Historia kołem się toczy

Już wkrótce przez Olkusz przejedzie peleton Tour de Pologne. Wielu z nas będzie na żywo oglądać poczynania kolarskiej elity. Ogromną popularnością kolarskie wyścigi cieszyły się w latach 60-tych, 70-tych i 80-tych dlatego w kolejnym odcinku cyklu prezentujemy Wam fotografie z przejazdów peletonów przez Olkusz.

Wyścig Pokoju przyciągał tłumy mieszkańców na drogi i ulice, ale przede wszystkim widzów i słuchaczy do telewizorów i radioodbiorników. Emocje związane z każdym wyścigiem zaczynały się już z chwilą ogłoszenia w prasie trasy przejazdu, na który oczekiwano z niecierpliwością. – Każdy liczył na to, że któryś z etapów przebiega właśnie przez jego miasto. Wyścigiem Pokoju pasjonowała się cała Polska, na godzinę, czasami dwie, przed dotarciem kolarzy do mety, wyludniały się całe miasta i wsie, wszyscy śledzili przed odbiornikami pasjonujące końcówki. Mnie z całego dwudziestolecia utkwiło w pamięci kilka najbardziej znanych nazwisk, Jan Magiera, Ryszard Szurkowski, Stanisław Szozda i Tadeusz Mytnik. Szczęśliwie się składało, że Polacy stanowili przez lata czołówkę kolarską w państwach Układu Warszawskiego, więc często wygrywali poszczególne etapy i cały wyścig, co jeszcze bardziej popularyzowało w Polsce tę dyscyplinę – opowiada Piotr Nogieć.

O kolarzach pisano wiersze i piosenki, organizowano różne konkursy, a tych najbardziej znanych zapraszano do szkół. – Wnikliwy obserwator, przy okazji transmisji z wyścigu, dostrzegał także stały postęp techniki telewizyjnej. Początkowo przekazywano z trasy do studia telewizyjnego tylko relację radiową, aby końcówkę śledzić z kamer zainstalowanych na stadionie. Padało wtedy bardzo interesująco brzmiące zdanie, które zapamiętałem: „Łączymy się z wozem transmisyjnym zainstalowanym na stadionie”. Wraz z kolejnymi wyścigami montowano coraz więcej kamer na ulicach dojazdowych, potem kamerę na motocyklu transmitującą do studia bezpośredni obraz, aż w końcu relacjonowano wyścig z helikoptera. Teraz bez wątpienia największą imprezą kolarską w naszym kraju jest Tour de Pologne, który również jest ogromnym przedsięwzięciem medialnym. Warto dodać, że nasz narodowy wyścig nie gościł na ziemi olkuskiej od 1998 roku. We wrześniu 1994 roku z Olkusza startował etap do Kielc, a kilka razy w mieście lokowano lotne i górskie premie. Łukasz Czyż, zapalony miłośnik tej dyscypliny, dokładnie pamięta Lecha Piaseckiego, który w koszulce lidera przejeżdżał przez Olkusz w 1985 roku z Wyścigiem Pokoju, który zresztą wygrał. Lech Piasecki należy do ekipy Czesława Langa, organizatora TdP, i był jednym z najbardziej zagorzałych zwolenników poprowadzenia olkuskiej trasy przez nowy rynek. Można powiedzieć, że historia zatoczyła piękne koło…

W tym roku przejazdowi peletonu będą towarzyszyły różne atrakcje dla widzów. Jedną z nich będzie wyścig kapsli, niezwykle popularna gra wśród dużych już teraz chłopców. Młodszym czytelnikom wyjaśniamy, o co w tej zabawie chodziło. – Zasady były proste. Rysowano drogę cegłą lub patykiem, w zależności od wyobraźni projektanta mniej lub bardziej urozmaiconą, i pstrykając palcem bądź popychając kciukiem, starano się pokonać całą trasę. Każdy zawodnik miał trzy ruchy za jednym razem, kapsel „na linii” zatrzymywał zawodnika, a ten, który wypadł poza trasę, wracał na miejsce i tracił jedną kolejkę. W zależności od długości wymalowanej trasy wyścigi trwały godzinami, uczestniczyło w nich czasami kilkunastu chłopców, emocji było co niemiara, wygrywali najlepsi – opowiada Piotr Nogieć.

70. Tour de Pologne przebiega pod hasłem „Z ziemi włoskiej do Polski”. A to dlatego, że dwa pierwsze etapy odbyły się wyjątkowo właśnie w Italii. I w tym przypadku również potwierdza się powiedzenie, że historia kołem się toczy. Będzie to bowiem druga w naszej historii impreza sportowa, której trasa przebiega przez Olkusz, na drodze z Włoch do Polski. W 1931 roku przez nasze miasto przejechała grupa włoskich automobilistów. Jak pisze Jacek Sypień w tekście poświęconym pułkownikowi Francesco Nullo, był to rodzaj rajdu-pielgrzymki ku czci włoskich powstańców, który zorganizował Automobilklub Bergamo (miasto partnerskie Olkusza). Wydarzenie to było obszernie relacjonowane w Ilustrowanym Kurierze Codziennym. Zdjęcia z tamtych wydarzeń można było oglądać niedawno na wystawie w olkuskiej PiMBP. Dzięki uprzejmości organizatorów zamieszczamy tablicę poświęconą włoskiemu rajdowi.

Jakie imprezy kolarskie w Olkuszu pamiętają nasi Czytelnicy? Jaki nastrój panował wtedy w naszym mieście? A może macie jakieś zdjęcia, które możemy pokazać innym mieszkańcom zainteresowanym historią naszego regionu? Jak zawsze czekamy na Wasze komentarze!

Kibice zebrani przy trasie wyścigu, ulica Augustiańska, lata 60-te. Fot. Ze zbiorów Piotra Nogiecia.

Wyścig Pokoju IX etap Berlin-Praga-Warszawa. 20 V 1965, ulica Sławkowska w Olkuszu. Fot. Jan Nosowicz.

Przejazd kolarzy przez Rynek. Lata 60-te. Fot. Ze zbiorów Piotra Nogiecia.

Zjazd kolarzy z góry od strony Trzebini. Fot. Jan Nosowicz.

Tablica z wystawy poświęconej pamięci płk. F. Nullo w olkuskiej bibliotece. Na zdjęciu u dołu zdjęcie z rajdu Automobilklubu Bergamo przez Olkusz w 1931 roku.

Więcej zdjęć z cyklu