W KL Auschwitz byli więzieni i ginęli żołnierze Legionów, którzy walczyli pod dowództwem Józefa Piłsudskiego na frontach pierwszej wojny światowej. Samych tylko oficerów więziono w tym obozie około trzydziestu, większość z nich nie przeżyła pobytu w KL Auschwitz. Podoficerów i żołnierzy z legionowym rodowodem za drutami tego obozu przebywało znacznie więcej. Niektórzy z nich swoje życie zakończyli pod Ścianą straceń na dziedzińcu bloku nr 11. Za umiłowanie Ojczyzny i walkę z niemieckim okupantem dostali strzał w tył głowy.
Jednym z nich był Jan Łydka, urodzony 24 lutego 1897 r. w Olkuszu. Latem 1915 r. uciekł z domu i jako ochotnik zgłosił się do I Brygady Legionów (5 Pułk Piechoty). Brał udział w wielu legionowych bitwach na terenie Lubelszczyzny i Wołynia, w miejscowościach: Urzędów, Jastków, Kobcze, Smolary, Kołki, Koszyszcze, Czernysz, Kostiuchnówka, Maniewicze i Ruda Sitowicka. Bohaterskie boje legionowe, ze słynną Kostiuchnówką na pierwszym miejscu, rozgrywały się na północnym Wołyniu, na tak zwanym Polesiu Wołyńskim, między Styrem a Stochodem. Bitwę pod Kostiuchnówką można uznać za najważniejszą ze wszystkich bitew stoczonych przez formacje legionowe na froncie I wojny światowej.
Po kryzysie przysięgowym w lipcu 1917 r. Jan Łydka był internowany w obozach w Szczypiornie i Łomży. Pod koniec 1918 r., już w stopniu plutonowego, został żołnierzem V Batalionu Strzelców Olkuskich. Brał udział w walkach o Lwów, a potem w wojnie polsko-bolszewickiej, awansowany do stopnia sierżanta, i po jej zakończeniu przeniesiony do rezerwy w kwietniu 1921 r. 
W latach 1921-1939 służył w Straży Celnej, a następnie w Straży Granicznej – posterunki w Królewskiej Hucie, Rybniku i Korbielowie. We wrześniu 1939 r. brał udział w działaniach wojennych wraz z obsadą posterunku w Korbielowie jako żołnierz armii „Kraków”.
W październiku 1939 r. powrócił w rodzinne strony i rozpoczął konspiracyjną działalność. Był dowódcą II plutonu Placówki Olkusz ZWZ/AK, awansowany do stopnia podporucznika czasu wojny.
W 1942 r. wywieziono go na roboty przymusowe do Kędzierzyna-Koźla, gdzie dalej kontynuował działalność konspiracyjną, za co został aresztowany i osadzony w więzieniu śledczym w Mysłowicach. Następnie przewieziono go jako więźnia policyjnego (PH) do KL Auschwitz. Pod koniec czerwca 1943 r. policyjny „sąd doraźny” w bloku nr 11 skazał na śmierć kilkadziesiąt osób przywiezionych do obozu Auschwitz z różnych więzień śląskich. Jednym z nich był Jan Łydka. Miał wówczas 46 lat.
Wraz z nim skazano na śmierć także innych mieszkańców ziemi olkuskiej: Romana Balińskiego z Pilicy, Anzelma Chodorowskiego ze Skały, Stefana Dębskiego ze Sułoszowej (zamieszkałego w Olkuszu) i Andrzeja Starczynowskiego z Bukowna. Wszystkich rozstrzelano 29 czerwca 1943 r. pod Ścianą straceń na dziedzińcu bloku nr 11.
Źródło: Adam Cyra, Państwowe Muzeum Auschwitz Birkenau
