W kolejnym odcinku cyklu „Poznaj Olkusz, którego już nie ma” zabierzemy Was w podróż śladami motoryzacji. Każda z minionych epok miała swoje typowe modele samochodów, których nazwy są znane również dzisiejszemu pokoleniu, chociaż od momentu zjechania pierwszych modeli z linii produkcyjnych minęły dekady. Warszawy, Syreny, małe i duże Fiaty, Zastawy i inne, kultowe już, samochody tworzyły pejzaż miast i miasteczek, w tym oczywiście Olkusza.
Kilka dziesięcioleci temu samochód był na ulicy nieczęstym zjawiskiem. Jak opowiadają dzisiejszy seniorzy, w mniejszych miejscowościach auto zjawiło się od święta. – Teraz przed większością domów stoją najczęściej dwa samochody. To byłoby nie do pomyślenia kiedyś. W latach 60-tych w naszej wsi samochód, białą Syrenkę, miała moja rodzina. Tata wyjeżdżał nią z garażu od święta, a jak było błoto, to wolał iść kilka kilometrów na nogach, niż ją pobrudzić. Kiedy podjeżdżaliśmy pod kościół, Syrenka stanowiła rodzaj atrakcji. Pamiętam, że zupełnie tego nie rozumiałam jako dziecko. Ta nasza Syrenka zawiozła do ślubu kilkanaście młodych par. W tamtych czasach wchodziło w grę wynajęcie auta, pójście do kościoła pieszo kilka kilometrów albo przejazd powozem konnym. Oczywiście Syrenką jechali ci „modni” i „na czasie” – śmieje się pani Władysława, mieszkanka Osieka.
Nie mniej entuzjazmu wzbudzają dzisiaj wspomnienia z dojazdów do pracy lub szkoły publicznym transportem. – U nas we wsi nie było stacji kolejowej, więc jedynym sposobem, aby dostać się do Emalierni był fabryczny autobus. Pamiętam, że miejsca w nim nigdy nie było wystarczająco. Latem, w tym ścisku i ogromnej duchocie, ludzie przewozili całe siaty z jedzeniem, które kupili w mieście, bądź odwrotnie – wozili coś do sprzedania pracownicom z miasta, na przykład jajka, mleko czy mięso – opowiada Stanisława Barczyk, obecnie mieszkanka Olkusza.
Osobny rozdział stanowią w motoryzacyjnym pejzażu motory. – Ja i brat dostaliśmy od taty Junaka. Do końca życia nie zapomnę, ile czasu musieliśmy poświęcić na jego naprawianie. Miałem wtedy wrażenie, że częściej go naprawiamy niż na nim jeździmy. Kawalerowi motor był potrzebny nie tylko po to, żeby jeździć na zabawę, ale żeby z tyłu wozić dziewczynę – śmieje się pan Tadeusz, właściciel Junaka. – To było szaleństwo, ale tym motorem pojechałem z żoną w podróż poślubną na Mazury, do jej kuzynostwa. Podróż w jedną stronę zajęła nam kilka dni, bo oczywiście się psuł – dodaje.
Warto wspomnieć, że w Olkuszu działał w latach 50-tych Klub Motocyklowy Stal Olkusz. Zdjęcia jego członków znajdziecie w naszej galerii.
Mówiąc o komunikacji trudno nie wspomnieć, że organizacja transportu publicznego w Olkuszu wyglądała kiedyś zupełnie inaczej. Głównym węzłem komunikacyjnym był olkuski Rynek. Zdjęcia i pocztówki przedstawiające centralny plac miasta z autobusami obok wieży ciśnień są jednymi z bardziej znanych obrazów olkuskich z lat 60-tych, stanowiącymi znak tamtych czasów.
Posiadacie jakieś interesujące zdjęcia dawnego Olkusza, którymi chcielibyście się podzielić z pozostałymi mieszkańcami? Wyślijcie je na adres redakcja@przeglad.olkuski.pl lub przynieście do siedziby naszej redakcji (ul. Żuradzka 15).
