27 kwietnia oczy Polaków będą skierowane w stronę Watykanu, gdzie na ołtarze zostanie wyniesiony Jan Paweł II. Tysiące z nas miały okazję spotkać się z papieżem, na przykład podczas zbiorowych i prywatnych audiencji czy licznych pielgrzymek. Jeszcze jako Karol Wojtyła przyszły papież był w powiecie olkuskim kilkukrotnie i przy okazji jego kanonizacji warto wspomnieć te momenty. Tym bardziej, że wielu z naszych Czytelników brało w nich aktywny udział.
Karol Wojtyła na naszych ziemiach
Historycy przypuszczają, że późniejszy papież mógł odwiedzić Olkusz jako młody chłopak, podczas pielgrzymek na Jasną Górę, których szlak najpewniej prowadził przez Olkusz. Jako duszpasterz krakowskiej parafii pw. Św. Floriana, ks. Karol Wojtyła gromadził wokół siebie młodych, którzy razem z nim wyruszali na pielgrzymi szlak, w tym na Jurę Krakowsko-Częstochowską. Wiadomo na pewno, że w 1954 roku uwielbiany przez akademicką młodzież ksiądz Wojtyła, nazywany przez studentów Wujkiem, odwiedził Olkusz. Z zachowanych wspomnień Leszka Nowosielskiego, wtedy studenta Politechniki Krakowskiej, można dowiedzieć się, iż w pierwszych dniach września akademicki duszpasterz zorganizował pieszą pielgrzymkę na Jasną Górę. „Wujek jak zwykle zjawił się punktualnie. Ruszyliśmy szparko przez Azory na Olkusz. Od skrzyżowania w Bronowicach droga zaczęła się wznosić, a za nami w promieniach słońca pozostała w porannej mgiełce panorama Krakowa ze strzelistymi wieżami kościołów. Wokół zielone jeszcze wzgórza z bielejącymi skałkami Jury Krakowsko-Częstochowskiej w złocistych jesiennych kępach drzew. (…) Pod wieczór dotarliśmy do Olkusza. Tutaj nocleg na plebanii, u zaprzyjaźnionego z Wujkiem proboszcza (ks. Andrzeja Marchewki – przyp. red.). Rano Msza św. – oczywiście po łacinie, potem śniadanie i w drogę. Dzisiaj zeszliśmy z szosy i wędrujemy Szlakiem Orlich Gniazd. Cudowna, słoneczna, złota polska jesień. Wokół czerwieniejące i złociste lasy liściaste, kontrastujące z zielenią gajów iglastych. Mijamy ruiny zamków – owe Orle Gniazda”. Jak wynika z zachowanych źródeł, rok później Wujek ze swoimi ośmioma studentami zawitał do Olkusza podczas pielgrzymki rowerowej z Krakowa do Częstochowy, przez Trzebinię, Olkusz, Wolbrom, Pilicę, Ogrodzieniec.
Papież Pius XII mianował Karola Wojtyłę biskupem pomocniczym archidiecezji krakowskiej, a od 1963 roku był arcybiskupem metropolitą krakowskim. Jak opowiadają historycy, w takim właśnie charakterze kilkukrotnie odwiedził ziemię olkuską. W październiku 1967 Karol Wojtyła uczestniczył w uroczystościach jubileuszowych ku czci św. Jana Kantego w kościele pw. św. Andrzeja Apostoła. – W Olkuszu przyjął kardynała Wojtyłę ten sam ksiądz Andrzej Marchewka, który kilkanaście lat wcześniej podejmował go gościną podczas pielgrzymek – wyjaśnia Jacek Sypień, olkuski historyk i regionalista, autor opracowania o wizytach papieża w Olkuszu i okolicach. – Ponowna wizyta kardynała Karola Wojtyły w Olkuszu miała miejsce w niedzielę 13 października 1973 roku. Tego dnia, po południu, podczas Mszy świętej w olkuskim kościele pw. św. Andrzeja Apostoła kardynał Wojtyła wygłosił kazanie na uroczystość Nawiedzenia Matki Bożej. Wtedy proboszczem olkuskim był już ks. Lucjan Czechowski. W 1973 roku, olkuska parafia obchodziła jubileusz 800-lecia. W olkuskim kościele jest ornat, w którym kardynał Wojtyła odprawiał Mszę świętą. Podczas tych uroczystości zrealizowano amatorski film, który został przekazany do krakowskiej Kurii. W Olkuszu zachowało się jednak kilkanaście fotografii – wyjaśnia Jacek Sypień.
