Wspólnie rozwiążą problemy z wodą po likwidacji kopalni

Zaopatrzenie w wodę olkuskich domów po zamknięciu kopalni „Pomorzany” jest dosyć poważnym problemem, który zbliża się coraz większymi krokami. Na dzień dzisiejszy koniec eksploatacji złóż planowany jest na 2016 rok z możliwością przedłużenia o pół roku, maksymalnie o rok. Jest to więc ostatni moment, żeby wszystkie strony decyzyjne zwarły szeregi i znalazły rozwiązanie dla trzech głównych problemów: źródła pozyskiwania wody pitnej, podtopień na terenach zalewowych i rozwiązań technicznych. Pomóc w koordynacji poszczególnych działań ma wspólne przedsięwzięcie, jakim jest projekt „Zaopatrzenie w wodę mieszkańców ziemi olkuskiej po zakończeniu eksploatacji złóż przez Zakłady Górniczo-Hutnicze `Bolesław`”. Jego realizacja ma kosztować 1,7 mln zł, z czego 85% pokryją środki zewnętrzne.

Problem dotyczy przede wszystkim mieszkańców, ale za jego rozwiązanie odpowiedzialne są konkretne instytucje, dlatego też współpracę zawarły cztery gminy: Olkusz (lider), Bolesław, Bukowno i Klucze, a także Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji, Zakłady Górniczo – Hutniczne „Bolesław” i  Stowarzyszenie „Szansa Białej Przemszy”. O tym, że kiedyś staniemy przed ogromnym problemem związanym z gospodarką było głośno przynajmniej od dwóch dekad. Od 2001 roku wiadomo konkretnie, jakie zagrożenia mogą się pojawić, bo Zakłady zleciły opracowanie dokumentu, który w bardzo wyraźny sposób określił skutki jedynej podziemnej kopalni w powiecie olkuskim i zakres zmian, jakiego można się spodziewać. Wielokrotnie wytykano, że współpraca między instytucjami zawiązała się za późno i z wiedzy przedstawionej w tym opracowaniu można było zrobić użytek już wcześniej. Zainteresowani twierdzą jednomyślnie, że na pewno zdążą zapobiec tym skutkom przed godziną zero.

Po co ten projekt?

Finansowany z funduszy EOG, pochodzących z Islandii, Liechtensteinu i Norwegii oraz środków krajowych i budżetów gmin projekt ma dostarczyć analizę stanu zaopatrzenia w wodę, określić strategię działania w zakresie wystąpienia potopień, pomóc w opracowaniu dokumentacji projektowej, skutecznie informować mieszkańców o postępach, ale także wesprzeć przeciwdziałanie wzrostowi bezrobocia, które może wystąpić po likwidacji części górniczej Zakładów ZGH Bolesław.

WODA

90% wody w naszych kranach pochodzi spod ziemi i odsetek ten w pełni obrazuje skalę problemu. Jako alternatywne źródła brane były trzy możliwości, jednak ostatecznie podjęto decyzję, że będzie ona pozyskiwana ze studni głębinowych. Wydaje się, że w tym zakresie w znacznej mierze problem ten został już rozwiązany. Jak informowaliśmy kilka miesięcy temu, do końca lipca 2015 roku powinien być gotowy nowy system zaopatrzenia w wodę mieszkańców Olkusza, Klucz, Bukowna i Bolesławia. Inwestycja realizowana przez Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji zakłada budowę dwóch studni głębinowych oraz modernizację dwóch istniejących. Zdaniem prezesa Alfreda Szylko, rozwiąże ona problem z wodą pitną po likwidacji kopalni „Pomorzany”. W ramach tego partnerskiego projektu zostanie wykonana niezbędna dokumentacja projektowa dla kilku koniecznych elementów tej inwestycji: budowy ujęcia wód głębinowych w Kwaśniowie Górnym (odwiert studni, uzbrojenie studni, system dezynfekcji, budowa rozdzielni energetycznej), przebudowy ujęć wody źródeł w Witeradowie (projekt renowacji, system dezynfekcji znajdujący się na terenie „Pompowni Witeradów”, układ pompowania), instalacji systemu dezynfekcji wody na zbiornikach wody czystej w Małobądzu. Ponadto projektem objęte zostaną prace wstępne mające na celu przystąpienie do wykonania zadań aktualnie planowanych do realizacji przez PWiK , a konkretnie: zaprojektowanie ujęcia wód głębinowych w Olewinie i projekt nowej magistralnej sieci wodociągowej o długości ok. 20 km.

