Radni apelują o przesuniecie terminu wymiany pieców

Klucze

Wydłużenie terminu wymiany pieców oraz zmiana w kwestii palenia drewnem – o to apelują radni gminy Klucze do Sejmiku Województwa Małopolskiego. Rezolucję w sprawie zmiany małopolskiej uchwały antysmogowej przyjęto na poniedziałkowej sesji. 

Przypomnijmy, że zgodnie z małopolską uchwałą antysmogową do końca 2022 roku w całym województwie obowiązkowa jest wymiana kotłów na węgiel lub drewno, które nie spełniają żadnych norm emisyjnych. Z kolei do końca 2026 roku trzeba natomiast wymienić kotły, które obecnie spełniają chociaż podstawowe wymagania emisyjne, czyli posiadają klasę 3 lub 4, według normy PN-EN 303-5:2012. Już od 1 lipca 2017 roku w całej Małopolsce obowiązuje zakaz stosowania mułów i flotów węglowych oraz zakaz spalania drewna i biomasy o wilgotności powyżej 20 proc.

Gminni radni w Kluczach postanowili przyjąć rezolucję „w sprawie zmiany uchwały Sejmiku Województwa Małopolskiego w sprawie zakazu palenia drewnem dla celów grzewczych w gospodarstwach domowych jako polskim ekologicznym i odnawialnym źródłem energii i naturalnym biopaliwem stałym o charakterze niekopalnym oraz wydłużenia terminów wymiany źródeł ciepła na ekologiczne paliwa stałe”.

Sytuacja jest trudna

Radni zwracają uwagę, że realizacja szeregu zakazów i obowiązków nałożonych na Małopolan w tzw. uchwale antysmogowej z 23 styczna 2017 r. w obecnej bardzo trudnej sytuacji gospodarczej jest wręcz niemożliwa. -Trwająca od 2019 r. pandemia koronawirusa SARS-CoV-2 (Covid -19) spowodowała wymierne straty w gospodarce oraz znaczne zmniejszenie dochodów przedsiębiorstw i gospodarstw domowych, co przełożyło się także na zmniejszenie dochodów samorządów. Obecnie w związku z konfliktem zbrojnym na Ukrainie i napływem bardzo dużej liczby uchodźców wojennych do Polski, kryzys gospodarczy się pogłębia, a prognozy ekonomiczne nie napawają optymizmem. Inflacja w kwietniu br. wzrosła do poziomu ok. 12,5%, skutkiem czego wielu mieszkańców Małopolski już boryka się z problemami finansowymi wynikającymi z drastycznych, niespotykanych dotąd na taką skalę podwyżek cen paliw (benzyny, ropy, węgla, gazu czy drewna), przy jednoczesnym ograniczeniu ich dostępności. Prognozowany wzrost cen nośników energii na kolejne kwartały doprowadzi do pogłębienia się kryzysu gospodarczego i finansowego, a w konsekwencji ubóstwa znacznej części naszego społeczeństwa – argumentują radni. 

W rezolucji podniesiono też argument zgłaszany przez mieszkańców – czyli wydłużenie czasu oczekiwania na przyłączenie budynków do sieci gazowej nawet o około 2 lata. – Mieszkańcy naszej gminy przy składaniu deklaracji do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków coraz częściej wskazują na problemy finansowe i brak środków na wymianę kotłów pozaklasowych oraz wysokie ceny paliw. W tym stanie rzeczy uzasadnione jest szybkie wprowadzenie zmian w „uchwale antysmogowej” i wydłużenie terminów wymiany instalacji grzewczych o kilka lat, tak aby obowiązek ten był możliwy do spełnienia oraz dopuszczenie ogrzewania budynków mieszkalnych drewnem w kotłach i kominkach nowej generacji posiadających odpowiednie atesty jakości – apelują kluczewscy radni. 

Ekologia jest ważna, ale…

Autorzy rezolucji podkreślają, że ochrona środowiska, a tym samym zdrowia mieszkańców to bardzo ważna kwestia. Jednak „(…) przyjęte rozwiązania, zakazy, obowiązki, a przede wszystkim i terminy ich realizacji powinny zostać niezwłocznie urealnione i dostosowane do obecnej sytuacji oraz możliwości mieszkańców Małopolski i samorządów, a nie wynikać jedynie z pobudek ambicjonalnych osiągnięcia założonych celów w sztywno wyznaczonych ramach czasowych, bez względu na konsekwencje i koszty społeczne”.

Nie można zapominać o kluczowej kwestii, czyli finansach. Jeśli uchwała antysmogowa nie zostanie zmieniona, może się okazać, że części mieszkańców zwyczajnie nie będzie stać na zakup gazu czy peletu, a tym samym założenia wspomnianej uchwały nie zostaną osiągnięte. 

