Bydlin
Niedawno informowaliśmy naszych Czytelników o dalszych inwestycyjnych planach Gminy Klucze dotyczących prac na Wzgórzu św. Krzyża w Bydlinie. Przetarg na wykonanie prac został rozstrzygnięty, a całość ma być gotowa w tym roku.
Przypomnijmy, że w Bydlinie do zwiedzenia są zrekonstruowane okopy legionistów z czasów I wojny światowej oraz gawra legionistów. Poprowadzono tam ścieżki pieszo – rowerowe, biegnące wzdłuż okopów (od altany przy ul. Zawadka pod ruiny zamku) oraz wybudowano „punkt informacyjny” – drewnianą wiatę. Na trasie ustawiono tablice informacyjne w języku polskim, angielskim i niemieckim. Umieszczono tam m. in. opis bitwy pod Krzywopłotami, Bydlinem i Załężem stoczoną w dniach 17-19 listopada 1914 roku, objaśnienia dotyczące organizacji stanowisk bojowych na wzgórzu św. Krzyża, a także historię samego zamku Autorem tablic jest prof. Krzysztof Wielgus, autor artykułów i książek na temat historii fortyfikacji i zasad konserwacji zabytków architektury obronnej, prowadzący nadzór konserwatorski nad realizacją zadania w Bydlinie. Wszystko to wykonano w ramach pierwszego etapu zagospodarowania miejsca pamięci. Prace zostały wsparte finansowo kwotą 131 972,00 złotych z Funduszu Promocji Kultury z programu „Wspieranie opieki nad miejscami pamięci i trwałymi upamiętnieniami w kraju 2018” Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
W drugim etapie zostanie zagospodarowany teren części Wzgórza Świętego Krzyża w obrębie pozostałości po okopach legionistów z czasów I wojny światowej. Zakres robót obejmuje m. in.: zaprojektowanie elementów małej architektury, wykonanie ciągów pieszych o nawierzchni utwardzonej tłuczniem, rekonstrukcję kolejnych okopów, oświetlenie ciągów pieszych i placu niskimi latarniami o wysokości 50 i 100 cm oraz wysokimi latarniami przy altanie. Zrekonstruowane okopy, mostek oraz tablice informacyjne mają zostać podświetlone. Całości dopełni monitoring. Zajmie się tym wyłoniona w przetargu P.H.U.P. PERFECT E-LINE S.C. Rafał Kowalski, Adam Świda z Klucz, która jako jedyna była zainteresowana wykonaniem inwestycji w Bydlinie. Na ten cel gmina Klucze otrzymała dotację z Ministerstwa Kultury i Ochrony Dziedzictwa Narodowego w ramach Programu „Wspieranie opieki nad miejscami pamięci i trwałymi upamiętnieniami w Kraju 2020” w wysokości 140 tys. złotych.
Wzgórze św. Krzyża wraz z ruinami jest wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego. To właśnie tu toczyły się walki żołnierzy z IV i VI batalionu 1 Pułku Piechoty Legionów Polskich (oddziałów wojskowych utworzonych z inicjatywy Józefa Piłsudskiego), które w dniach 17-18 listopada 1914 roku stoczyły bitwę z armią rosyjską. Dzięki heroicznemu poświęceniu legionistów powstrzymano rosyjskie natarcie. W bitwie pod Krzywopłotami uczestniczyło około 1300 żołnierzy: polskich, austriackich i rosyjskich. 46 poległych legionistów pochowano na cmentarzu parafialnym w Bydlinie. Bitwa pod Krzywopłotami została nazwana przez Komendanta Józefa Piłsudskiego „legionowymi Termopilami”.
