Analiza sytuacji finansowej Miasta i Gminy Olkusz w latach 2006 – 2014

Artykuł sponsorowany
Burmistrz Miasta i Gminy Olkusz przedstawia ANALIZĘ SYTUACJI FINANSOWEJ MIASTA i GMINY OLKUSZ w latach 2006 – 2014 (w zakresie zadłużenia)

Ustalenia stanu faktycznego:
Analiza sytuacji finansowej Miasta i Gminy Olkusz obejmująca lata 2006 – 2014 przedstawia się następująco:

Zadłużenie Gminy Olkusz w latach 2006 – 2014:

• w 2006 roku – 14.005.283,58 zł
• w 2014 roku – 45.430.000,00 zł

w okresie od 2006 roku do końca 2014 roku wzrosło o kwotę 31.424.716,42 zł.
Zadłużenie w 2006 roku stanowiło 16,51%, a w 2014 – 33,27% uzyskanych dochodów.

W omawianym okresie zrealizowane dochody i wydatki Gminy przedstawiały się następująco:
– w 2006 roku dochody wynosiły 84.820.389,66 zł, a wydatki 80.591.195,64 zł;
– w 2007 roku dochody 98.905.678,53 zł, a wydatki 92.601.010,79 zł;
– w 2008 roku dochody 104.263.187,11 zł, a wydatki 100.840.012,27 zł;
– w 2009 roku dochody 98.902.208,98 zł, a wydatki 108.822.161,06 zł;
– w 2010 roku dochody 107.915.736,07 zł, a wydatki 125.102.591,36 zł;
– w 2011 roku dochody 114.506.614,45 zł, a wydatki 129.838.703,11 zł;
– w 2012 roku dochody 123.003.588,62 zł, a wydatki 125.849.570,30 zł;
– w 2013 roku dochody 127.851.122,17 zł, a wydatki 127.950.547,21 zł;
– w 2014 roku dochody 136.533.161,48 zł, a wydatki 133.728.382,33 zł.

Łączne zadłużenie Gminy w poszczególnych latach objętych analizą, wynosiło odpowiednio:
– za 2006 rok – 14.005.283,58 zł, co stanowiło 16,51 % w stosunku do uzyskanych dochodów;
– za 2007 rok – 9.298.604,00 zł, co stanowiło 9,40% w stosunku do uzyskanych dochodów;
– za 2008 rok – 6.866.900,00 zł, co stanowiło 6,59 % w stosunku do uzyskanych dochodów;
– za 2009 rok – 13.638.000,00 zł, co stanowiło 13,7 % w stosunku do uzyskanych dochodów;
– za 2010 rok – 30.120.000,00 zł, co stanowiło 27,91% w stosunku do uzyskanych dochodów;
– za 2011 rok – 47.352.000,00 zł, co stanowiło 41,35% w stosunku do uzyskanych dochodów;
– za 2012 rok – 46.430.000,00 zł, co stanowiło 37,75% w stosunku do uzyskanych dochodów;
– za 2013 rok – 45.430.000,00 zł, co stanowiło 35,53% w stosunku do uzyskanych dochodów;
– za 2014 rok – 45.430.000,00 zł co stanowiło 33,37 % w stosunku do uzyskanych dochodów.

Znaczący udział w kwocie zadłużenia Gminy miały wyemitowane obligacje i zaciągnięte kredyty w latach:
– w 2006 r. – 3.000.000 zł – obligacje
– w 2007 r. – 0
– w 2008 r. – 0
– w 2009 r. – 4.000.000 zł obligacje + 5.000.000 zł kredyt
– w 2010 r. – 20.000.000 zł obligacje
– w 2011 r. – 13.000.000 zł obligacje + 7.550.000 zł kredyt
– w 2012 r. – 8.000.000 zł obligacje
– w 2013 r. – 12.000.000 zł obligacje
– w 2014 r. – 0
Obligacje to dłużne papiery wartościowe emitowane przez jednostkę samorządu terytorialnego na podstawie przepisów: ustawy o finansach publicznych, ustawy o samorządzie gminnym oraz ustawy o obligacjach.
Jednostka samorządu terytorialnego może zaciągać zadłużenie zewnętrzne tylko w sytuacji, gdy posiada dobrą kondycję finansową. W tym celu musi złożyć wniosek w sprawie wydania opinii przez Regionalną Izbę Obrachunkową (RIO) o możliwości spłaty zaciąganego kredytu albo pożyczki. Wcześniej jednak musi być podjęta uchwała Rady Miejskiej w sprawie zaciągnięcia zadłużenia zewnętrznego. Po uzyskaniu zgody RIO jednostka samorządu terytorialnego może ogłosić przetarg na kredyt lub wybrać emitenta obligacji.
Wskaźnik zadłużenia Gminy do końca 2013 roku obliczany był na podstawie przepisu art. 169 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 roku o finansach publicznych, zgodnie z którym łączna kwota przypadających w danym roku budżetowym spłat rat kredytów i pożyczek, wykupów papierów wartościowych oraz potencjalnych spłat poręczeń i gwarancji nie może być wyższa niż 15% planowanych dochodów.