Olkusz nie jest jedyną miejscowością w powiecie olkuskim, która może się poszczycić kartą historii z udziałem Jana Pawła II. W 1973 roku arcybiskup Karol Wojtyła odwiedził Bolesław, a jego wizyta była związana z nawiedzeniem obrazu Matki Bożej. Jak wynika ze wspomnień mieszkańców, 12 sierpnia 1973 ponad 3 tysiące wiernych uczestniczyło we Mszy św. Polowej na nowym cmentarzu, jaką koncelebrował arcybiskup Karol Wojtyła. Dwa lata później późniejszy papież odwiedził Bolesław raz jeszcze, nie tylko w związku z nawiedzeniem obrazu Matki Bożej, ale również przy okazji uroczystej Mszy z okazji odzyskania (po 18 latach) kościoła parafialnego.
Kardynał Wojtyła 16 czerwca 1974 roku odwiedził Gorenice, gdzie wziął udział we Mszy przed kościołem w tej miejscowości, z okazji uroczystości Roku Świętego. Z kolei w 1977 roku mieszkańcy Niesułowic mogli wysłuchać kazania arcybiskupa Karola Wojtyły, który w sąsiedniej Lgocie poświęcił kamień węgielny pod budowę kościoła. Karol Wojtyła odwiedził także pobliskie Szklary, Racławice Olkuskie, Pilicę, Czerną. W 1974 roku w Racławicach spotkał się z mieszkańcami przed salką katechetyczną, którą komunistyczna władza chciała zburzyć.
Pamiątki po Janie Pawle II
W Olkuszu znajduje się kilka pamiątek (oprócz wspomnianego ornatu), które mają utrwalić w naszej pamięci pobyty późniejszego następcy św. Piotra w Srebrnym Grodzie w 1967 i 1973 roku. W południową ścianę kościoła pw. św. Andrzeja Apostoła w październiku 1984 roku została wmurowana tablica. Z kolei w 1991 roku olkuska Rada Miejska przyjęła uchwałę w sprawie nadania jednej z ulic miasta imienia Jana Pawła II. Imię Jana Pawła II nosi kilka szkół w powiecie olkuskim: Szkoła Podstawowa w Braciejówce, Gimnazjum w Kluczach i Szkoła Podstawowa w Trzyciążu. Na tego patrona zdecydowano się także przy okazji powstania olkuskiego Domu Pomocy Caritas. Przed kilkoma kościołami wzniesiono pomniki przedstawiające papieża Polaka.
– W 2011 roku do kilku kościołów na ziemi olkuskiej zostały uroczyście przekazane relikwie bł. Jana Pawła II. Relikwie to krople krwi, które przekazał kardynał Stanisław Dziwisz, najbliższy, wieloletni współpracownik i sekretarz zmarłego Papieża – wyjaśnia olkuski historyk, Jacek Sypień.
Wiele ciekawostek związanych z papieżem Polakiem w powiecie olkuskim będzie można dowiedzieć się z tekstów autorów wspólnej publikacji „Karol Wojtyła na ziemi olkuskiej”, która lada dzień ukaże się nakładem Starostwa Powiatowego w Olkuszu, gminy Bolesław i Miejskiego Ośrodka Kultury w Olkuszu na okoliczność wyniesienia na ołtarze Jana Pawła II. Album zawiera teksty i zdjęcia z historycznych wizyt Karola Wojtyły w naszym regionie. – Niniejsza publikacja ukazuje się w momencie ogłoszenia Jana Pawła II świętym Kościoła Katolickiego. Papież Franciszek wynosi na ołtarze Papieża Pielgrzyma, który – nim przemierzył cały świat – objechał wszerz i wzdłuż Polskę, w tym i tereny powiatu olkuskiego. Wielu mieszkańców ziemi olkuskiej wciąż pamięta wizyty przyszłego świętego. Ale czas płynie, a ludzie odchodzą. Potrzebne jest świadectwo i pamięć. Niech ten album będzie skromnym hołdem, jaki mieszkańcy naszego regionu składają świętemu Janowi Pawłowi II – można przeczytać we wstępie Olgerda Dziechciarza. Książka będzie także dostępna w wersji cyfrowej (w formacie pdf do pobrania na stronie internetowej Starostwa Powiatowego).