– Brak jakichkolwiek działań ze strony władz Sejmiku Województwa Małopolskiego, Zarządu Województwa i Pana Marszałka zmierzających do zmiany i urealnienia zapisów „uchwały antysmogowej” może doprowadzić do sytuacji, w której mieszkańców Gminy Klucze nie będzie stać na zakup ekologicznego paliwa (gaz, olej, pelet), co będzie skutkowało w konsekwencji brakiem osiągnięcia założonych celów i dalszym pokątnym najgorszej jakości i przez to najtańszym paleniem węglem i odpadami w przydomowych kopciuchach. Dlatego też należy niezwłocznie przystąpić do weryfikacji zapisów przedmiotowej uchwały i Programu ochrony powietrza dla Małopolski, a w szczególności wydłużyć terminy wymiany urządzeń grzewczych i dopuścić możliwość stosowania instalacji z ręcznym podawaniem do nich paliwa i rusztem awaryjnym w przypadku instalacji dostarczającej ciepło do systemu centralnego ogrzewania. Umożliwi to mieszkańcom Małopolski wykorzystywanie drewna kawałkowego jako paliwa nie tylko w kominkach, ale także w nowoczesnych kotłach c.o.- piszą radni.

W rezolucji przytoczono również szereg faktów potwierdzających, że „drewno jest paliwem ekologicznym pochodzącym ze źródeł odnawialnych i często jest także paliwem pozyskiwanym bezpośrednio przez mieszkańców gmin wiejskich z ich prywatnych lasów”.

– Nie można bezkrytycznie i w imię samych szczytnych zasad przerzucać odpowiedzialności za stan powietrza jedynie na osoby fizyczne i obciążać ich dodatkowymi, często przekraczającymi ich możliwości kosztami wynikającymi z konieczności zmiany instalacji i zakupu odpowiednich do nich paliw, bez jednoczesnego realnego wsparcia finansowego na ten cel. Oferowane obecnie wsparcie finansowe jest niewystarczające ze względu na galopujący wręcz wzrost inflacji i cen. Zakup niskoemisyjnego kotła jest wydatkiem jednorazowym, natomiast znaczące koszty dla mieszkańców stanowi zakup wymaganej jakości paliwa (gaz, pełnowartościowy węgiel czy ekogroszek) – czytamy w rezolucji.

Samorządowe zadania. A wsparcie?

Kwestie finansowe dotykające mieszkańców to jedno. Kolejna sprawa to samorządowe wydatki na działania wynikające z uchwały antysmogowej i Programu Ochrony Powietrza. Kluczewscy radni podkreślają, że „(…) bez zapewnienia wsparcia finansowego na odpowiednim poziomie, np. na zatrudnienie dodatkowych pracowników czy utworzenie i funkcjonowanie straży gminnej obsługującej ekointerwencje i prowadzącej kontrole, jest wyzwaniem dla budżetu małej gminy nierealnym do spełnienia. W obecnej sytuacji gospodarczej i finansowej przeznaczenie dochodów własnych gminy na działania związane z ochroną powietrza na poziomie wskazanym w POP jest nierealne, chociażby ze względu na zły stan finansów publicznych i zadłużenie gminy z powodu utraty wskutek reform podatkowych znaczących wpływów z podatków oraz galopującej inflacji. Samorządy mają również wiele innych zadań do realizacji, nie tylko w zakresie ochrony powietrza, ale w także w zakresie szeroko rozumianej ochrony środowiska, gospodarki komunalnej, inwestycji, opieki społecznej i zdrowotnej, oświaty czy obecnie w zarządzaniu kryzysowym. Nie można przerzucać odpowiedzialności za stan powietrza jedynie na osoby fizyczne i samorządy lokalne, i obciążać je dodatkowymi, często przekraczającymi ich możliwości kosztami wynikającymi z narzuconych uchwałą zadań i obowiązków”.

W piśmie pojawia się także sugestia przedłużenia co najmniej o rok jednego z zadań – opracowania analizy stanu ubóstwa energetycznego gminy Klucze (obecny termin to 30 czerwiec 2022). – Trudno jest obecnie oszacować, w jakiej kondycji finansowej będą mieszkańcy i samorządy po ustąpieniu pandemii koronawirusa i ustabilizowaniu się inflacji na stałym poziomie oraz ustaniu napływu uchodźców. Może się okazać, że na uruchomienie programów osłonowych w celu przeciwdziałania ubóstwu energetycznemu samorządy nie będą mogły sobie pozwolić jeszcze przez kilka najbliższych lat – podkreślają radni.

fot. pixabay.com