Dla mieszkańców kluczowe jest pytanie, jak to przełoży się na wysokość naszych rachunków za wodę. Docelowo taki sposób pozyskiwania wody ma być tańszy od obecnego, ale wygląda na to, że w krótkiej perspektywie do inwestycji dołoży podatnik, bo przecież ich realizacja jest kosztowna. Olkuska woda do najtańszych nie należy i szybko się to nie zmieni.

PODTOPIENIA

Drugim problemem, nie mniej istotnym, jest bardzo duże ryzyko podtopień w południowo-zachodniej części powiatu olkuskiego. Kopalnia „Pomorzany” prowadzi eksploatację na poziomie 120 metrów pod ziemią. Spowodowało to utworzenie się tak zwanego leja depresyjnego. Specjaliści szacują, że obejmuje on powierzchnię około 500 km kwadratowych. Lej przyczynił spowodował obniżenia się poziomu wód. Konsekwencją takiego stanu rzeczy było osuszenie się terenów podmokłych i zanik małych rzeczek. Przez sześćdziesiąt lat działalności kopalni, a jednocześnie trwania procesu osuszania, zaczęto wydawać pozwolenia na budowę. Nie da się ukryć, że planowana likwidacja kopalni może spowodować powrót poziomu wody do stanu pierwotnego, a więc mogą wystąpić lokalne podtopienia. Takie sytuacje w historii Olkusza już były. Woda podziemna, która jest zmorą przede wszystkim górników, nie raz dała się we znaki mieszkańcom. Tak było na przykład w latach 30-tych, kiedy wstrzymano wydobycie. Woda wyszła na powierzchnię i spowodowała powódź. Teraz aż tak ekstremalna sytuacja nam zapewne nie grozi, ale obrazuje skalę problemu.

Z tego powodu w ramach projektu ma zostać opracowana strategia rozwoju dla obszaru funkcjonalnego zajmowanego przez gminy Olkusz, Bukowno, Bolesław i Klucze, która określi plan działań wobec ewentualnych podtopień na obszarach znajdujących się w strefie oddziaływania działalności górniczej likwidowanej kopalni. – W wyniku opracowanego planu działań wobec ewentualnych podtopień poszczególni partnerzy w ramach swoich polityk gminnych zyskają możliwość wprowadzenia instrumentów łagodzenia i przeciwdziałania negatywnym skutkom wystąpienia takich niekorzystnych zjawisk. Należy mieć na uwadze, że pewna część obszarów osuszonych przez wieloletni drenaż górotworu została zabudowana lub zagospodarowana i na terenach wcześniej podmokłych zaczęto wydawać pozwolenia na budowę. Można się spodziewać problemu urbanistycznego – tłumaczy Grzegorz Romanow z firmy Ermat, która opracowuje część zadań objętych projektem.

Skąd pieniądze na realizację projektu „„Zaopatrzenie w wodę mieszkańców ziemi olkuskiej po zakończeniu eksploatacji złóż…”?

Projekt ten otrzymał dofinansowanie z Mechanizmu Finansowego EOG na kwotę niespełna 1,5 mln. Wkład własny to niecałe 260 tys. zł, na które złożyły się zainteresowane gminy, proporcjonalnie do ilości mieszkańców. Najwięcej, bo 164 tysiące zł dołożyła gmina Olkusz.