Klucze
W Jaroszowcu funkcjonować będzie nowy rezerwat przyrody. Jego patronem zostanie Ryszard Malik – przedwcześnie zmarły przyrodnik i leśnik Nadleśnictwa Olkusz, wyjątkowo zaangażowany w ochronę jurajskiej przyrody.
W dniu 10 maja w Dzienniku Urzędowym Województwa Małopolskiego zostało opublikowane zarządzenie Dyrektora Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Krakowie, powołujące nowy rezerwat przyrody na terenie powiatu olkuskiego. Uprawomocni się ono po upływie dwóch tygodni.
Rezerwat „Góra Stołowa im. Ryszarda Malika” położony jest w bezpośrednim sąsiedztwie Jaroszowca w Gminie Klucze. Rezerwat i jego otulina zajmują łącznie powierzchnię ponad 200 ha. Jak informują przedstawiciele Nadleśnictwa Olkusz, jest to teren porośnięty buczynami i poprzecinany wieloma wapiennymi ostańcami tworzącymi Stołową Górę, Ostrą Górę i Skałę pod Wieżą. Ochronie podlegają tu naturalne zbiorowiska leśne: żyzna buczyna sudecka, jaworzyna z języcznikiem, storczykowa buczyna jurajska oraz stanowiska chronionych gatunków roślin i grzybów.
Prace nad utworzeniem rezerwatu trwały długo, jednak w ubiegłym roku przyspieszyły. – Propozycję utworzenia w tym miejscu rezerwatu wysunął w 1979 roku Stefan Michalik z ZOP PAN. Dokumentacja projektowa tego rezerwatu, stworzona pod przewodnictwem Profesora Stanisława Wiki z Uniwersytetu Śląskiego, również postulującego utworzenie rezerwatu, pochodzi natomiast z roku 1987. Zatem już dekady temu zauważono, że lasy porastające Stołową Górę są wyjątkowe pod względem przyrodniczym i zasługują na ochronę rezerwatową. Przez cały ten okres mieliśmy na względzie wartość tego terenu i gospodarowaliśmy tu tak, by jak najlepiej zachować stan siedlisk. W ubiegłym roku, rozpoczynając prace nad nowym Planem Urządzenia Lasu na okres 2022 – 2031 zwróciliśmy się z pytaniem do krakowskiej Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska o to, czy rezerwat miałby szansę zostać powołany do czasu ustanowienia nowego PUL-u. RDOŚ sprawnie wziął sprawy w swoje ręce. We wrześniu odbyła się wizja lokalną z udziałem m.in. Profesora Jana Bodziarczyka z Katedry Bioróżnorodności Leśnej Wydziału Leśnego Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie oraz pracowników RDOŚ, RDLP w Katowicach, BULiGL oraz nadleśnictwa, podczas której wszyscy byli zgodni co do zasadności i potrzeby objęcia tego terenu ochroną. Później nastąpił czas uzgodnień, prac administracyjnych i dziś możemy się cieszyć kolejnym i to dużym rezerwatem – opowiada Marcin Polak, Nadleśniczy Nadleśnictwa Olkusz.
Szef Nadleśnictwa dodaje przy tym, że zrównoważone wykorzystanie przyrodniczych, gospodarczych i społecznych funkcji lasów jest trudne. – Oczywiście staramy się pogodzić je we wszystkich lasach będących pod naszą opieką, jednakże są miejsca, takie jak to czy też Rezerwat Pazurek lub Ruskie Góry, gdzie wartości przyrodnicze i społeczne są wyższe od produkcyjnych. W tych miejscach konieczne jest zaniechanie pozyskania drewna celem jego sprzedaży. Trzeba jednak powiedzieć, że z drugiej strony istnieją lasy typowo produkcyjne, dostarczające nam drewna, z którego wszyscy korzystamy. Priorytetem jest trwałość tych lasów. Zatem wszędzie, gdzie pozyskujemy drewno, zapewniamy wzrost młodego pokolenia drzew i zmienimy składy gatunkowe lasów, dostosowując je do siedlisk i zmieniających się warunków klimatycznych. Staramy się, by były coraz bardziej różnorodne i odporne – mówi Marcin Polak.
Patronem rezerwatu, z inicjatywy prof. Jana Bodziarczyka jest Ryszard Malik – przyrodnik i leśnik. To przedwcześnie zmarły pracownik Nadleśnictwa Olkusz, wyjątkowo zaangażowany w ochronę jurajskiej przyrody. Buł on autorem licznych publikacji, opracowań, planów ochrony i projektów mających na celu ochronę najcenniejszych ekosystemów oraz stanowisk rzadkich i chronionych gatunków roślin.
Pracownicy Nadleśnictwa radzą, aby do rezerwatu wchodzić od strony kościoła w Jaroszowcu zlokalizowanego przy ul. Leśnej 40. Teren rezerwatu okalają drogi leśne, a środkiem wiodą ścieżki, z których – zgodnie z zasadami obowiązującymi w rezerwatach – nie wolno schodzić. Rezerwat najlepiej jest zwiedzać, podążając za szlakiem oznaczonym niebiesko-białym kwadratem, wyznaczającym trasę dawnej ścieżki edukacyjnej. W przyszłości ma ona zostać odnowiona.
