Po raz ostatni w te wakacje wnętrza olkuskiej Bazyliki św. Andrzeja wypełniły brzmienia zabytkowych organów Hansa Hummla. Następną okazję usłyszenia zaliczanego do najcenniejszych w Europie instrumentu melomani będą mieli dopiero w październiku, podczas Międzynarodowych Olkuskich Dni Muzyki Organowej i Kameralnej. Oczekując na jesienne koncerty z pewnością wspominać będą wrażenia z Letniego Festiwalu Organowego, który zwieńczyły występy Aleksandry Zabłotnej i Jarosława Kagańca.
Jako pierwsza przed publicznością zgromadzoną w gotyckiej świątyni zaprezentowała się urodzona w Olkuszu skrzypaczka Aleksandra Zabłotna. Naukę gry rozpoczęła w wieku 7 lat w olkuskiej Państwowej Szkole Muzycznej I Stopnia. Po jej ukończeniu kontynuowała edukację artystyczną w Państwowym Liceum Muzycznym im. Fryderyka Chopina w Krakowie, a następnie w Akademii Muzycznej w Krakowie, w klasie skrzypiec prof. Mieczysława Szlezera. W 2004 r. została przyjęta do Europejskiej Orkiestry Symfonicznej w Austrii, z którą koncertowała w Polsce i za granicą. Od 2008 r. jest członkiem Orkiestry Symfonicznej Filharmonii Świętokrzyskiej im. Oskara Kolberga w Kielcach. Gra też w zespołach kameralnych.
Na program jej recitalu w Bazylice św. Andrzeja złożyły się cztery części „Partity II” z cyklu „Trzy sonaty i partity na skrzypce solo” Jana Sebastiana Bacha: „Allemanda”, Corrente”, „Sarabanda” i „Giga”. Gorące przyjęcie przez olkuską publiczność wirtuozerskiego wykonania tych utworów skłoniło artystkę do zagrania na zakończenie muzycznego wieczoru jeszcze jednej kompozycji – „Ave Maria” Franciszka Schuberta.
W części organowej wystąpił również związany z Olkuszem, znany bywalcom poprzednich edycji Letniego Festiwalu artysta. Jarosław Kaganiec ukończył Akademię Muzyczną w Katowicach, w klasie prof. Juliana Gembalskiego, a także mistrzowskie kursy w Lubece i Kolonii. Aktualnie jest organistą w krakowskim Kościele Garnizonowym św. Agnieszki. Ponadto jako pianista współpracuje z Teatrem Starym, jest znanym i cenionym jazzmanem, gra muzykę klezmerską, a także współpracuje z Andrzejem Sikorowskim. Jarosław Kaganiec ma też na koncie przygodę z dziesiątą muzą. Zagrał w wyreżyserowanym przez Małgorzatę Szumowską polsko-niemieckim filmie „Ono”. Ponadto w doborowym towarzystwie tak znanych artystów, jak Leszek Możdżer i Maciej Maleńczuk współtworzył muzyczną oprawę tego filmu, wykonując małe preludium na klawesyn z „Toccaty i fugi D-dur” Jana Sebastiana Bacha. A to jeszcze nie wszystko, gdyż jesienią tego roku ukaże się wydana przez Universal Music Polska płyta z kołysankami dla dzieci skomponowanymi przez… Jarosława Kagańca.
Ten wszechstronny artysta lubi zaskakiwać. W Bazylice św. Andrzeja nie wykonał żadnego spośród rozbrzmiewających tam zazwyczaj wielkich dzieł mistrzów renesansu i baroku, lecz muzykę powstającą w jego wyobraźni podczas gry. Improwizacja na zakończenie Letniego Festiwalu Organowego łączyła akcenty inspirowane muzyką dawną z elementami etnicznymi oraz współczesną stylistyką, bliską fantastycznym efektom uzyskiwanym na syntezatorach. Ta swoista podróż po historii muzyki, pełna zaskakujących zwrotów, fragmentów subtelnych i monumentalnych, pozwoliły melomanom docenić nie tylko talent Jarosława Kagańca, ale i walory brzmieniowych olkuskich organów Hansa Hummla.
Gdy umilkły brawa, w imieniu organizatorów dyrektor MOK Grażyna Praszelik-Kocjan i prezes olkuskiego stowarzyszenia organowego Maria Rzepka oraz proboszcz parafii św. Andrzeja Mieczysław Miarki złożyli podziękowania obojgu artystom. Kwiaty i upominki wręczone zostały też Lidii Kalecińskiej, reprezentującej sponsora festiwalu Bolesław recykling Sp. z o. o. oraz prowadzącemu koncerty muzykologowi Wojciechowi Taborkowi. Przed pożegnaniem melomani zaproszeni zostali na Międzynarodowe Dni Muzyki Organowej i Kameralnej, które zainaugurowane zostaną „Requiem” Giuseppe Verdiego w wykonaniu artystów Opery Krakowskiej.
Organizatorami Letniego Festiwalu Organowego 2013 są: Miejski Ośrodek Kultury w Olkuszu i Stowarzyszenie Na Rzecz Historycznych Organów Hansa Hummla. Wsparcia finansowego udzieliły samorządy Miasta i Gminy Olkusz oraz Powiatu Olkuskiego. Sponsorem Festiwalu jest firma Bolesław recycling Sp. z o. o., zaś patronami medialnymi Przegląd Olkuski i portal internetowy Olkuszanin.pl. Koncerty odbywające się w ramach wakacyjnego cyklu prowadzi olkuski muzykolog i pedagog muzyczny Wojciech Taborek.
Olkuskie organy Hansa Hummla
Późnorenesansowe organy znajdujące się w olkuskiej Bazylice Mniejszej pw. św. Andrzeja należą w opinii wielu fachowców do najcenniejszych tego typu zabytków Europy. Tę szczególną wartość zawdzięczają zachowaniu oryginalnego mechanizmu i większości spośród 1776 piszczałek. Historia instrumentu sięga 1611 roku, kiedy to podpisano umowę na jego wykonanie z Hansem Hummlem, wybitnym organomistrzem niemieckim mieszkającym w Krakowie. Po śmierci syna, który zginął podczas budowy organów, Hummel opuścił Olkusz. Budowę dokończył jego uczeń, Jerzy Nitrowski. Pod koniec ubiegłego wieku przeprowadzona została długoletnia konserwacja organów, zakończona w 1992. W 2006 r. olkuskie organy, jako pierwszy tego typu zabytkowy instrument w Europie, objęte zostały pionierskim przedsięwzięciem badawczym mającym na celu ochronę zabytkowych organów przed niszczącym wpływem czynników zewnętrznych. Projekt ten, pod nazwą „Sensorgan Project”, prowadzony był przez instytuty uniwersytetów w Goeteborgu, Londynie, Padwie, Sao Paulo oraz PAN. Na jego przeprowadzenie Komisja Europejska przyznała 1 mln euro.
Rokrocznie, oprócz Letnich Festiwali Organowych, olkuska Bazylika św. Andrzeja rozbrzmiewa dźwiękami muzyki również jesienią, podczas Międzynarodowych Dni Muzyki Organowej i Kameralnej, które zaszczycały swymi występami takie gwiazdy, jak Guy Bovet i Teresa Żylis-Gara.