W dniu kanonizacji Jana Pawła II o godz. 19:30 na olkuskim rynku odbędzie się koncert „Santo Subito” oraz otwarcie wystawy plenerowej „Św. Jan Paweł II na ziemi olkuskiej”, będącej fotograficzną dokumentacją wizyt Karola Wojtyły w powiecie olkuskim. Uroczystości przygotowali: Miejski Ośrodek Kultury w Olkuszu, Urząd Miasta i Gminy w Olkuszu i Proboszcz Bazyliki Mniejszej w Olkuszu.
W opracowaniu wykorzystano matriały olkuskiego MOK oraz materiały przykazane przez proboszcza Bazyliki Mniejszej w Olkuszu.
Poniżej zamieszczamy niewielką część ze zbiorów, jakie udało się zgromadzić autorom albumu i wystawy, zachęcając tym samym do sięgnięcia do źródła.
1. Metropolita krakowski kardynał Karol Wojtyła wygłasza homilię podczas Mszy św. polowej na cmentarzu w Bolesławiu z okazji uroczystości Nawiedzenia Matki Bożej. Bolesław, 12.08.1973r. Fot. Ze zbiorów Starostwa Powiatowego w Olkuszu.
2. Metropolita krakowski kardynał Karol Wojtyła przed olkuskim kościołem pw. św. Andrzeja Apostoła podczas uroczystości 200-lecia ogłoszenia Jana Kantego świętym. Olkusz 22.10 1967 r. Fot. Ze zbiorów Parafii św. Andrzeja Apostoła w Olkuszu.
3. Metropolita krakowski kardynał Karol Wojtyła przed olkuskim kościołem pw. św. Andrzeja Apostoła podczas uroczystości 200-lecia ogłoszenia Jana Kantego świętym. Olkusz 22.10 1967 r. Fot. Ze zbiorów Parafii św. Andrzeja Apostoła w Olkuszu.
4. Metropolita krakowski kardynał Karol Wojtyła przed olkuskim kościołem pw. św. Andrzeja Apostoła podczas uroczystości 200-lecia ogłoszenia Jana Kantego świętym. Olkusz 22.10 1967 r. Fot. Ze zbiorów Parafii św. Andrzeja Apostoła w Olkuszu.
5. Metropolita krakowski kardynał Karol Wojtyła przed olkuskim kościołem pw. św. Andrzeja Apostoła podczas uroczystości 200-lecia ogłoszenia Jana Kantego świętym. Olkusz 22.10 1967 r. Fot. Ze zbiorów Parafii św. Andrzeja Apostoła w Olkuszu.
6. Metropolita krakowski kardynał Karol Wojtyła przed olkuskim kościołem pw. św. Andrzeja Apostoła podczas uroczystości 200-lecia ogłoszenia Jana Kantego świętym. Olkusz 22.10 1967 r. Fot. Ze zbiorów Parafii św. Andrzeja Apostoła w Olkuszu.
7. Metropolita krakowski kardynał Karol Wojtyła w olkuskim kościele pw. św. Andrzeja Apostoła podczas uroczystości 200-lecia ogłoszenia Jana Kantego świętym. Pierwszy z prawej ks. proboszcz Andrzej Marchewka. Olkusz 22.10.1967 r. Fot. Ze zbiorów Parafii św. Andrzeja Apostoła w Olkuszu.
8. Metropolita krakowski kardynał Karol Wojtyła w olkuskim kościele pw. św. Andrzeja Apostoła podczas uroczystości 200 lecia ogłoszenia Jana Kantego świętym. Pierwszy z lewej ks. proboszcz Andrzej Marchewka. Olkusz 22.10.1967 r. Fot. Ze zbiorów Parafii św. Andrzeja Apostoła w Olkuszu.
