ekonomicznego są uczucia ludzi, którzy przez dekady pracowali w górnictwie” – komentował sprawę prezes spółki.
Wieża „Chrobry” to ostatni z trzech głównych szybów Kopalni „Pomorzany”, które przez 46 lat wydobywały z głębi ziemi miliony ton rud cynku, ołowiu i srebra. To właśnie od tych surowców wzięło swą nazwę „Srebrne Miasto”. „Chrobry”, wraz z bliźniaczymi szybami „Mieszko” i „Dąbrówka”, był kluczowym elementem infrastruktury technicznej kopalni. Wyposażony był w dwa wyciągi – klatkowy i skipowy – a jego konstrukcja umożliwiała transport urobku z głębokości kilkuset metrów. Dzięki decyzji ZGH, wieża „Chrobry” nie tylko nie zniknie z miejskiego pejzażu, ale zyska nowe funkcje – estetyczne i symboliczne. Po zakończeniu prac będzie efektownie podświetlona i zachowana jako trwałe świadectwo lokalnej historii.
Równolegle trwa planowanie przyszłości drugiej wieży szybowej – „Dąbrówki” z Bolesławia. Tu scenariusz wygląda inaczej: w porozumieniu z władzami gminy Klucze zdecydowano o przeniesieniu wieży na Pustynię Błędowską. Konstrukcja w przyszłości ma zostać rozebrana, podzielona na segmenty i zmontowana ponownie już w nowej lokalizacji, gdzie stanie się punktem widokowym i atrakcją turystyczną.
zdjęcie: Dominika Rzepka
