Znani – nieznani cz. II

Wikipedia, największa encyklopedia na świecie ma już 10 lat. To rewelacyjne osiągnięcie minionej dekady. Zastąpiła tradycyjną encyklopedię „papierową”, którą przez kilka stuleci posługiwali się poszukiwacze wiedzy o świecie. Założycielem tego unikatowego internetowego wydawnictwa jest Jimmy Wales. Wiki to po hawajsku „szybko”, bo też jest to określenie przystające do możliwości Wikipedii. Ma ona obecnie prawie 200 milionów haseł i 200 edycji językowych. Największą jej atrakcją  jest fakt, że głównymi twórcami są jej użytkownicy, ma dłuższe hasła, niż w książkowej encyklopedii i ze względu na swój otwarty charakter jest dostępna dla wszystkich użytkowników. Można by więc powiedzieć, że prawdziwe jest stwierdzenie: „nie ma tego na świecie, czego nie ma w Internecie”.

Polska wersja Wikipedii powstała 26 września 2001 roku. Jej założycielami są Krzysztof Jasiutowicz i fizyk Paweł Jochym. Tworzy ją 500 stałych i kilka tysięcy doraźnych współpracowników. Obecnie ma 825 tys. haseł i 8 milionów wizyt internautów w miesiącu. W proporcji do ilości ludności w Polsce nasza Wikipedia znajduje się w czołówce tego przedsięwzięcia na świecie, a co do ilości haseł – w czołówce Europy. Teraz piękne tomy Encyklopedii Orgelbranda, Gutenberga, czy Wielka Encyklopedia Powszechna PWN coraz częściej stanowią zakurzoną ozdobę domowych biblioteczek. Wikipedia, tworzona głównie przez użytkowników, popada czasem w misz-masz, ale w ostatnim roku Redakcja dokonała kompletnej weryfikacji wszystkich haseł, owych tysięcy informacji, możemy więc domniemywać, że informacje te są niemal pewne i bezbłędne.

Sięgnijmy więc do strony „Ludzie związani z Olkuszem”:
61 nazwisk. Tylko 61? Przecież sądzimy, że takich ludzi jest znacznie więcej, nawet tych, których  powaga wychodzi poza granice Powiatu. Kto to są ci ludzie, związani z naszym miastem? W większości związani z miejscem urodzenia lub zgonu, ale nie tylko. Ktoś urodził się w Wolbromiu, w Jarosławicach, Skierniewicach, w Sławkowie. Ktoś przypadkowo tu zmarł, np. w roku 1929. Niektórzy zaznali tu aresztu, jak Maria Tarnowska, polska działaczka społeczna, w roku 1945 aresztowana pod zarzutem kolaboracji z Niemcami. Przez miesiąc przetrzymywano ją w Olkuszu. Ten pobyt i rozmowy z funkcjonariuszami UB wspomina nawet względnie pozytywnie. Podobnie Adolf Dygasiński. Za udział w powstaniu styczniowym w roku 1963 był więziony przez kilka dni w Olkuszu. Ksiądz Jan Francuz, od 16 lipca 1917 roku do 3 maja 1918 roku był wikariuszem w Parafii świętego Andrzeja w Olkuszu, pomijając tu uwagę, że była to wielce świetlana postać w naszej historii. Nie wiadomo czym więcej, niż miejscem urodzenia, zasłużył sobie na notatkę, co prawda krótką, Roman Madej, piłkarz „Odry” Wodzisław, szerszą informację Helena Koperstein, bibliotekarka na Warmii i Mazurach, czy chwilowe gwiazdki muzyki rozrywkowej – bracia Molędowie. Takie drobiazgi z Olkuszem w tle są w kilku miejscach.

