Chrząstowice
Wiedza geologiczna przeciętnego „Kowalskiego” zazwyczaj bywa skromna. Jednak jeżeli w tym zakresie nieopodal nas dzieją się rzeczy bardzo ważne dla nauki, warto o tym wiedzieć choćby cokolwiek! Informujemy zatem, że w Chrząstowicach (gm. Wolbrom) od lutego br. trwają odwierty, które mają na celu zbadanie nierozpoznanych profili prekambru oraz dolnego paleozoiku i ich potencjału złożowego, czyli poszukiwania najstarszych skał bloku górnośląskiego…
Czy potraficie Państwo udzielić prawidłowej odpowiedzi na pytanie: „w jaki sposób człowiek bronił się przed dinozaurami?”. Wbrew pozorom prawidłową odpowiedź zna stosunkowo mało osób… nie miał okazji – dinozaury bowiem żyły znacznie wcześniej niż na świecie pojawił się człowiek! Naukowa wiedza o prehistorii, jeszcze o wiele wcześniejszej niż czas kiedy żyły dinozaury, jest niezwykle trudna do zdobycia. Fascynująca drogą do odkrywania tajemnic przeszłości naszej planety jest prowadzenie prac geologicznych. Tym ciekawsze wydają się być badania prowadzone w naszej najbliższej okolicy.
Jak wyjaśniają naukowcy, celem wykonania w pełni rdzeniowanego otworu Chrząstowice PIG-1, zlokalizowanego we wschodniej, krawędziowej części bloku górnośląskiego jest przebicie i zbadanie dolnego odcinka profilu wczesnego kambru oraz osiągnięcie skał prekambryjskich o nieznanej genezie i wieku. Naukowcy przypuszczają, że będą to skały krystaliczne metamorficzne lub magmowe.
Jak informuje nadzorujący odwierty Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ze względu na złożoność struktury prekambryjskiego fundamentu bloku górnośląskiego, wykonane dotychczas wiercenia nie są wystarczające dla prawidłowej interpretacji budowy geologicznej tej jednostki tektonicznej i prognozowania jej potencjału złożowego. Z tej to przyczyny uznano za zasadne kontynuowanie prac wiertniczych na obszarze na północ od linii Kraków – Pszczyna, gdzie – poza otworem Bibiela PIG-1 – utwory prekambru nie zostały przebadane. W ramach planu pracy państwowej służby geologicznej w roku 2020 rozpoczęto realizację przedsięwzięcia p.n. „Program wierceń badawczych państwowej służby geologicznej PIG-PIB – Wiertnicze zbadanie nierozpoznanych profili prekambru i dolnego paleozoiku w północno-wschodniej części bloku górnośląskiego i ich potencjału złożowego. Etap II – otwór badawczy Chrząstowice PIG-1”. Wiercenie otworu badawczego o planowanej głębokości 1500 metrów rozpoczęto w miejscowości Chrząstowice w lutym 2023 r. 20 maja br. otwór osiągnął głębokość 600 metrów, docierając do utworów czwartorzędu, miocenu, jury górnej i środkowej oraz wczesnego kambru…
Otwór wiertniczy Chrząstowice PIG-1 jest drugim, po otworze Bibiela PIG-1, spośród trzech wierceń, których celem jest zbadanie nierozpoznanych profili prekambru – nieformalnej jednostki geochronologicznej w dziejach Ziemi, obejmującej przedział czasu od powstania naszej planety do początku okresu kambryjskiego, czyli interwał wiekowy od 4,6 mld lat do 542 mln lat temu i następującego po tym okresie dolnego paleozoiku, kiedy powstawały skały wapienne w których dziś możemy znaleźć liczne skamieniałości zwierząt oraz roślin (na terenie obecnej Polski w wyniku silnych ruchów górotwórczych powstały w tym czasie Sudety i Góry Świętokrzyskie). Aby choć odrobinę uzmysłowić Czytelnikom jak starych pokładów geologicznych dotykają badacze w Chrząstowicach, warto przypomnieć, że pierwsze ślady życia na Ziemi pochodzą sprzed 3,8 miliardów lat!
Szczegółowe badania uzyskanych próbek rdzeni pozwolą m.in.: ustalić cechy rozwoju sedymentacyjno-facjalnego i tektonicznego przewiercanych serii skalnych, odtworzyć warunki ich deformacji i ewolucji strukturalnej, ocenić jakość i intensywność mineralizacji kruszcowej, określić potencjał węglowodorowy utworów wczesnopaleozoicznych, ustalić genezę i wiek skał krystalicznych (magmowych i/lub metamorficznych) oraz rozpoznać parametry petrofizyczne skał. Hydrogeologiczne badania otworowe pozwolą ponadto ustalić warunki hydrodynamiczne i hydrochemiczne rozpoznanych poziomów wodonośnych. Pomiary geofizyki otworowej umożliwią określenie warunków termicznych w górotworze oraz ocenę parametrów geoelektrycznych, akustycznych i radiometrycznych poszczególnych kompleksów skalnych.
Projekt jest realizowany przez Oddział Górnośląski PIG-PIB w Sosnowcu, a wykonawcą robót wiertniczych jest firma Dalbis Śląskie Towarzystwo Wiertnicze sp. z o.o. Prace terenowe prowadzone są pod stałym nadzorem geologicznym pracowników Oddziału Górnośląskiego, posiadających wymagane uprawnienia geologiczne. Nadzór oraz dozór geologiczny prowadzą: mgr Ryszard Habryn – kierownik projektu, dr Agnieszka Bracławska, dr inż. Beata Naglik, mgr inż. Marcin Bolek, mgr inż. Jacek Nowak, mgr inż. Artur Sosnal, mgr Grzegorz Suszka, mgr inż. Mateusz Bagiński, którzy chętnie dzielą się swoją pasja i wiedzą nawet z przypadkowymi spacerowiczami, zainteresowanymi ich pracą w Chrząstowicach.
Zdj. Kamyk, który ma ponad 5 mln. lat…