Wskaźnik ten przedstawiał się następująco:
– za 2006 r. – 6,27 %,
– za 2007 r. – 7,55 %
– za 2008 r. – 4,22 %
– za 2009 r. – 2,73 %
– za 2010 r. – 4,03 %
– za 2011 r. – 4,59 %
– za 2012 r. – 9,38 %
– za 2013 r. – 11,90 %
– za 2014 r. – 1,32 % – wskaźnik w 2014 r. zmalał do wartości przedstawionej obok, ponieważ nie spłacano żadnych kredytów ani nie wykupywano obligacji

Wskaźnik obliczony na podstawie art. 170 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 roku o finansach publicznych który mówi, że łączna kwota długu jednostki samorządu terytorialnego na koniec roku budżetowego nie może przekroczyć 60% wykonania dochodów ogółem tej jednostki w roku budżetowym, przedstawiał się następująco:
– za 2006 r. – 16,51 %,
– za 2007 r. – 9,40 %
– za 2008 r. – 6,59 %
– za 2009 r. – 13,79 %
– za 2010 r. – 27,91 %
– za 2011 r. – 41,35 %
– za 2012 r. – 37,75 %
– za 2013 r. – 35,53 %
– za 2014 r. – 33,37 %
czyli, jak widać z powyższych danych, wskaźnik zadłużenia był znacznie niższy niż dopuszczalny.

Od 2014 roku nowy wskaźnik limitu zadłużenia ustalany jest indywidualnie dla każdej jednostki samorządu terytorialnego na podstawie art. 243 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych.
Wskaźnik ten określany jest wzorem, w którym stosunek spłaty długu i odsetek w danym roku (rozchodów z tytułu spłaty rat kapitałowych oraz wykupu obligacji powiększonych o wydatki bieżące na obsługę długu) do dochodów ogółem tego roku nie może przekroczyć średniej arytmetycznej obliczanej odrębnie dla każdego roku z kolejnych trzech lat poprzedzających dany rok w następujący sposób:
– dla każdego z tych 3 lat obliczamy sumy dochodów bieżących powiększone o dochody ze sprzedaży majątku i pomniejszone o kwotę wydatków bieżących,
– obliczamy stosunek tej sumy do dochodów ogółem odpowiedniego roku,
– wyliczamy średnią z tych trzech lat.
Od 2014 roku możliwość spłaty zadłużenia zdeterminowana jest poziomem indywidualnego wskaźnika, o którym mowa w art. 243, z uwzględnieniem art. 244 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych.
Prognoza długu wskazuje, że od 2014 roku roczna wartość obciążeń budżetu spłatą długu, kosztami jego obsługi oraz poręczeniami w stosunku do planowanych dochodów ogółem budżetu danego roku nie przekroczy średniej arytmetycznej – z obliczonych dla bezpośrednio poprzedzających dany rok trzech lat – relacji dochodów bieżących powiększonych o wpływy uzyskane ze sprzedaży majątku oraz pomniejszonych o wydatki bieżące do dochodów ogółem.

Wskaźnik planowanej łącznej kwoty spłat zobowiązań, o której mowa w art. 243 ust. 1 ustawy do dochodów przypadających na dany rok w stosunku do maksymalnego dopuszczalnego wskaźnika spłat zobowiązań określonego w art. 243 ustawy wynosi odpowiednio:
– w 2014 roku 1,48 %, maksymalny dopuszczalny wskaźnik 2,54 %
– w 2015 roku 2,27 %, maksymalny dopuszczalny wskaźnik 4,96 %
– w 2016 roku 5,29 %, maksymalny dopuszczalny wskaźnik 6,39 %
– w 2017 roku 5,06 %, maksymalny dopuszczalny wskaźnik 6,04 %
– w 2018 roku 5,81 %, maksymalny dopuszczalny wskaźnik 6,23 %
– w 2019 roku 4,63 %, maksymalny dopuszczalny wskaźnik 5,71 %
– w 2020 roku 4,49 %, maksymalny dopuszczalny wskaźnik 5,43 %
– w 2021 roku 4,37 %, maksymalny dopuszczalny wskaźnik 5,05 %
– w 2022 roku 4,99 %, maksymalny dopuszczalny wskaźnik 5,04 %
– w 2023 roku 4,81 %, maksymalny dopuszczalny wskaźnik 5,04 %

