Pismo samorządowe „Wspólnota” opublikowało niedawno ranking wykorzystania środków europejskich przez samorządy w latach 2014 – 2017 w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Postanowiliśmy sprawdzić, jak wypadł w nim nasz powiat oraz gminy, które leżą na jego terenie.
W zestawieniu przygotowanym na zlecenie czasopisma „Wspólnota” brano pod uwagę środki unijne wydatkowane przez samorządy w latach 2014-2017 w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Opracowanie powstało na bazie informacji pochodzących ze sprawozdań budżetowych samorządów oraz danych Głównego Urzędu Statystycznego. Ranking nie uwzględnia funduszy pozyskiwanych przez jednostki zależne i spółki komunalne (takie jak np. wodociągi), które działają i zdobywają dotacje na własny rachunek.
Autorami rankingu są: kierownik Katedry Rozwoju i Polityki Lokalnej na Wydziale Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego Paweł Swianiewicz oraz adiunkt tej samej katedry – Julita Łukomska. Z zebranych przez nich informacji wynika, że w badanym okresie w 40 jednostkach samorządowych nie pojawiły się żadne dotacje unijne na inwestycje. Na przeciwnym biegunie znajdują się 42 samorządy, które w ciągu ostatnich czterech lat zdobyły dotacje w wysokości powyżej 2 tys. zł w przeliczeniu na jedną osobę.
Jak wygląda wykorzystanie środków?
Budżet na lata 2014–2020 jest dla polskich samorządów najhojniejszy w całym dotychczasowym okresie naszego członkostwa w Unii Europejskiej. Autorzy zestawienia wskazują jednak na fakt, iż obecny poziom wykorzystania tych środków jest niższy od tego, z którym mieliśmy do czynienia we wcześniejszym okresie finansowania.
– Po zeszłorocznej zapaści wielkość pozyskiwanych przez budżety samorządowe dotacji z funduszy Unii Europejskiej w 2017 roku nareszcie wzrosła. Warto zauważyć, że nastąpiło to dopiero w czwartym roku bieżącej 7-letniej perspektywy finansowej. Co więcej, wzrost ten mimo, że bardzo wyraźny w porównaniu z rokiem 2016, oznaczał poziom dotacji w dalszym ciągu niższy niż w którymkolwiek z lat w okresie 2010–2015 – komentuje prof. Paweł Swianiewicz, współautor rankingu.
Najlepsi w kraju
Analogicznie do innych rankingów publikowanych przez „Wspólnotę”, badane jednostki zostały podzielone na: województwa, miasta wojewódzkie (np. Kraków czy Wrocław), miasta na prawach powiatu (np. Dąbrowa Górnicza, Tychy), powiaty, miasta powiatowe (miasta będące siedzibą powiatu), miasteczka oraz gminy wiejskie. Jak informują autorzy rankingu, najlepiej spośród województw poradziło sobie woj. podlaskie. Kwota pozyskanych środków w przeliczeniu na mieszkańca wyniosła tam 662,40 zł. Zaraz za nim znalazły się województwa warmińsko-mazurskie oraz lubelskie z wynikiem odpowiednio – 597,08 zł oraz 520,19 zł.
W przypadku miast wojewódzkich najwyżej w zestawieniu znalazł się Olsztyn, gdzie wydatki ze środków unijnych w latach 2014-2017 wyniosły ponad 3070 zł per capita. Na drugim miejscu uplasował się Rzeszów, który wydał 2165 zł „na głowę”. Trzeci „na pudle” znalazł się Lublin, gdzie pozyskano w tym czasie nieco ponad 1750 zł na każdego mieszkańca. Podobne wyniki notowały miasta na prawach powiatu. Najlepsze okazały się Gliwice (2853 zł per capita), drugie było Krosno (2369 zł), a trzecie miejsce zajęła Dąbrowa Górnicza (1882 zł).
Spośród miast powiatowych najwyżej uplasował się Biłgoraj (2335,09 zł). W kategorii miasteczek najlepszy wynik osiągnęła Krynica Morska (8879,42 zł). Jeśli chodzi o gminy wiejskie, to liderem okazała się być gmina Ożarowice na Śląsku (6451,49 zł).
Najbliższa okolica
W rankingu „Wspólnoty” powiat olkuski z kwotą 27,81 zł na mieszkańca uplasował się na 207 miejscu spośród ponad 300 badanych jednostek. Porównanie z ościennymi samorządami potwierdza, że znaleźliśmy się w połowie stawki. Dużo lepiej wypadły od nas powiaty: zawierciański (16 miejsce, 232,90 zł) oraz powiat miechowski (90 miejsce, 85,16 zł). Powiat chrzanowski znalazł się na 249 pozycji (13,78 zł na osobę) a powiat krakowski na 268 miejscu (7,39 zł w przeliczeniu na mieszkańca).
Z podobną sytuacją mamy do czynienia w przypadku kategorii miast powiatowych. W Olkuszu kwota wydanych środków wyniosła 93,11 zł, co dało naszemu miastu 201 pozycję. To wynik słabszy w porównaniu do Miechowa i Zawiercia, które zajęły odpowiednio 40 miejsce (584,34 zł na osobę) oraz 58 miejsce (424,74 zł). Srebrny Gród plasował się jednak w zestawieniu lepiej od sąsiedniego Chrzanowa (256 miejsce), gdzie kwota unijnego dofinansowania per capita wyniosła zaledwie 12,05 zł.
Jeśli chodzi o grupę tzw. „miasteczek”, najlepszy wynik w naszym powiecie uzyskał Wolbrom, który z sumą 230,92 zł na osobę zajął 351 lokatę. Bukowno z wynikiem na poziomie 102,11 zł uplasowało się na 482 miejscu. W kategorii gmin wiejskich liderem w naszej okolicy okazał się być Trzyciąż, gdzie na jedną osobę przypadło aż 337,84 zł. Dzięki temu gmina ta zajęła 789 pozycję. Na 987 miejscu odnaleźć możemy Gminę Bolesław, w przypadku której unijne inwestycje w przeliczeniu na mieszkańca wyniosły 235,47 zł. Klucze z rezultatem na poziomie 130,43 zł zostały sklasyfikowane na 1259 miejscu.
