Olkusz
Po publikacji historii mieszkańca Olkusza, który – mimo skierowania na rehabilitację w ramach NFZ – nie był w stanie zapisać się na zabiegi z powodu ograniczonych godzin rejestracji, zwróciliśmy się z pytaniami do Małopolskiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia. Odpowiedź, jaką otrzymaliśmy, jest jednoznaczna i nie pozostawia miejsca na interpretacje.
Jak podkreśla rzeczniczka prasowa MOW NFZ, pacjent ma prawo do rejestracji w dowolnym dniu i w godzinach pracy placówki, a obowiązkiem świadczeniodawcy jest zapewnienie realnego dostępu do zapisów. „Placówka ma obowiązek zapewnić bieżącą rejestrację pacjentów na podstawie zgłoszenia osobistego, za pośrednictwem osoby trzeciej, telefonicznie lub systemu informatycznego” – wskazuje Aleksandra Kwiecień.
To istotne w kontekście relacji naszego czytelnika, który usłyszał, że zapisy prowadzone są wyłącznie przez dwie godziny dziennie, w czasie jego pracy, a rejestracja telefoniczna – choć formalnie dostępna – w praktyce nie funkcjonuje.
Wyznaczanie godzin zapisów jest niezgodne z prawem
NFZ nie ma wątpliwości: takie praktyki są sprzeczne z obowiązującymi przepisami. „Pacjent nie może być zmuszany do osobistego dokonania rejestracji, a ustalanie przez świadczeniodawcę konkretnego dnia lub wyznaczenie godzin zapisów, jest niezgodne z prawem” – podkreśla rzeczniczka. Jak dodaje, rejestracja telefoniczna musi mieć charakter faktyczny, a nie jedynie „na papierze”.
Podstawą tych zasad jest Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 8 września 2015 roku w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej. To ono zobowiązuje placówki mające kontrakt z NFZ do takiej organizacji pracy, aby pacjent nie był pozbawiony możliwości umówienia wizyty.
NFZ wskazuje również, jakie kroki może podjąć pacjent w podobnej sytuacji. W pierwszej kolejności powinien zwrócić się – najlepiej pisemnie – do kierownika placówki z prośbą o wyjaśnienie zasad rejestracji. Kopia takiego pisma powinna trafić do Rzecznika Praw Pacjenta. Jeśli odpowiedź placówki okaże się niewystarczająca, pacjent ma prawo złożyć skargę do Działu Skarg i Wniosków MOW NFZ, co stanowi podstawę do formalnej interwencji oddziału.
Rzeczniczka potwierdziła jednocześnie inną, budzącą emocje kwestię – termin ważności skierowania na rehabilitację. „Zgodnie z przepisami, skierowanie na rehabilitację jest ważne rzeczywiście przez 30 dni od daty wystawienia” – przypomina Aleksandra Kwiecień. Oznacza to, że pacjent musi w tym czasie zarejestrować skierowanie w placówce realizującej świadczenia w ramach NFZ. Po upływie tego terminu dokument traci ważność, niezależnie od przyczyn opóźnienia.
Centralna e-rejestracja ma zmienić system
Na tle takich historii szczególnego znaczenia nabiera podpisana niedawno ustawa o centralnej e-rejestracji. W dniu 7 listopada 2025 roku prezydent Karol Nawrocki podpisał przepisy wdrażające jedno z najbardziej oczekiwanych rozwiązań cyfrowych w publicznej ochronie zdrowia. Celem zmian ma być uproszczenie zapisów, skrócenie kolejek i ograniczenie praktyk, które dziś skutecznie blokują pacjentom dostęp do świadczeń.
Od 1 stycznia 2026 roku centralna e-rejestracja obejmie wizyty u kardiologa oraz badania profilaktyczne – mammografię i cytologię. W kolejnych miesiącach i latach system będzie stopniowo rozszerzany na następne specjalizacje, a do końca 2029 roku ma objąć wszystkie świadczenia ambulatoryjnej opieki specjalistycznej finansowane przez NFZ.
Nowy system zakłada stworzenie centralnej „poczekalni”, czyli wykazu oczekujących obejmującego wszystkich świadczeniodawców. Pacjent nie będzie już zapisywał się do konkretnej placówki „w ciemno”, lecz wskaże swoje kryteria – m.in. lokalizację i preferowany termin – a system sam przypilnuje jego miejsca w kolejce. Gdy pojawi się wolny termin spełniający te warunki, pacjent zostanie automatycznie zapisany i otrzyma powiadomienie przez system e-zdrowia.
Czy to koniec „zamkniętych okienek”?
Dla pacjentów oznacza to realną alternatywę wobec osobistych wizyt w rejestracji i nieskutecznych prób dodzwonienia się do przychodni. Rejestracja będzie możliwa online, za pośrednictwem Internetowego Konta Pacjenta na stronie pacjent.gov.pl oraz w aplikacji mobilnej mojeIKP. W tych kanałach będzie można zapisać się na pierwszorazową wizytę do kardiologa, umówić badania profilaktyczne, a także zmieniać i odwoływać wizyty. System przewiduje również automatyczne przypomnienia SMS.
Istotne zmiany czekają również świadczeniodawców. Ustawa wprowadza obowiązek integracji z centralną e-rejestracją dla placówek realizujących świadczenia objęte nowym systemem. Od połowy 2026 roku NFZ uzależni finansowanie od przestrzegania tych zasad – najpierw poprzez możliwość wstrzymania płatności, a następnie przez finansowanie wyłącznie świadczeń umówionych w systemie centralnym.
W praktyce oznacza to, że problemy znane dziś pacjentom – ograniczone godziny zapisów, brak odbieranych telefonów czy uznaniowe „dni rejestracji” – mają zniknąć nie tylko z powodu przepisów, ale także realnych sankcji finansowych. Czy centralna e-rejestracja rzeczywiście zakończy epokę zamkniętych okienek i pozornych zapisów? Odpowiedź przyniosą najbliższe lata. Jedno jest jednak pewne: po odpowiedzi NFZ i w świetle nowych przepisów coraz trudniej będzie tłumaczyć bariery w dostępie do leczenia „organizacją pracy placówki”.
fot. pixabay.com