Większa grupa nazwisk, to ludzie współcześni lub zmarli, którzy tu mieszkali lub pobierali nauki w Liceum i mają swoje miejsce w ludzkiej pamięci.
Oto malarze: Maria  Płonowska, Jan Tarasin, Mieczysław Janikowski, Józef E. Dutkiewicz.
Duchowni: Tadeusz Rydzyk.
Politycy: Andrzej Ryszka, Dariusz Rzepka, Franciszek Szlachcic, Bolesław Szlęzak, Zbigniew Drela (były poseł), Janusz Bargieł (były senator), Kazimierz Barczyk, Marek Lasota, Jan Orkisz, Jacek Osuch.
Aktorzy i reżyserzy: Łukasz Barczyk, Jerzy Skoczylas, Mirosław Krawczyk, M. Tarasin, Marcin Styczeń, Halina Wyrodek, Bracia Molędowie.
Pisarze: Marek Sołtysik, Bogdan Szczygieł, Jacek Trznadel, Olgerd Dziechciarz, Adolf Dygasiński, Szymon Pękala (1567-1616, polsko-łaciński poeta, syn rajcy miasta Olkusza), Stanisław Czernik.
Profesorowie: Tadeusz Garbuliński, Antoni i Tadeusz Kosiniakowie, Adam Opalski, Jerzy Skubis, Ewa Sowa, Wiesław Banyś, Marcin Biem.
Sportowcy: Andrzej Licis, Paweł  Blehm, Aleksandra Lach, Dorota i Paweł Czarnotowie.
Postacie historyczne: Arkadiusz  Protasiuk, Stefan Buchowiecki, Antoni Kocjan, Francesco Nullo, Henryk Mendelbaum, Bronisław Ryś – dyrektor Liceum, zmarł w Mauthausen.
A obok tych znanych – nieznani zupełnie:
Józef Malewski generał, ur. w 1875 w Skierniewicach, zmarł 10 lipca 1929 roku w Olkuszu.
Feliks Nawrot, organizator ruchu oporu w czasie okupacji w okolicach Sierbowic. Zasadniczo nie miał żadnego związku z Olkuszem.
Jan Piątek – informacja niezweryfikowana.
Jan Słomski ur. w 1924 w Olkuszu, działacz polityczny i lekarz w okolicach Częstochowy.
Kazimierz Wilk ur. 1957 w Olkuszu, polityk i poseł na Sejm I i II kadencji.
Henryk Matuszny ur. 1936, zmarł w 2000 w Sławkowie, ważny oficer Marynarki Wojennej.
Sylwester Wojewódzki, ur. 1892 Psków, rozstrzelany w ZSRR w 1938, legionista komunista, działacz ludowy, uczestnik wojen  początku XX wieku. W roku 1915 był w Olkuszu referentem politycznym Polskiej Organizacji Wojskowej.

Widać zatem, że w Olkuszu znajdowało się, a może i nadal znajduje, gniazdo miej lub bardziej wybitnych postaci. Dobrze o tym wiedzieć, choć trudno dociec, według jakich kryteriów ten spis w Wikipedii sporządzono. Ale gdyby nie ów wykaz, któż z nas wiedziałby, że Andrzej Licis urodzony w roku 1932, to był doskonały, wszechstronny sportowiec i świetny tenisista drugiej połowy XX wieku i że mamy tak liczną ekipę polityków przyznających się do olkuskich  paranteli, choć niewiele z tego wynika.

Prawdopodobnie każdy z nas potrafiłby tę listę wzbogacić umieszczając na niej znane nazwiska, jak np. m. in. malarza Adama Marczukiewicza, profesorów: Tadeusza Kołodzieja, Grażynę Stachównę, Michała Ostrowskiego, Marcina Bylicę, profesora Uniwersytetu w Budzie, sportowców – akrobatów, Antoniego Minkiewicza, przedwojennego ministra, wielce zasłużonego dla Olkusza czy Damiana Pietrasika, niewidomego wicemistrza olimpijskiego i mistrza świata w pływaniu oraz wielu innych.

Niezależnie od tego dziwnego układu i ustawianiu na pomnikach, warto wejść na tę stronę Wikipedii. Każda z przytoczonych tu postaci ma obszerną, bardzo szczegółową notę biograficzną i bibliograficzną, niezależnie, czy kto ujrzał Olkusz po raz pierwszy, czy ostatni w życiu, czy przyniósł Olkuszowi chwałę, czy zasłużył (jak np. Franciszek Szlachcic) na zapomnienie, czy tu zamieszkał z wyboru, czy z przymusu. A może ktoś tę listę wzbogaciłby swoim wpisem?