1. Postój TAXI przy dworcu PKP. Fot Jan Nosowicz. 2. Remiza Drogowa. Fot. Z archiwum Piotra Nogiecia.
3. Targ na rynku. Fot. Jan Nosowicz.
4. Kombajn na polu w okolicy Olkusza, lata 80-te. Fot. Jan Nosowicz.
5. Polonez po wypadku. Fot. Jan Nosowicz.
6. Polonez po wypadku. Fot. Jan Nosowicz.
7. Autobusy czerwone pod Super Samem. Fot. Jan Nosowicz.
8. Sprzedaż węgla. Fot. Jan Nosowicz.
9. Samochody na osiedlu Słowiki. Fot. Jan Nosowicz.
10. Autosan pod pawilonem przy Stacji. Fot. Jan Nosowicz.
11. Auta na parkingu przed Domem Handlowym Skarbek. Fot. Ze zbiorów Piotra Nogiecia.
12. Żniwa w okolicy Olkusza, lata 80-te. Fot. Jan Nosowicz.
13. Ambulans w Olkuszu. Przełom lat 80-90. Fot. Jan Nosowicz.
14. Karetka pogotowia na tle szpitala. Na zdjęciu ratownik medyczny Zbigniew Barański i lek. med. Mateusz Nowak. Początek lat 90-tych. Fot. Jan Nosowicz.
15. Wyjazd zimą pod tzw. krzyżem w Olkuszu. Lata 60-te. Fot. Jan Nosowicz.
16. Duży Fiat na ulicy Świętokrzyskiej. Fot. Ze zbiorów Pawła Barczyka.
17. Dwa kółka były tak samo pożądanym środkiem transportu, jak i cztery kółka. Fot. Ze zbiorów Elżbiety Waś.
18. Chłopiec na kucyku na rynku w Olkuszu. Fot. Ze zbiorów Anny Kostulskiej.
19. Olkusz, 1973 rok, wizyta kopii obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej. Fot. Ze zbiorów Zbigniewa Barańskiego.
20. Samochód strażacki OSP Laski. Fot. Ze zbiorów OSP Laski.
21. Wjazd do CPN z ówczesnej trasy E22. Fot. Ze zbiorów Zdzisława Karczewskiego.
22. Autobus San należący do OFNE przed wyjazdem na Laski. Fot. Jan Nosowicz.
23. Mieszkanka Olkusza, zdjęcie wykonane na prywatnej posesji na Sikorce. Fot. Ze zbiorów Anny Kostulskiej.
24. Mieszkanka Olkusza z mężem, zdjęcie wykonane na prywatnej posesji na Sikorce. Fot. Ze zbiorów Anny Kostulskiej.
25. Wyjazd ze stacji CPN w kirunku Bolesławia. Fot. Ze zbiorów Zdzisława Karczewskiego.
26. Wózek pocztowy. Lata 50-te. Fot. Ze zbiorów Pawła Barczyka.
27. Autobusy na rynku. Fot. Jan Nosowicz.
28. Olkuski Rynek w latach 70-tych fotografowany od strony wschodniej. Fot. Ze zbiorów Pawła Barczyka.
29. Autobus na Rynku. Fot. Emil Nosowicz.
30. Widok na olkuski Rynek, który kiedyś był węzłem komunikacyjnym. Fot. Pocztówka ze zbiorów Marka Piotrowskiego.
31. W pobliżu wieży ciśnień znajdował się przystanek autobusowy, gdzie zatrzymywały się między innymi autobusy Fiat 682 RN2 z kierownicą po prawej stronie. Lata 60-te. Fot. Jana Nosowicz.
32. Zdjęcie wieży ciśnień z Warszawami na pierwszym planie. Lata 60-te. Fot. Jan Nosowicz.
33. Parking naprzeciwko Batorówki. Fot. Ze zbiorów Muzeum Regionalnego PTTK w Olkuszu.
34. Widok z wieży fabrycznej na Dworzec PKS w Olkuszu. Fot. Jan Nosowicz.
35. Przejazd wojska przez wyzwolony spod niemieckiej okupacji Olkusz. Na zdjęciu postój na ulicy Krakowskiej. Fot. Ze zbiorów Krystyny Czarnoty.
