O Antonim Kocjanie raz jeszcze

W ramach obchodów 115. rocznicy urodzin wybitnego konstruktora lotniczego i współtwórcy wywiadowczego rozpracowania hitlerowskiej broni V-2, w MOK-Centrum Kultury zorganizowana została poświęcona mu wystawa pt. „Antoni Kocjan – olkuszanin, który wygrał wojnę”. Obejrzało ją ponad 1000 osób. Wystawie towarzyszyły prelekcje przybliżające postać oraz dokonania bohatera pochodzącego z podolkuskiej wioski. Jedna z nich, skupiona głównie na szybowcach, wygłoszona została dwukrotnie, 6 i 9 marca 2017 r., a jej autorem jest Stanisław Bartoszcze.

Choć nie pochodzi stąd, Stanisław Bartoszcze czuje się olkuszaninem. Zawodowe życie związał z armią, obecnie jest podpułkownikiem w stanie rezerwy Wojsk Obrony Powietrznej Kraju. Ważną dla niego i mile wspominaną była też przygoda z lotnictwem szybowcowym. Pasja ta sprawiła, że o A. Kocjanie dowiedział się już jako nastolatek. Pilotażu uczył się w latach ‘50 na szybowcach Sroka i Komar, przedwojennych konstrukcjach A. Kocjana. Warto w tym miejscu wspomnieć, że na Komarze właśnie 21. lat wcześniej Wanda Modlibowska ustanowiła rekord świata w długości lotu z wynikiem 24 godziny i 14 minut. Z kolei pod koniec lat ‘40, osiągając pułap 9600 m na zmodyfikowanej wersji innej konstrukcji A. Kocjana – Orliku 2, światowy rekord wysokości lotu ustanowił Amerykanin Paul McCready.

Wracając do prelekcji, St. Bartoszcze najpierw przypomniał życiorys A. Kocjana, zwrócił uwagę na jego olkuskie pochodzenie, a także na koleje losu nie ułatwiające ani zdobycia wykształcenia, ani rozwijania niezwykłych talentów. Jak obszerną i specjalistyczną wiedzę musiał posiąść A. Kocjan, by projektować tak znakomite szybowce, uzmysłowiła słuchaczom część wykładu poświęcona rządzących lotem prawom fizyki. Kształt i rozmiary skrzydeł zdolnych zapewnić właściwą siłę nośną, elementy sterowania umożliwiające skuteczną nad powietrznym statkiem kontrolę, czy wreszcie właściwe usytuowanie środka ciężkości szybowca – to tylko niektóre z omówionych przez prelegenta technicznych aspektów lotniczego projektowania.

Aby ułatwić słuchaczom zrozumienie owych zawiłości St. Bartoszcze przygotował slajdy, m. in. ze zdjęciami i rysunkami szybowców A. Kocjana. Na ich przykładzie wyjaśniał zasady aerodynamiki oraz pilotażu. Posługiwał się zresztą nie tylko zdjęciami, ale również zawieszonymi pod sufitem pawilonu MOK-Centrum Kultury modelami, stanowiącymi część wystawy „Antoni Kocjan – olkuszanin, który wygrał wojnę”. Uczestnicy wykładów posiedli ponadto wiedzę o wykorzystywaniu ciepłych, wznoszących prądów powietrznych i rozpoznawaniu chmur, które są bardzo ważnymi w szybownictwie „drogowskazami”.

Od 20 lutego do 10 marca 2017 r. wystawę „Antoni Kocjan – olkuszanin, który wygrał wojnę” odwiedziło ponad 1000 osób. Zwiedzający mieli okazję wysłuchać krótkich prelekcji o A. Kocjanie oraz obejrzeć film dokumentalny o jego konstrukcjach szybowcowych. Większa część eksponatów z tej wystawy udostępniona będzie w Chacie Kocjana u podnóża wzgórza zamkowego w Rabsztynie, zaś pamiątki użyczone przez Zespół Szkół Nr 3 im. Antoniego Kocjana prezentowane będą w siedzibie tej placówki oświatowej.

Zainteresowanych życiem i dokonaniami Antoniego Kocjana zachęcamy do lektury książki Andrzeja Glassa pt. Antoni Kocjan szybowce i walka z bronią „V” (Muzeum Lotnictwa Polskiego, Kraków 2002). Więcej informacji o „olkuszaninie, który wygrał wojnę” znaleźć też można w Wikipedii oraz na blogu historycznym dr. Adama Cyry: http://cyra.wblogu.pl/jeszcze-raz-o-antonim-kocjanie-%E2%80%9Eczlowieku-ktory-wygral-wojne%E2%80%9D.html

MOK Olkusz