Letni Festiwal Organowy 2013 – spotkanie drugie

Olkuska Bazylika św. Andrzeja jest nie tylko miejscem kultu religijnego i zabytkiem architektury pełnym cennych dzieł dawnych mistrzów, ale jest też świątynią sztuki. Organizowane tam rokrocznie jesienią i latem muzyczne festiwale są dla melomanów okazją usłyszenia renesansowych organów Hansa Hummla oraz mistrzowskich interpretacji muzyki dawnej. Podczas drugiego spotkania w ramach tegorocznego wakacyjnego cyklu wystąpił organista Maciej Semla oraz krakowski Akademicki Chór „Organum”.
Zanim zabrzmiała muzyka w imieniu organizatorów dyrektor MOK Grażyna Praszelik-Kocjan i prezes olkuskiego stowarzyszenia organowego Maria Rzepka zaprosiły wszystkich obecnych na kolejny koncert wakacyjnego cyklu. 4 sierpnia na organach Hansa Hummla zagra Gwendolyn Toth, artystka zaliczana do czołówki amerykańskich wykonawców muzyki dawnej. Melomanów czeka zatem w Olkuszu wydarzenie, którego nie sposób pominąć. Koncert ten rozpocznie się o godz. 18.00.

Drugie spotkanie Letniego Festiwalu Organowego 2013, w niedzielę 28 lipca, rozpoczął artysta, którego nikomu w Olkuszu przedstawiać nie trzeba, a z pewnością nie parafianom gotyckiej fary. Maciej Semla jest bowiem organistą w Bazylice św. Andrzeja Apostoła. Ukończył Salezjańską Ogólnokształcącą Szkołę Muzyczną im. Ks. Antoniego Chlondowskiego oraz Akademię Muzyczną w Krakowie, gdzie studiował pod kierunkiem prof. Leszka Wernera i Marka Stefańskiego. Był organistą m. in. w kościele OO. Kapucynów w Krakowie oraz w latach 2005-2007 w Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Krakowie-Łagiewnikach. Koncertował w wielu miastach Polski. W swoim mieście zaprezentował interpretacje dwóch monumentalnych utworów: „Preludium, Fugi i Chaccony C-Dur” Dietricha Buxtehudego oraz „Toccaty i Fugi d-moll” Jana Sebastiana Bacha. Choć obie kompozycje należą do wybitnych, to druga, zwana też „Dorycką”, wywołuje szczególne zainteresowanie wśród melomanów, zaś u wykonawców wzbudza respekt i nie każdy odważa się włączyć ją do swego repertuaru. Gromkie i długie brawa, jakimi nagrodzony został Maciej Semla, powinny utwierdzić młodego organistę w przekonaniu, że warto było podjąć ryzyko zmierzenia się z wielce wymagającym dziełem.

W części drugiej koncertu przed festiwalową publicznością wystąpił Chór „Organum”. Zespół ten, założony w 1969 r. i prowadzony do dziś przez pedagoga i organistę Bogusława Grzybka, współpracuje z Filharmonią Lwowską, Operą Krakowską, Warszawską Operą Kameralną oraz krakowskimi teatrami. Szczyci się laurami zdobytymi na licznych konkursach, przeglądach i festiwalach. Koncertował w niemal całej Europie i w Stanach Zjednoczonych Ameryki. Był też w Olkuszu, wiosną 2008 roku. Wówczas program koncertu wypełniły pasyjne pieśni, a zebrane w jego trakcie datki przeznaczone zostały na pomoc Polakom żyjącym w krajach byłego ZSRR. Tym razem chór wraz z towarzyszącym mu, powstałym 23. lata temu również z inicjatywy Bogusława Grzybka zespołem instrumentalnym „Ricercar”, wykonał 8. pieśni religijnych polskich i zagranicznych kompozytorów tworzących w XVII, XIX i XX wieku.
Rozpoczęli od powstałej w okresie baroku „Ecce nunc benedicite”, jednej z części „Completorium” – muzyki do brewiarza, autorstwa ks. Grzegorza Gerwazego Gorczyckiego, określanego mianem polskiego Haendla. Potem Bazylika św. Andrzeja rozbrzmiewała kolejno dźwiękami „Credo” Alessandro Pietro Scarlattiego, „Ubi Caritas” Jacquesa Berthiera, „Totus Tuus, o Maria” Hermana Kronsteinera i wreszcie trzech utworów Stanisława Moniuszki, a były to: „Ojcze nasz”, „Pozdrowienie anielskie” i III część „I Litanii ostrobramskiej”. Na koniec krakowscy artyści przygotowali „Gloria G-Dur” mistrza Antonio Vivaldiego, a publiczność zwieńczyła całość owacyjnym podziękowaniem.

Więcej informacji o Akademickim Chórze „Organum”, zespole „Ricercar” oraz ich założycielu, dyrygencie i kierowniku artystycznym Bogusławie Grzybku znaleźć można na stronie internetowej http://organum.blog.onet.pl/.

Organizatorami Letniego Festiwalu Organowego 2013 są: Miejski Ośrodek Kultury w Olkuszu i Stowarzyszenie Na Rzecz Historycznych Organów Hansa Hummla. Wsparcia finansowego udzieliły samorządy Miasta i Gminy Olkusz oraz Powiatu Olkuskiego. Sponsorem Festiwalu jest firma Bolesław recycling Sp. z o. o., zaś patronami medialnymi Przegląd Olkuski i portal internetowy Olkuszanin.pl. Koncerty odbywające się w ramach wakacyjnego cyklu prowadzi olkuski muzykolog i pedagog muzyczny Wojciech Taborek.

Olkuskie organy Hansa Hummla

Późnorenesansowe organy znajdujące się w olkuskiej Bazylice Mniejszej pw. św. Andrzeja należą w opinii wielu fachowców do najcenniejszych tego typu zabytków Europy. Tę szczególną wartość zawdzięczają zachowaniu oryginalnego mechanizmu i większości spośród 1776 piszczałek. Historia instrumentu sięga 1611 roku, kiedy to podpisano umowę na jego wykonanie z Hansem Hummlem, wybitnym organomistrzem niemieckim mieszkającym w Krakowie. Po śmierci syna, który zginął podczas budowy organów, Hummel opuścił Olkusz. Budowę dokończył jego uczeń, Jerzy Nitrowski. Pod koniec ubiegłego wieku przeprowadzona została długoletnia konserwacja organów, zakończona w 1992. W 2006 r. olkuskie organy, jako pierwszy tego typu zabytkowy instrument w Europie, objęte zostały pionierskim przedsięwzięciem badawczym mającym na celu ochronę zabytkowych organów przed niszczącym wpływem czynników zewnętrznych. Projekt ten, pod nazwą „Sensorgan Project”, prowadzony był przez instytuty uniwersytetów w Goeteborgu, Londynie, Padwie, Sao Paulo oraz PAN. Na jego przeprowadzenie Komisja Europejska przyznała 1 mln euro.

Rokrocznie, oprócz Letnich Festiwali Organowych, olkuska Bazylika św. Andrzeja rozbrzmiewa dźwiękami muzyki również jesienią, podczas Międzynarodowych Dni Muzyki Organowej i Kameralnej, które zaszczycały swymi występami takie gwiazdy, jak Guy Bovet i Teresa Żylis-Gara.