Letni Festiwal Organowy 2014 – koncert drugi

Olkuskie organy Hansa Hummla zaliczane są przez znawców do najcenniejszych w Europie. XVII-wieczny instrument wzbudza zainteresowanie turystów, a dwukrotnie każdego roku ożywa za sprawą festiwali organizowanych przez Miejski Ośrodek Kultury i Stowarzyszenie Na Rzecz Historycznych Organów Hansa Hummla. Na początku października unikalny zabytek rozbrzmiewa w trakcie Międzynarodowych Dni Muzyki Organowej i Kameralnej, zaś w wakacje podczas Letniego Festiwalu Organowego. Wykonawcą drugiego koncertu tegorocznej edycji Letniego Festiwalu Organowego był Andrzej Nurcek, utalentowany student Akademii Muzycznej w Łodzi.

Andrzej Nurcek urodził się w 1989 r. w Rzeszowie. W 2012 roku ukończył z wyróżnieniem Zespół Szkół Muzycznych nr 1 w Rzeszowie w klasie organów doktora Tomasza Zająca. Brał udział w II Krakowskim Konkursie Młodych Organistów 2009. Uczestniczył w wielu seminariach i kursach mistrzowskich prowadzonych m. in. przez Magdalenę Czajkę, Piotra Wilczyńskiego, Davida Titteringtona, Krzysztofa Urbaniaka. Obecnie jest studentem Akademii Muzycznej im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi w klasie profesor Ireny Wisełki-Cieślar i doktora Krzysztofa Urbaniaka. W ubiegłym roku został laureatem Ogólnopolskiego Konkursu Improwizacji Organowej w Legnicy.

Koncert w olkuskiej Bazylice św. Andrzeja rozpoczął trzema fantazjami Paula Sieferta (1586-1666), niemieckiego organisty i kompozytora który talentów swych użyczał kapeli królewskiej w Warszawie oraz orkiestrze Kościoła Mariackiego w Gdańsku. Melomani mieli okazję wysłuchać fantazji drugiej, czwartej i siódmej wybitnego ucznia Jana Pieterszoona Sweelincka. A skoro pojawił się uczeń, to nie mogło też zabraknąć mistrza. O Janie Pieterszoonie Sweelincku (1562-1621), duchowym patronie i artystycznym ojcu niemieckich szkół organowych, napisano już tyle, że aż nie wypada po raz kolejny powtarzać. Dość będzie nadmienić, iż Andrzej Nurcek zdecydował się przedstawić w Olkuszu „Mein junges Leben hat ein End” („Moje młode życie ma swój koniec”) tego znakomitego holenderskiego pedagoga oraz twórcy wariacji, toccat, fantazji, madrygałów, motetów i psalmów. Na kolejny wykonany podczas drugiego koncertu letniego festiwalu utworem Andrzej Nurcek wybrał Preludium in F Dietricha Buxtehudego (ok. 1637-1707), kompozytora równie dobrze znanego miłośnikom muzyki organowej, którego twórczość uznawana jest za szczytowe osiągnięcie północnoniemieckiej szkoły organowej. Przedostatnim akcentem niedzielnego wieczoru muzycznego w Bazylice św. Andrzeja był utwór „Przez Twe święte zmartwychwstanie”, pochodzący z powstałej w 1548 roku Tabulatury krakowskiej, obejmującej 101 świeckich i religijnych kompozycji polskich. Na zakończenie laureat ubiegłorocznego Ogólnopolskiego Konkursu Improwizacji Organowej zaprezentował swe talenty w improwizacji właśnie, za temat przewodni obierając sobie „Chrystus zmartwychwstan jest” – średniowieczną pieśń wielkanocną, uznawaną za najstarszy poetycki tekst w języku polskim.

Za dwa tygodnie, w niedzielę 27 lipca o godz. 18.00, w Bazylice św. Andrzeja wystąpią fiński organista Dan Lönnqvist oraz wiolonczelistka Urszula Mizia. Wstęp wolny. Zapraszamy.

Koncerty Letniego Festiwalu Organowego prowadzi Wojciech Taborek, muzykolog, pedagog Państwowej Szkoły Muzycznej I Stopnia w Olkuszu.

Letni Festiwal Organowy 2014 w Olkuszu zorganizowany został przez Miejski Ośrodek Kultury w Olkuszu i Stowarzyszenie Na Rzecz Historycznych Organów Hansa Hummla, przy finansowym wsparciu Urzędu Miasta i Gminy w Olkusz. Życzliwej gościny Festiwalowi udzieliła Parafia pod wezwaniem św. Andrzeja Apostoła w Olkuszu.

Olkuskie organy Hansa Hummla

Późnorenesansowe organy, znajdujące się w olkuskiej Bazylice Mniejszej pw. św. Andrzeja, należą w opinii wielu fachowców do najcenniejszych tego typu zabytków Europy. Ich historia sięga 1611 roku, kiedy podpisano umowę na wykonanie instrumentu z Hansem Hummlem, wybitnym organomistrzem niemieckim mieszkającym w Krakowie. Po śmierci syna, który zginął podczas budowy instrumentu, Hummel opuścił Olkusz. Budowy organów dokończył jego uczeń, Jerzy Nitrowski.
O szczególnej wartości tego zabytku decyduje nie tylko czas jego powstania, ale też zachowanie po dziś dzień oryginalnych mechanizmów i znacznej większości spośród 1776 piszczałek. Instrument posiada dwa manuały (klawiatury ręczne), pedał (klawiaturę nożną) i 31 głosów. Te głosy, które uległy onegdaj przeróbce, zostały ostatecznie zrekonstruowane według zachowanych wzorów. Aby uzyskać jak najwierniejsze brzmienie zdecydowano się na strojenie organów w obowiązującym w połowie XVII wieku stroju nierównomiernie temperowanym. Dlatego na instrumencie tym można wykonywać tylko muzykę renesansową i wczesnobarokową.
Olkuskie organy Hansa Hummla, jako pierwszy zabytkowy instrument w Europie, objęte zostały pionierskim projektem badawczym, mającym na celu ochronę zabytkowych organów przed niszczącym wpływem czynników zewnętrznych. Przedsięwzięcie to, nazwane „Sensorgan Project”, prowadzone było przez instytuty uniwersytetów w Goeteborgu, Londynie, Padwie, Sao Paulo oraz PAN. Na projekt ten Komisja Europejska przyznała 1 mln euro.
Rokrocznie jesienią olkuski kościół rozbrzmiewa dźwiękami muzyki podczas organizowanych cyklicznie Międzynarodowych Dni Muzyki Organowej i Kameralnej, imprezę którą zaszczycały swymi występami takie gwiazdy, jak Guy Bovet i Teresa Żylis-Gara.

MOK Olkusz