Aby pustynia była pustynią

Pustynia Błędowska nie od dzisiaj oczarowuje swoich wielbicieli. Jest największą naturalną pustynią w Europie, a wszystko wskazuje na to, że już za kilka miesięcy będzie również stanowiła główną atrakcję nie tylko Gminy Klucze, ale także całego województwa małopolskiego. Wszystko dzięki projektowi „Czynna ochrona kompleksu priorytetowych siedlisk napiaskowych na Pustyni Błędowskiej”, na który złożyły się Unia Europejska, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska oraz miejscowa gmina. Tamtejsi rządzący na czele z Kazimierzem Ściążko, a także Stowarzyszenie „Produkt Lokalny Nad Białą Przemszą”, w ostatnią sobotę postarali się o organizację imprezy „Czar Pustyni”, będącą promocją nie tylko regionu, ale też i certyfikowanych produktów lokalnych.

 Sobotnie popołudnie na Czubatce miało kilka odsłon. Po pierwsze prezentacja i degustacja tego, z czego słynie Gmina Klucze, a więc napój alkoholowy „Czar Pustyni” (od którego akcja wzięła nazwę), smalec chechelski, ziemniaki pieczone czy słodkie pyszności. Wszystko można było zobaczyć, ale i także wszystkiego spróbować. Lokalni producenci po raz kolejny potwierdzili, że ich wyroby zasługują na uznanie. Drugi wymiar akcji miał przysporzyć mieszkańcom powodów do radości i dobrej zabawy, wszak impreza przypadła na ostatni dzień wakacji, a więc wizytę w Kluczach większość uczestników akcji potraktowała jako pożegnanie lata. Nie zawiedli się ci, którzy dotarli na Czubatkę w poszukiwaniu różnorodnych przygód. Pustynny nordic walking, wspólne budowanie babki z piasku, przejażdżka na wielbłądzie, czy turniej piłki plażowej, to tylko kilka z atrakcji, jakimi swoich gości uraczyli organizatorzy. Zgodnie z planem, na wzgórzu, z którego rozpościera się kapitalny widok na całą pustynię, pojawili się także przewodnicy, oprowadzający po piasku chętnych na pustynne legendy i opowieści. Oczywiście podczas tego typu imprezy nie mogło zabraknąć elementów muzycznych i estradowych. Rozstrzygnięto konkurs „Zaczarowani”, a na scenie pojawili się m.in. ARh Rock, Moonrise, Agnus Dei czy Grupa Teatralna Społecznej Akademii Nauk. Największą niespodzianką w sobotni wieczór był jednak występ Andrzeja i Jacka Zielińskich – liderów zespołu Skaldowie, którzy licznej widowni zaprezentowali swoje największe przeboje. Całość zakończyła dyskoteka.

„Czar Pustyni” był promocją regionu i samej Pustyni Błędowskiej, stanowiącej ogromny skarb naturalny nie tylko na poziomie gminy czy powiatu, ale właściwie całej Europy. Pustynia rozciąga się od Błędowa na zachodzie do gminy Klucze na wschodzie. Granicą północną pustyni jest zaś miejscowość Chechło. Polska Sahara, według statystyk, ma obecnie niecałe 10 km długości i 4 km szerokości, a z zachodu na wchód przepływa przez nią rzeka Biała Przemsza. Obszar pustyni objęty jest programem „LIFE+ Pustynia Błędowska”, którego realizacja ma trwać do końca listopada 2014 roku. Celem projektu, o łącznej wartości przekraczającej 9 milionów złotych jest osiągnięcie właściwego stanu ochrony największego w Polsce kompleksu dwóch napiaskowych siedlisk przyrodniczych: ciepłolubnych muraw i wydm śródlądowych. Połowę środków na realizację zadań przeznaczyła Unia Europejska, a kolejne 45% kosztów pokrywa Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska. Pozostałe 5% stanowi wkład gminy Klucze.

Do tej pory udało się już odminować cały obszar objęty projektem, a więc 400 hektarów. Działania te musiały zostać podjęte, bowiem w przeszłości Pustynia Błędowska była wykorzystywana jako poligon wojskowy. Po usunięciu wszelkich niewybuchów i niewypałów na teren objęty rewitalizacją wjechały ciężkie maszyny, które znajdują się tam do dzisiaj. Efekt pracy jest widoczny. Udało się już wyciąć zbędne zarośla na obszarze 200 hektarów. Do wykarczowania pozostała jeszcze 1/3 terenu. Dzięki systematycznemu usuwaniu drzew i krzewów, na pustyni uruchomiły się już procesy eoliczne. Wiatr zaczyna przewiewać brudny piasek i odsłaniać ten czystszy. Coraz częściej zaobserwować można również riplemarki, a więc tworzące się na piasku fale. Obecnie teren pustyni jest zamknięty dla zwierzających i taki stan utrzyma się jeszcze przynajmniej przez kilka miesięcy.

Zaraz pewnie pojawią się pytania dotyczącego potrzeby i wszelkich zezwoleń na dokonanie karczowania drzew i krzewów na tak dużym terenie. Wykonawcy projektu są jednak chronieni, bowiem rosnące na pustyni karłowate drzewa były tak słabej jakości, że nadawały się jedynie do przetworzenia na biomasę. Gdy już całość niepotrzebnych zarośli zginie z pustynnego terenu, do akcji wkroczą specjalistyczne maszyny do przesiewania piasku. Będzie to jeden z ostatnich punktów realizacji projektu, którego zakończenie wyznaczono na 30 listopada przyszłego roku. Wiele jednak wskazuje na to, że część obszaru Pustyni Błędowskiej zostanie otwarta już wiosną. Do tego czasu wśród tysiącach ton piasku wyznaczone mają zostać ścieżki edukacyjne, a w niektórych miejscach staną także ławki. Bardzo prawdopodobne jest także rychłe powstanie multimedialnego Pustynnego Centrum Informacyjnego, które oferować będzie mieszkańcom i wszystkim gościom ciekawe wycieczki po Polskiej Saharze.

W przyszłości, Stowarzyszenie „Nad Białą Przemszą” będzie chciało opracować kilka programów turystycznych nierozerwalnie związanych z pustynią. W planach jest chociażby możliwość przemierzania pustyni konno, czy nocowania na jej terenie pod namiotem. Marzenia miejscowych rządzących i osób wchodzących w struktury Stowarzyszenia są jeszcze śmielsze – np. powstanie ośrodka wypoczynkowego, będącego bazą do zwiedzania całej, niezwykłej przecież okolicy. Takie akcje, ja ta ostatnia pod nazwą „Czar Pustyni” tylko utwierdzają w przekonaniu, że Pustynia Błędowska już niebawem będzie stanowiła jedną z największych atrakcji turystycznych w regionie, na czym zyska cały powiat olkuski.

Honorowy patronat nad „Czarem Pustyni” objęli: Województwo Małopolskie, Wojewoda Małopolski, Wojewoda Śląski oraz Starostwo Powiatowe w Olkuszu.