Indywidualne wskaźniki zadłużenia Miasta i Gminy Olkusz zostały obliczone w oparciu
o prognozowane wielkości dochodów oraz wydatków bieżących. W przyszłych latach będą wyliczane w oparciu o faktyczne wykonanie wynikające ze sprawozdań z ostatnich trzech lat.

Koszty obsługi zadłużenia wynosiły odpowiednio:
za 2006 r. – 716.809,76 zł
za 2007 r. – 619.391,21 zł
za 2008 r. – 506.893,27 zł
za 2009 r. – 518.161,14 zł
za 2010 r.– 828.198,21 zł
za 2011 r. – 1.940.298,23 zł
za 2012 r. – 2.866.564,62 zł
za 2013 r. – 2.217.726,17 zł
za 2014 r. – 1.799.765,97 zł

Na koszty obsługi zadłużenia składają się: odsetki od zaciągniętych pożyczek i kredytów bankowych, odsetki od wyemitowanych papierów wartościowych, prowizja dla banku od udzielenia kredytu oraz prowizja za emisję papierów wartościowych.
Emisja obligacji w latach 2006 – 2009 była przeznaczona na finansowanie wyłącznie wydatków majątkowych (inwestycyjnych), a od roku 2010 pokrywała również deficyt budżetowy. Emisja obligacji w latach 2010 2011 była najwyższa, co odzwierciedlają poniesione w tych latach wydatki majątkowe, które wynosiły odpowiednio:
– w 2006 roku – 6.861.457,95 zł, co stanowiło 8,51 % wydatków ogółem;
– w 2007 roku – 13.791.462,97 zł, co stanowiło 14,89 % wydatków ogółem;
– w 2008 roku – 15.351.828,67 zł, co stanowiło 15,22 % wydatków ogółem;
– w 2009 roku – 11.268.500,62 zł, co stanowiło 10,35 % wydatków ogółem;
– w 2010 roku – 15.969.643,70 zł, co stanowiło 12,77 % wydatków ogółem;
– w 2011 roku – 22.332.384,48 zł, co stanowiło 17,20 % wydatków ogółem;
– w 2012 roku – 13.480.145,38 zł, co stanowiło 10,71 % wydatków ogółem;
– w 2013 roku – 16.087.003,01 zł, co stanowiło 12,57 % wydatków ogółem;
– w 2014 roku – 16.806.385,40 zł, co stanowiło 12,57 % wydatków ogółem.

Do ważniejszych inwestycji zrealizowanych z udziałem środków unijnych w latach 2006 – 2014 należą:

