Olkusz może szczycić się m. in. swą „srebrną historią”, zamkiem, organami, a także… astronomami. Jeśli ktoś nie zna życia i dokonań Marcina Bylicy i Marcina Biema, to bez trudu zdobędzie ciekawe o nich informacje, choćby w Internecie. Ma też nasze miasto współczesnego naukowca zajmującego się astronomią. Jest nim prof. Michał Ostrowski. W czwartek 17 marca 2016 r. dzielił się swą wiedzą ze studentami Olkuskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku. Prof. dr hab. Michał Ostrowski jest kierownikiem Zakładu Astrofizyki Wysokich Energii w Instytucie – Obserwatorium Astronomicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. O jego pozycji w świecie nauki niech zaświadczy fakt, iż z ramienia UJ uczestniczył w międzynarodowym projekcie badawczym astronomii gamma najwyższych energii High Energy Stereoscopic System (HESS), wyróżnionym prestiżową nagrodą „Bruno Rossi Prize” Amerykańskiego Towarzystwa Astronomicznego za rok 2010.
Astronomia, to jednak nie tylko profesja, ale również pasja prof. Michała Ostrowskiego. Jest opiekunem Koła Miłośników Astronomii w Miejskim Ośrodku Kultury w Olkuszu, które od ponad dwóch dekad popularyzuje wiedzę o kosmosie wśród mieszkańców naszego miasta. Oprócz regularnych spotkań Koła prof. Michał Ostrowski organizował i prowadził otwarte wykłady, a także pokazy zjawisk astronomicznych na Rynku. Olkuszanie mieli ponadto okazję oglądać jego zbiory meteorytów prezentowane w salach Centrum Kultury MOK, gdzie eksponowana jest Kolekcja Minerałów Ziemi Olkuskiej i Skamieniałości Jury Krakowsko-Częstochowskiej.
Oczywiście powyżej wymienione fakty są zaledwie fragmentaryczną prezentacją prof. Michała Ostrowskiego. Dodać jednak należy, że naukowiec ten i propagator wiedzy o kosmosie jest również członkiem Rady Programowej Olkuskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku. Niezależnie od tego chętnie upowszechnia astronomiczną wiedzę wśród studentów-seniorów z naszego miasta.
Kolejny już wykład wygłosił dla nich w dzień po opublikowaniu na łamach czasopisma „Nature” publikacji o ważnym odkryciu dokonanym w Obserwatorium HESS. Cytując wyświetlony na ekranie podczas wykładu komunikat: „W centrum naszej Galaktyki odkryto źródło przyspieszające cząstki promieniowania kosmicznego do wielkich energii: setki razy większych niż w najpotężniejszym ziemskim akceleratorze LHC w CERN w Genewie”.
Trudno byłoby o lepszą okazję dla wykładu pt. „Badania kosmicznych akceleratorów cząstek”. Jak wyjaśnił wykładowca, procesy odkryte w obserwatorium HESS zachodzą w sąsiedztwie centralnej czarnej dziury. Szczegóły zjawiska wymagają jeszcze zbadania, ale mechanizm przyspieszania cząstek omówił na przykładzie Wielkiego Zderzacza Hadronów CERN.
Od wspomnienia pozostałości po wybuchu supernowej w 1006 roku rozpoczął prof. M. Ostrowski rozpoczął dalszą część wykładu, poświęconą akceleratorom kosmicznym. Wyjaśnił też czym różnią się badania kosmosu dokonywane w zakresach fal radiowych, podczerwieni, światła widzialnego, promieniowania X oraz gamma, czyli wysokoenergetycznej formy promieniowania elektromagnetycznego.
Wykładowca zaprezentował zdjęcia naziemnych obserwatoriów promieniowania gamma, wykorzystujących tzw. teleskopy Czerenkowa, a wśród nich Obserwatorium HESS II z nowym teleskopem 28 m. Słuchacze OUTW mieli ponadto okazję zobaczyć fotografie pierwszych pomiarów. Sporo miejsca poświęcił również polskiemu udziałowi w tych badaniach oraz najbliższych planach naukowców.
Po wykładzie w foyer sali widowiskowej na studentów-seniorów czekał słodki wielkanocny poczęstunek, przy którym złożyli sobie świąteczne życzenia.
MOK Olkusz