9. Metropolita krakowski kardynał Karol Wojtyła w olkuskim kościele pw. św. Andrzeja Apostoła podczas uroczystości 200-lecia ogłoszenia Jana Kantego świętym. . Z tyłu z lewej ks. proboszcz Andrzej Marchewka. Olkusz 22.10.1967 r. Fot. Ze zbiorów Parafii św. Andrzeja Apostoła w Olkuszu.
10. Metropolita krakowski kardynał Karol Wojtyła w ogrodzie olkuskiego probostwa podczas rozmowy z biskupem kieleckim Janem Jaroszewiczem. Olkusz 13.10.1973 r. Fot. Ze zbiorów Parafii św. Andrzeja Apostoła w Olkuszu.
11. Okolicznościowa karta pamiątkowa wydana z okazji odwiedzin metropolity krakowskiego kardynała Karola Wojtyły w olkuskim kościele pw. św. Andrzeja Apostoła z okazji Nawiedzenia Matki Bożej. Olkusz 13.10.1973 r. Fot. Ze zbiorów Parafii św. Andrzeja Apostoła w Olkuszu.
12. Okolicznościowa karta pamiątkowa wydana z okazji odwiedzin metropolity krakowskiego kardynała Karola Wojtyły w olkuskim kościele pw. św. Andrzeja Apostoła z okazji Nawiedzenia Matki Bożej. Olkusz 13.10.1973 r. Fot. Ze zbiorów Parafii św. Andrzeja Apostoła w Olkuszu.
13. Okolicznościowa karta pamiątkowa wydana z okazji odwiedzin metropolity krakowskiego kardynała Karola Wojtyły w olkuskim kościele pw. św. Andrzeja Apostoła z okazji Nawiedzenia Matki Bożej. Olkusz 13.10.1973 r. Fot. Ze zbiorów Parafii św. Andrzeja Apostoła w Olkuszu.
14. Okolicznościowa karta pamiątkowa wydana z okazji odwiedzin metropolity krakowskiego kardynała Karola Wojtyły w olkuskim kościele pw. św. Andrzeja Apostoła z okazji Nawiedzenia Matki Bożej. Olkusz 13.10.1973 r. Fot. Ze zbiorów Parafii św. Andrzeja Apostoła w Olkuszu.
15. Podczas pielgrzymki olkuszan do Watykanu. W środku ks. Stanisław Parkita, proboszcz parafii pw. św. Barbary w Olkuszu – Pomorzanach. Fot. Archiwum prywatne.
16. Metropolita krakowski kardynał Karol Wojtyła podczas Mszy św. w Gorenicach z okazji uroczystości Roku Świętego. Gorenice 16.06.1974 r. Fot. Archiwum prywatne.
17. List do papieża Jana Pawła II z okazji 800-lecia parafii olkuskiej. 15.10.1985. Fot. ze zbiorów Parafii pw. św. Andrzeja Apostoła w Olkuszu.
18. List z zaproszeniem metropolity krakowskiego kardynała Karola Wojtyły do Olkusza na uroczystości Nawiedzenia Matki Bożej wystosowany przez proboszcza ks. Lucjana Czechowskiego. 7.07.1973r. Fot. ze zbiorów Parafii pw. św. Andrzeja Apostoła w Olkuszu.
19. Telegram z życzeniami noworocznymi dla Jego Świątobliwości Jana Pawła II, wysłany przez proboszcza ks. Lucjana Czechowskiego w imieniu kapłanów i wiernych parafii w Olkuszu. 31.12.1978 r. Fot. ze zbiorów Parafii pw. św. Andrzeja Apostoła w Olkuszu.
20. Telegram, jaki w imieniu papieża Jana Pawła II skierował do olkuskiego proboszcza ks. kanonika Stefana Roguli arcybiskup Francisco Álvarez Martínez. Fot. ze zbiorów Parafii pw. św. Andrzeja Apostoła w Olkuszu.
Więcej zdjęć z cyklu 
