Kto będzie sprzątał przystanki?

Od wejścia w życie znowelizowanych przepisów Ustawy o publicznym transporcie zbiorowym, a dotyczących sprzątania przystanków, minęły dwa lata. W powiecie olkuskim nadal formalnie nie jest rozstrzygnięta kwestia, czy przystankami przy drogach powiatowych powinny zająć się gminy, czy też Zarząd Drogowy. O podpisaniu stosownego porozumienia, na mocy którego powiatowe przystanki zostaną przekazane w zarząd gminom, mówiono od dawna. Kilkanaście miesięcy temu inicjatorem takiego rozwiązania był powiat, teraz z podobną propozycją wyszły gminy. Czy tym razem się uda?

Kwestia sprzątania przystanków stała się problematyczna od momentu nowelizacji Ustawy o publicznym transporcie zbiorowym. Wcześniej było to zadanie gmin. Po wejściu w życie nowych przepisów (1 marca 2011) pojawiały się rożne interpretacje prawne. Według jednych, sprzątaniem miałyby dalej zajmować się gminy. Inni prawnicy twierdzili, że to zadanie zarządcy drogi, przy której zlokalizowany jest przystanek.

Gmina czy zarządca drogi?
Samorządy powiatowe i gminne różnie interpretują nowe przepisy. Sprawa przystanku przy powiatowej ul. Wodącej w Bukownie była rozstrzygana przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze. Burmistrz Bukowna wydał decyzję nakazującą Zarządowi Drogowemu posprzątanie przystanku. Zarząd Drogowy w Olkuszu odwołał się od decyzji burmistrza do SKO, które po rozpatrzeniu odwołania uchyliło decyzję burmistrza i przekazało ją do ponownego rozpatrzenia. -Sprzątanie przystanków należy do obowiązków zarządcy pasa drogowego. W przypadku drogi gminnej sprząta więc gmina, a w przypadku drogi powiatowej sprzątać powinien powiat. Niestety, ta interpretacja przepisów ustawy o drogach publicznych nie przekonuje pana Starosty i uchyla się on od sprzątania przystanków położonych w pasie drogowym dróg powiatowych. W ubiegłym roku, po interwencjach mieszkańców ulicy Wodącej burmistrz Bukowna wydał decyzję administracyjną nakazującą uprzątnięcie przystanku położonego przy tej drodze służbom powiatu, gdyż ulica Wodąca jest właśnie drogą powiatową. Starosta odwołał się od tej decyzji do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Krakowie, które jednak w uzasadnieniu decyzji jednoznacznie potwierdziło, że te obowiązki spoczywają na zarządcy drogi. Mimo takiego uzasadnienia brak jest na dziś woli podjęcia przez Powiat sprzątania przystanków położonych przy drogach powiatowych. Przedmiotowy przystanek ze względów sanitarnych został przez gminę uprzątnięty, więc burmistrz to konkretne postępowanie umorzył – uważa Marcin Cockiewicz, radny powiatowy i sekretarz miasta Bukowno.

Inaczej widzi to szef Zarządu Drogowego. – Z problemem nieposprzątanych przystanków borykamy się od dłuższego czasu, tzn. od momentu, kiedy to Burmistrz Miasta Bukowna na podstawie pisma Ministerstwa Infrastruktury uznał, że to nie on jest odpowiedzialny za utrzymanie porządku na przystankach komunikacyjnych przy drogach powiatowych. Opierając się jednak na obowiązujących przepisach należy jednoznacznie stwierdzić, że to właśnie na gminach spoczywa obowiązek utrzymania porządku na przystankach komunikacyjnych usytuowanych przy drogach publicznych bez względu na kategorię tych dróg, a co za tym idzie, także przy drogach powiatowych – twierdzi dyrektor Zarządu Drogowego Paweł Pacuń.

Jeszcze inaczej kwestię dbania o przystanki interpretuje radny powiatowy Paweł Piasny, który kilkakrotnie poruszał ten temat na sesjach Rady Powiatu. – Odpowiedź jest banalnie prosta. Przystanki powinien sprzątać ten, który pobiera pożytki z tytułu prowadzenia komunikacji. Od początku stałem na stanowisku, które zresztą w dalszym ciągu podtrzymuję. Jeżeli powiat ma sprzątać przystanki, które zlokalizowane są przy jego drogach, racjonalnym jest, aby z tego tytułu pobierał opłaty, tak jak ma to miejsce np. w Krakowie. Rada Powiatu w głosowaniu zdecydowała, że nie będzie pobierać tych opłat, ponieważ sprzątaniem mieli zająć się organizatorzy transportu zbiorowego. Skoro tego nie czynią, należy wrócić do pomysłu przywrócenia opłat i ostatecznie ten problem rozwiązać. Żenujące jest zachowanie władz, które z tak błahą sprawą nie mogą sobie dać rady od kilku lat! Doskonale widać na tym przykładzie, że banalne problemy przerastają decydentów. Nie ma zatem co się dziwić, że w sprawach bardziej skomplikowanych nawet nie podejmują trudu ich rozwiązania – uważa radny Paweł Piasny.