36. Olkuska młodzież, wrzesień 1956 rok, północna ściana Rynku. Fot. Ze zbiorów Zbigniewa Barańskiego.
37. Syrena z lat 60-tych.W tle domy Aksamitów i Walkiewiczów na Czarnej Górze.1972 rok. Fot. Ze zbiorów Ryszarda Maliszewskiego.
38. Klub motocyklowy Stal Olkusz w Parku na Czarnej Górze. Lata 50-te. Fot. Ze zbiorów Ryszarda Maliszewskiego.
39. Klub motocyklowy Stal Olkusz. Ulica Sławkowska, lata 50-te. Fot. Ze zbiorów Ryszarda Maliszewskiego.
40. Autokar Kombinatu Górniczo-Hutniczego Bolesław w Bukownie. Fot. Ze zbiorów Zbigniewa Barańskiego.
41. Zdjęcie pierwszej zagranicznej karetki w olkuskim szpitalu. Rok 1991. Fot. Zbigniew Barański.
42. Obstawa medyczna na olkuskim rynku. Pierwsza olkuska karetka reanimacyjna, rok 1987. Do 1994r. było ich w sumie dziewięć. Fot. Zbigniew Barański.
43. Olkusz, ul. Składowa, 1957r. W tle Star. Fot. Ze zbiorów Zbigniewa Barańskiego.
44. Zdjęcie to zdobiło stronę tytułową Muzeum Ratownictwa w Krakowie, rok 1994r. Parking obok bramy wjazdowej do szpitala. Za karetkami obecnie jest sklepik. Fot. Zbigniew Barański.
45. Jeden z ostatnich Fiatów w olkuskim pogotowiu, rok 1993. Zdjęcie zostało wykonane na terenie OFNE, na planie filmu Lista Schindlera. Fot. Zbigniew Barański.
46. Jawa, rok 1965r. Fot. Ze zbiorów Zbigniewa Barańskiego.
47. Obecnie ulica Wiejska w Olkuszu i samochód Warszawa. Rok 1959. Fot. Ze zbiorów Zbigniewa Barańskiego.
48. Jedyna karetka weterynarii. Koniec lat 60-tych, przed budynkiem lecznicy dla zwierząt. Fot. Ze zbiorów Zbigniewa Barańskiego.
49. Szczyt marzeń – WFM. Rok ok.1955, Olewin- Podwitoniec. Fot. Z archiwum Zbigniewa Barańskiego.
50. Rok 1956, WFM. Fot. Z archiwum Zbigniewa Barańskiego.
51. WSK, 1982 rok, Olewin Fot. Z archiwum Zbigniewa Barańskiego.
52. Motorynka, rok 1985. Fot. Z archiwum Zbigniewa Barańskiego.
53. Pierwszy Maluch Zbyszka Barańskiego. 1979 rok, pojemność 600 cm. Ogrodzieniec 1987r. Fot. Z archiwum Zbigniewa Barańskiego.
Gdzie te lasy zielone, gdzie te pola zielone, gdzie ten Olkusz najmilszy? Złodziejska banda to wie. Ryży to wie.
Szkoła, wykształcenie, praca, rodzina, mieszkanie, fajne spokojne zabawy. To wspomnienie starszego pokolenia. Dzisiejsze młodsza i starsza młodzież (kto dożyje) będzie wspominać piwo, narkotyki, głośne imprezy, bezrobocie, biedę, choroby, złodziejską unię i ryżego który zwiał z Polski. A po tym pokoleniu będzie już tylko żółta rasa.
Oj, brakuje tego troszkę. Przynajmniej ludzie doceniali bardziej to co było kiedyś…
Dziękuję za zdjęcie nr 7. Odżyły wspomnienia młodości… 🙂
Mała poprawka. Zdjęcie nr 2 pochodzi z końca lat 30-tych. Nie zrobił go zatem Jan Nosowicz.
Oczywiście, ma Pani/Pan rację. Pomyłka poprawiona 🙂
Zdjęcia super. Proszę o więcej.