Uwolnić wieś od ośrodka-pomyłki!

Niewiele brakło, a w ostatnią niedzielę w podwolbromskiej Jeżówce doszłoby do linczu. Załamani bezsilnością wobec swojej sytuacji i nieskuteczności prawa mieszkańcy wsi pomogli w zatrzymaniu zbiegłych z lokalnego ośrodka terapeutyczno-wychowawczego pięciu wychowanków, którzy dokonali brutalnego rozboju w wiejskim sklepie. Mają już dość ciągłego zagrożenia, jakim jest obecność we wsi mających dużą swobodę agresywnych młodych ludzi, leczących się w Jeżówce z uzależnień.

Kiedy w roku 2010 społeczność Jeżówki przyzwoliła na powstanie w budynku po DPS Ośrodka Terapii Uzależnień Dzieci i Młodzieży były wątpliwości. Te jednak skutecznie rozwiali gorący orędownicy pomysłu, zwłaszcza ówcześni przedstawiciele olkuskiego Starostwa, właściciela obiektu. Dzięki dofinansowaniu unijnemu dostosowano budynek do nowych potrzeb i w Jeżówce powstała pierwsza tego typu placówka terapeutyczno-wychowawcza w Małopolsce, do której na leczenie zaczęli przyjeżdżać młodzi ludzie z całego kraju.

Na początku współpraca wsi i ośrodka układała się nieźle, a mieszkańcy Jeżówki ze zrozumieniem tolerowali podopiecznych. Wkrótce jednak pojawiły się pierwsze problemy, związane z ucieczkami wychowanków. Rzecz w tym, że placówka nie jest zamknięta, a poddawani terapii nastolatkowie mają stosunkowo dużą swobodę, często nadużywając obowiązującego regulaminu praktycznie bez konsekwencji. Z czasem incydenty z udziałem podopiecznych ośrodka stawały się coraz bardziej uciążliwe, choć policja stosunkowo szybko reagowała na wezwania w sprawie doraźnych interwencji. Młodzi bandyci – jak zaczęli ich określać zastraszeni mieszkańcy wsi – zaczęli terroryzować okolicę.

W niedzielę, 26 stycznia doszło do kolejnej, bardzo niebezpiecznej sytuacji, która przelała czarę goryczy. Z ośrodka uciekło pięciu pobudzonych, agresywnych młodych ludzi, którzy postanowili zaopatrzyć się w alkohol i papierosy w pobliskim sklepie. Tam jednak jakiś czas temu wprowadzono środki bezpieczeństwa, a czujna sprzedawczyni na czas dostrzegła potencjalnych napastników. Wściekłym młodzieńcom nie udało się sforsować zaryglowanych w ostatniej chwili drzwi. Podobnego szczęścia nie miała ekspedientka w drugim sklepie – agresywni nastolatkowie wdarli się do środka, zdemolowali lokal i poturbowali kobietę, która wcześniej zdążyła jednak wezwać pomoc i odsiecz przyszła na czas – zanim doszło do najgorszego. Napastnicy zbiegli, ale mieszkańcy szybko zorganizowali pogoń, wspierając w działaniach przybyłą na miejsce policję. Wszystkich sprawców udało się zatrzymać. Sprzedawczyni trafiła do szpitala, a zdesperowani mieszkańcy z trudem powstrzymali się, by samodzielnie nie wymierzyć sprawiedliwości…

Następnego dnia, w poniedziałek, na żądanie mieszkańców w ośrodku w Jeżówce odbyło się spotkanie, na które zaproszono przedstawicieli władz gminnych i powiatowych. Społeczność lokalną reprezentowało kilkunastu mieszkańców, w tym sołtys wsi Magdalena Grudzień, radna Agata Wójcik i były radny Józef Łysek. Przyjechali burmistrz Wolbromia Adam Zielnik, starosta Paweł Piasny i mieszkający nieopodal radny powiatowy Zdzisław Skoczyń. Zdecydowanie sprecyzowano oczekiwania – nie da się dłużej tolerować takiego stanu rzeczy!

Swoje stanowisko wobec zaistniałej sytuacji bardzo jasno określił starosta Paweł Piasny – taki ośrodek w Jeżówce to pomyłka. Zrobię wszystko, aby go zlikwidować – stwierdził starosta, jednocześnie tłumacząc, dlaczego sprawy nie da się załatwić łatwo i natychmiast. Problem w tym, że ośrodek powstał z dofinansowaniem unijnym, a wymagana 5-letnia trwałość projektu upływa dopiero z końcem roku 2016. Gdyby placówkę zlikwidować wcześniej, konieczne byłoby zwrócenie dużej dotacji. Dlatego do czasu zamknięcia ośrodka konieczne jest zastosowanie środków doraźnych.

Burmistrz Adam Zielnik, mocno popierający argumenty mieszkańców, o zaistniałą sytuację obwinił kierownictwo i wychowawców placówki, którzy jego zdaniem nie dopełniają należycie swoich obowiązków. Odpierając zarzuty Dyrektor Zespołu Placówek Opiekuńczo Wychowawczych w Olkuszu Anna Kwaśniewska argumentowała, że kadra może działać wyłącznie w oparciu o obowiązujące przepisy. Wspomniany przez Adama Zielnika bardziej skuteczny nadzór nad wychowankami za czasów poprzedniej dyrekcji, został zaś przez organa kontrolne z województwa oceniony jako przekroczenie uprawnień i ograniczanie praw dziecka. – Możemy oddziaływać wyłącznie w sposób dopuszczony prawem, a nasze monity o zmianę środków wychowawczych w stosunku do sprawiających poważniejsze kłopoty podopiecznych do odpowiednich sądów nie są natychmiastowo skuteczne z powodu niewydolności systemu – powtarzała Anna Kwaśniewska.

Emocjonalna dyskusja była konstruktywna, bo wszyscy jej uczestnicy zgodzili się, że przyszedł czas na stanowcze rozwiązania, które pomogą zapobiec kolejnym niebezpiecznym ekscesom z udziałem podopiecznych ośrodka. Zdecydowano, że działania pójdą wielotorowo. Starosta wraz z dyrekcją placówki postara się o zmniejszenie liczby wychowanków przebywających w ośrodku, co pozwoli na łatwiejszą nad nimi kontrolę. Zostanie także rozeznana sytuacja jaki byłby koszt wynajęcia dla ośrodka profesjonalnych ochroniarzy, którzy mieliby bardziej psychologiczne niż realne oddziaływanie na zachowanie nastolatków, z racji przysługujących im praw. Mieszkańcy wsi przygotują pisma do władz wojewódzkich, podpisane przez maksymalną liczbę osób z prośbą o skrócenie czasu obowiązywania trwałości projektu, w obliczu nadzwyczajnych okoliczności lub – jeżeli to nie będzie możliwe – z prośbą o zmianę zasad przebywania w ośrodku i zaostrzenie rygoru wobec wychowanków. O wsparcie w tych zabiegach zostanie poproszony wicemarszałek Sejmiku Województwa Małopolskiego Jacek Soska, mieszkaniec Jeżówki.

Poniedziałkowe spotkanie na razie nie rozwiązało problemu. Strach nie zniknie, tym bardziej, że najagresywniejszy sprawca niedzielnych zajść zdołał uciec policji. Jest jednak nadzieja, że sprawa została potraktowana poważnie i z czasem, choć dwa lata to dla mieszkańców Jeżowki wieczność, zostanie załatwiona definitywnie.