Pasażerowie chcą porządku

Do naszej redakcji wielokrotnie napływały interwencje od mieszkańców skarżących się na śmieci wysypujące się z przystankowych koszy czy brudne i uszkodzone wiaty. W tej sprawie interweniował u burmistrza radny miejski Łukasz Kmita, któremu w lutym na brudny przystanek przy ul. Biema zwrócił uwagę jeden z mieszkańców. – Po otrzymaniu tej informacji niezwłocznie udałem się na miejsce. To, co zastałem na przystanku, przerosło moje wyobrażenia. Pod ławeczką do siedzenia znajdywały się jesienne, po części zgniłe już liście z okolicznych drzew, puszki i butelki po napojach, gazety oraz puste paczki po papierosach. W opinii mieszkańców, z którymi rozmawiałem, taki wygląd przystanku utrzymuje się co najmniej od trzech miesięcy, a śmieci w tym miejscu praktycznie z dnia na dzień przybywa. Dlatego zwracam się z wnioskiem o podjęcie przez stosowne służby Urzędu Miasta zdecydowanych i skutecznych działań, które spowodują, że przystanki zlokalizowane zarówno przy drogach gminnych, jak i powiatowych, wojewódzkich czy krajowych będą systematycznie sprzątane. Z moich obserwacji wynika, że niestety wymieniony w moim piśmie przypadek nie jest odosobniony. Uważam także, że wiaty przystankowe powinny być okresowo czyszczone, gdyż ich obecny wygląd jest skrajnie negatywną wizytówką naszego miasta –  napisał Łukasz Kmita do burmistrza Rzepki.

Włodarz miasta twierdzi, że obowiązek utrzymania czystości na przystankach spoczywa na zarządcy drogi, przy której są one położone, albo na gminie, jeśli został jej przekazany w zarządzanie. – Mając na względzie dobro mieszkańców oraz wizerunek miasta wraz z wójtami i burmistrzami wszystkich gmin powiatu olkuskiego, ponownie rozpoczęliśmy rozmowy zmierzające do ustalenia jednolitego stanowiska w sprawie utrzymania czystości i porządku na wszystkich przystankach komunikacyjnych na terenie gmin, bez względu na ich kategorie. Wiaty na terenie gminy Olkusz są okresowo czyszczone – odpowiada burmistrz Dariusz Rzepka.

Czy tym razem się uda?
Teraz władze gmin z powiatu olkuskiego mają wystąpić do starosty z porozumieniem dotyczącym przekazania im przystanków zlokalizowanych przy drogach powiatowych. Autorem projektu porozumienia opartego na opiniach prawnych jest gmina Olkusz. – Stanowisko Ministerstwa Infrastruktury jest jasne. Mamy sprzątać przystanki położone przy naszych drogach. Taki pogląd wyraża też Regionalna Izba Obrachunkowa. Jeśli chcemy sprzątać przystanki przy innych drogach, musimy mieć zawarte stosowne porozumienie z ich zarządcami. Mamy już prawie gotowy projekt porozumienia, który skonsultujemy z pozostałymi gminami w powiecie, a następnie przedstawimy go staroście – zapowiada burmistrz Rzepka.

Starosta jest chętny do podpisania porozumienia, które miało być zawarte zgodnie z zapowiedziami ponad rok temu.  – Wówczas nie doszło do podpisania porozumienia. W ustawie jest wyraźny zapis, że przystanki sprząta gmina bez względu na kategorię dróg, przy których się znajdują. Podnosiłem ten temat na konwencie starostów. Wszędzie sprzątają gminy. Wynika to z prostego faktu – wszystkie wiaty przystankowe są własnością gminy, to są ich środki trwałe. Ze strony powiatu podpiszemy porozumienie, ale raczej w ślad za tym nie zostaną przekazane środki finansowe, bo ich po prostu nie mamy. Istotne jest również, że nie wszędzie mamy uregulowany stan prawny gruntów, na których znajdują się przystanki. Systematycznie to regulujemy, w miarę posiadanych środków finansowych – mówi starosta Jerzy Kwaśniewski.

Podobne porozumienie zawarła już gmina Bolesław z Generalną Dyrekcją Dróg Krajowych i Autostrad w kwestii ograniczonego zarządzania przystankiem położonym przy „krajówce” na terenie gminy Bolesław. Chodzi m. in. o ustalanie zasad korzystania z przystanku, sprzątanie i zimowe utrzymanie.