• Modernizacja Hali Widowiskowo-Sportowej w Olkuszu – realizacja w latach 2009-2010, wartość zadania wyniosła – 4 554 111,70 zł, natomiast dofinansowanie – 2 098 719,93 zł;
• Modernizacja obiektu kultury w mieście Olkuszu (MOK i PiMBP) – realizacja w latach 2010-2011, wartość zadania wyniosła – 3 511 639,20 zł , natomiast dofinansowanie – 2 300 664,88 zł;
• Budowa systemu informacji o terenie w Gminie Olkusz – realizacja w latach 2007-2011, wartość zadania wyniosła – 117 420,00 zł, natomiast dofinansowanie – 88 065,00 zł;
• Rewitalizacja i ochrona olkuskiej Starówki – realizacja w latach 2009-2014, wartość zadania wyniosła – 19 130 037,92 zł, natomiast dofinansowanie – 10 084 395,27 zł;
• Małopolski System Informacji Turystycznej – utworzenie PIT w Olkuszu – realizacja w latach 2008-201, wartość zadania wyniosła – 120 717,00 zł, natomiast dofinansowanie – 91 035,15 zł;
• Budowa zintegrowanego systemu Informacji Przestrzennej dla Powiatu Olkuskiego – realizacja w latach 2010-2012, wartość zadania wyniosła – 2 726 336,84zł, natomiast dofinansowanie – 2 044 752,63 zł;
• Przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu mieszkańców Gminy Olkusz – realizacja w latach 2010-2013, wartość zadania wyniosła – 2 842 936,17zł, natomiast dofinansowanie – 2 416 495,74 zł;
• Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej na terenach miejskich i wiejskich Gminy Olkusz- realizacja w latach 2010-2012, wartość zadania wyniosła – 7 486 500,61 zł, natomiast dofinansowanie – 5 582 814,10 zł;
• Budowa boiska wielofunkcyjnego w sołectwie Osiek – realizacja w latach 2009-2010, wartość zadania wniosła – 416 195,51 zł, natomiast dofinansowanie – 254 043,00 zł;
• Modernizacja infrastruktury sportowej i turystycznej na terenach wiejskich Gminy Olkusz – realizacja w latach 2011-2012, wartość zadania wyniosła – 750 569,73 zł, natomiast dofinansowanie – 450 000,00 zł;
• Modernizacja infrastruktury społecznej w Gminie Olkusz – realizacja w latach 2011-2012, wartość zadania wyniosła – 396 944,45 zł, natomiast dofinansowane – 227 073,00 zł;
• Modernizacja Zespołu Szkół wraz z obiektami sportowymi przy ul. Kochanowskiego w Olkuszu – realizacja w latach 2006-2007, wartość zadania wyniosła – 380 704,95 zł, natomiast dofinansowanie – 232 137,00 zł;
• Rozwój turystyki w gminie Olkusz poprzez przygotowanie oferty w zakresie infrastruktury rekreacyjnej – realizacja w latach 2011-2014, wartość zadania wyniosła – 6 327 728,72 zł, natomiast dofinansowanie – 4 583 331,89 zł;
• Olkuska Strefa Aktywności Gospodarczej – budowa infrastruktury – realizacja w latach od 2013 – do nadal, wartość zadania wynosi – 8 323 069,70 zł, natomiast dofinansowanie – 6 658 455,76 zł.

Ogółem na powyższe zadania Gmina wydatkowała 57.084.912,50 zł, a pozyskała 37.111.983,35 zł środków unijnych.

Wieloletnia Prognoza Finansowa zawiera prognozę kwoty długu do 2023 roku, czyli do czasu w jakim przewiduje się pełną spłatę zaciągniętych zobowiązań.

Zgodnie z Uchwałą Nr XXXV/543/2014 Rady Miejskiej w Olkuszu z dnia 12 listopada 2014 roku w sprawie zmiany Uchwały XXIX/436/2013 Rady Miejskiej w Olkuszu z dnia 17 grudnia 2013 roku w sprawie: Wieloletniej Prognozy Finansowej Miasta i Gminy Olkusz zakłada się następujący poziom zadłużenia:
– na 2014 r. – 45.430.000 zł
– na 2015 r. – 44.070.000 zł
– na 2016 r. – 38.710.000 zł
– na 2017 r. – 33.350.000 zł
– na 2018 r. – 27.000.000 zł
– na 2019 r. – 22.000.000 zł
– na 2020 r. – 17.000.000 zł
– na 2021 r. – 12.000.000 zł
– na 2022 r. – 6.000.000 zł

Natomiast spłaty rat kapitałowych kredytów i pożyczek oraz wykup obligacji zaplanowano następująco:

– na 2014 r. – 0,00 zł
– na 2015 r. – 1.360.000 zł
– na 2016 r. – 5.360.000 zł
– na 2017 r. – 5.360.000 zł
– na 2018 r. – 6.350.000 zł
– na 2019 r. – 5.000.000 zł
– na 2020 r. – 5.000.000 zł
– na 2021 r. – 5.000.000 zł
– na 2022 r. – 6.000.000 zł
– na 2023 r. – 6.000.000 zł

Podsumowując stwierdza się, że:

1. Do zaciągnięcia wszystkich kredytów i emisji obligacji w latach 2006 – 2014 Gmina Olkusz uzyskała pozytywną opinię Regionalnej Izby Obrachunkowej w Krakowie.
2. Do zaciągnięcia wszystkich kredytów i emisji obligacji podjęte zostały stosowne Uchwały Rady Miejskiej w Olkuszu.
3. W najbliższych latach należy dochować wszelkiej staranności w realizacji budżetu, aby zaplanowane dochody, w tym ze sprzedaży majątku zostały osiągnięte. Nieuzyskanie zaplanowanych dochodów lub zwiększenie wydatków, czy też zaciągnięcie nowych zobowiązań, może skutkować koniecznością przyjęcia programu naprawczego dla Gminy Olkusz.

Roman Piaśnik
Burmistrz Miasta i Gminy Olkusz