Nowe prawo wodne – obowiązki i kary dla rolników

Rolnicy powinni zapoznać się z nowymi zasadami, jakie będą ich obowiązywały już w najbliższym czasie w związku z podpisaniem 2 sierpnia br. przez prezydenta Andrzeja Dudę ustawy nowe prawo wodne. Zaostrzone przepisy przewidują np. sankcje finansowe za zanieczyszczanie środowiska złym nawożeniem lub nieprawidłowym składowaniem obornika. Ma się to przyczynić do lepszej ochrony wód powierzchniowych i dostosować polskie prawo do unijnych przepisów Ramowej Dyrektywy Wodnej (RDW) i dyrektywy azotanowej.

Jak informuje ustawodawca, w związku z wejściem w życie nowych przepisów na terenie całej Polski zostanie opracowany i wdrożony program działań zmniejszający zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych. Ustawa określa, jakie obowiązki będą ciążyły na rolnikach w ramach programu, ale szczegóły są jeszcze w opracowaniu i mają być podane dopiero za jakiś czas. Celem działań jest ograniczenie rolniczego wykorzystania nawozów oraz określenie  sposobów i warunków nawożenia na glebach zamarzniętych czy podmokłych, znajdujących się w pobliżu wód powierzchniowych i na terenach o dużym nachyleniu. Może to dotyczyć np. terenu przy wolbromskim zalewie.

Wprowadzenie nowych przepisów oznacza konieczność wybudowania lub zmodernizowania w gospodarstwach płyt obornikowych i zbiorników na gnojowicę według określonych w programie standardów. Jak przyznają fachowcy – szacunkowy koszt takiej inwestycji dla gospodarstwa, które hoduje 30 krów lub 220 warchlaków to 20- 23 tys. zł. W mniejszych gospodarstwach taka modernizacja może oznaczać wydatek około 7 tys. zł. Rolnicy powinni być jednak świadomi, że zaniechanie wymaganych działań proekologicznych będzie karane.

Program działań OSN ma także regulować planowanie prawidłowego nawożenia azotem poszczególnych rodzajów upraw, sposoby na obliczanie maksymalnych dawek nawozów azotowych dla upraw w plonie oraz określi listy upraw intensywnych. Chociaż szczegóły nie są jeszcze znane, to już teraz wiadomo, jakie kary będą groziły rolnikowi za naruszenie norm określonych przez opracowywany program. Np. za przechowywanie odchodów zwierzęcych niezgodnie z przepisami będzie groziła kara do 3 tys. zł, a za stosowanie nawozów niezgodnie z przepisami – do 2 tys. zł. Z kolei za brak planu nawożenia azotem lub niewłaściwe prowadzenie dokumentacji programu działań rolnik może spodziewać się kary do 500 zł. O tym, czy na dane gospodarstwo będzie nałożona kara czy tylko wezwanie naprawienia uchybień, mają decydować pracownicy Inspekcji Ochrony Środowiska, którzy będą mogli kontrolować każde gospodarstwo pod kątem stosowania programu działań OSN. Inspektorzy będą mieli prawo w pełni korzystać z danych o gospodarstwie, jakie posiada już Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.

Nowe prawo wodne reguluje także górne stawki opłat za pobór wód do celów rolniczych. Za zaopatrzenie w wodę zwierząt gospodarskich opłata maksymalna będzie wynosić 0,15 zł za 1 m3 pobranych wód powierzchniowych. Natomiast za wodę wykorzystywaną do nawadniania gruntów rolnik zapłaci maksymalnie 0,05 zł za 1 m3 pobranych wód powierzchniowych.

Większość przepisów nowego prawa wodnego, w tym nowe maksymalne stawki za wykorzystywanie wody do celów rolniczych, ma wejść w życie 1 stycznia 2018 r. Natomiast inne przepisy dotyczące rolników, w tym te o programie działań OSN i kary za nieprzestrzeganie programu mają obowiązywać od następnego dnia po ogłoszeniu ustawy w Dzienniku Ustaw, co może nastąpić już w połowie sierpnia br., czyli za kilka dni.

Ustawodawca zagwarantował, że przez najbliższe dwa lata zmiana prawa wodnego nie może być bezpośrednim powodem podwyżek cen wody dla wszystkich użytkowników (w tym wody bytowej), ale po tym okresie raczej można się ich spodziewać.