Ciekawostki znad Baby cz. VI

Czy Olkusz się rozwija? Nie, Olkusz się nie rozwija.
Rozmawiamy o wzroście Olkusza czy o jego rozwoju? Bo to są dwa różne pojęcia. Człowiek rośnie i człowiek się rozwija, nabiera wiedzy i umiejętności. Podobnie jest i z miastem. Obecnie nasze miasto już nie wzrasta, ale się również nie rozwija.
Na przykład system komunikacyjny. Siatka ulic Olkusza – jeszcze z XIX wieku. Przestawianie znaków drogowych, co miałoby pomóc w udrożnieniu miasta, to pusty śmiech. Trzeba tu rozwiązań systemowych. Jakich? Od tego jest Rada Miasta, burmistrz, urzędnicy  miejscy i powiatowi.

Ale dotąd nie wskazano perspektywy tego rozwoju. Potrzebna jest strategia, odpowiedź na pytanie, co i jak będziemy robić w bliższej i dalszej perspektywie czasowej. Rewitalizacja-to pojęcie niejasne i tajemnicze, tak, jak perspektywa przebudowy rynku. A co z całym miastem?
Kilka razy w minionym stuleciu Olkusz miał taką strategię, swoje „pięć minut”. Najciekawsza była ta z lat 20. XX wieku. Olkusz był wtedy miastem niedużym i nic dziwnego. Takie były wówczas miasta. Wszak i Kraków miał wtedy coś ok.30 tysięcy mieszkańców. Ale Olkusz miał rozległe lasy, na zachód sięgające aż do Sławkowa i od torów na południe, aż do Chrzanowa. Traktowano ten nasz Olkusz, jako uzdrowisko znaczące w skali krajowej, położone na terenach dzielnicy Starczynów. Pobudowano tam wówczas sanatorium, stojące do dziś osiedle mieszkaniowe. Wybudowano basen na naturalnym cieku wodnym, pawilon. W te przedsięwzięcia wpisuje się także wybudowane wówczas sanatorium w Rabsztynie. W Olkuszu-wielkie przedsięwzięcia to m. in.osiedle Piaski, osiedle Czarna Góra. Planowano przeniesienie stacji kolejowej w okolice cmentarza i szereg innych zmian. Wszystkie te dokonania miały być zapleczem sanatoryjno-wypoczynkowym dla  przemysłowego Zagłębia. Trzeba wiedzieć, że był tu wówczas niesamowity superklimat: wspaniałe lasy, rzeki, wodne cieki, poniki. Istny raj. Skąd środki na te imponujące przedsięwzięcia? Parcelowano lasy i sprzedawano działki, na których, wspierani przez Miasto mieszkańcy i przyjezdni, budowali domy mieszkalne. Wspaniałe te plany realizowano z podziwu godną konsekwencją. I nic dziwnego, że mieszkańcy nie zgodzili się na budowę proponowanej im wówczas fabryki lokomotyw. Dobrze ich rozumiemy…
I to była wizja prawdziwie wielkiego Olkusza. Ale przyszła wojna i skończyła się wizja! Dodajmy jednak, o czym mało kto wie, że w czasach 4 lat (jednej kadencji rady!) Niemcy, oczywiście dla swoich  celów, przekształcali Olkusz: przebudowali całą północną pierzeję Rynku, prowadzili badania archeologiczne na terenie parku, ożywili czasowo kopalnię „Bolesław”, opracowali szczegółowy plan rekonstrukcji rynku, wybudowali budynek stacji, rozpoczęli budowę stadionu, a nawet-podobno-wybudowali kolejkę wąskotorową do Ojcowa.
Wróćmy do idei Olkusza, jako ośrodka sanatoryjno-wypoczynkowego. Budowa przemysłu górniczego w latach 60. zlikwidowała tę ideę. Lasy upaństwowiono, strumyki zniknęły w leju depresyjnym, wyodrębniono miasto Bukowno, które z przyczyn politycznych wyposażono nader hojnie. Gdyby tak wtedy, w latach przedwojennych, naszym przodkom udało się zrealizować te wielkie plany, jak by się nam dziś żyło? Kolejna strategia dla Olkusza obejmowała lata 60. Olkusz, jako zaplecze mieszkaniowe dla Zagłębia-na 12, potem na 24, a potem na 100 tys. mieszkańców. Miasto się rozwijało, ale nie wzrastało. Pozbawione było i tak jest do dziś-infrastruktury. Rozbudowano kilometry niemal nieużytecznej sieci wodociągowej, za który to pomysł płacimy dziś horrendalnie wysokimi cenami wody. Zamiast wybudować, jak było planowane, wiadukt nad OFNE, postawiono wiadukt w ulicy Kościuszki i to był i jest dramat. Przerąbano drogę przez centrum miasta i puszczono nią cały ruch. Mówiono: za 20 lat wybudujemy tunel pod ulicą Kościuszki. Gdzie jest ten tunel? Gdzie był wówczas rozsądek urzędników?
I żadne przestawianie znaków drogowych nic tu nie pomoże. A potem nastały zmiany administracyjne, odłączono nas od województwa katowickiego i „wróciliśmy” do Krakowa, gdzie traktowani jesteśmy jako „bliska zagranica”. I mamy wraz z okolicznymi wsiami coś 50 tys. mieszkańców i miasto, które się dusi. Dlaczego u nas brak chętnych do inwestycji, skoro inne miasta skorzystały z boomu inwestycyjnego? Właśnie dlatego, że nie ma infrastruktury, rozmachu, propozycji dla inwestorów. Nie ma owej strategii, którą mieli ludzie „przedwojenni”. Czy mamy się czegoś bać w Olkuszu?

Na podstawie rozmowy z człowiekiem, który wie, co mówi.