W niedzielę, 24 listopada, bukowianie oddali cześć poległym mieszkańcom Boru Biskupiego, Pszenia i Podlesia, zamordowanym w listopadzie 1944 roku podczas pacyfikacji Boru Biskupiego.
Trochę historii
Podczas II wojny światowej w lasach okalających Bór działali partyzanci. Niemcy nie mogli się czuć bezpiecznie nawet w samej wsi. Konspiracja zaczęła się już w 1940 r. Pierwszym miejscowym szefem struktur podziemnych był Andrzej Starczynowski z Bukowna Starego, który jednak został aresztowany przez gestapo i wywieziony do Auschwitz, gdzie zginął. Inny z pierwszych organizatorów ruchu oporu, Julian Spyra, którego dom służył partyzantom, został rozstrzelany przez Niemców w styczniu 1945 r.
Dowódcą grupy partyzanckiej w Borze Biskupim był kapitan Wojska Polskiego Jerzy (Stanisław) Stolarski, ps. „Konrad”, z Warszawy, który po śmierci rotmistrza Wacława Zdyba, ps. „Zawieja”, został komendantem śląskiego Kedywu. W okolicznych lasach szkolił tu trzecią kompanię Oddziału Rozpoznawczego 23. Śląskiej Dywizji AK ppor. Bolesława Rutkowskiego, ps. „Boruty”, która jednak we wrześniu 1944 roku została rozbita. Kapitan „Konrad” zginął we wrześniu 1944 r. podczas niemieckiej obławy. W kotle znalazło się wówczas aż 64 partyzantów. Grupa przedarła się przez kordon i udała w okolice Wolbromia, gdzie dołączyła do batalionu „Surowiec” Gerarda Woźnicy „Hardego”.
24 listopada 1944 r. Niemcy dokonali pacyfikacji Boru Biskupiego. Partyzantów szukano we wszystkich domach.
Wśród poległych byli: Jan Stefański (lat 43), Stanisław Labisko (l. 42), Franciszek Puz (l. 42), Władysław Dąbek (l. 44), Benedykt Sikora (l. 41), Antoni Leś (l. 28), Stanisław Musiorski (l. 34), Leon Laskowski (l. 47), Józef Dąbek (l. 41), Stanisław Piętka (l. 43), Aleksander Krampus (l. 39).
Do listy poległych dopisywani są również Antoni Spyra – sołtys, który zaginął bez wieści, Julian Spyra, u którego mieścił się główny punkt konspiracyjny, w którym mieściła się radiostacja – został zastrzelony przypadkowo 21 stycznia 1945 r. w dniu wyzwolenia oraz Edward Stopa ze Starczynowa.
Uroczystości z okazji 75. rocznicy pacyfikacji Boru Biskupiego rozpoczęły się w kościele parafialnym pw. NMP Wspomożycielki Wiernych w Borze mszą św. w intencji poległych i pomordowanych mieszkańców Boru Biskupiego, Pszenia i Podlesia z partyzanckiego oddziału „Boruty”. Po mszy w okolicznościowym programie artystycznym wystąpiły dzieci i młodzież z Miejskiego Ośrodka Kultury (Filia Bór) oraz z działającego w Bukownie Studia Efendi Clue, a następnie w uroczystym pochodzie przemaszerowano pod pomnik ku czci zamordowanych partyzantów.
Po odegraniu przez Orkiestrę Dętą ZGH „Bolesław” hymnu państwowego odbył się Apel Pamięci – w hołdzie poległym, pomordowanym, zaginionym i zmarłym żołnierzom, uczestnikom ruchu oporu, mieszkańcom Bukowna, walczącym o wolność naszej Ojczyzny w czasie II wojny światowej. Apel został wygłoszony przez młodzież z Liceum Mundurowego z Olkusza. Następnie oddano salwę honorową, a delegacje oficjalne i mieszkańcy (w tym członkowie rodzin zamordowanych) złożyli pod pomnikiem wiązanki kwiatów i zapalili znicze.
Agnieszka Zub Bukowno
