Skromna, pozostająca zawsze nieco w cieniu męża – założyciela Muzeum Afrykanistycznego w Olkuszu, Bożena Szczygieł-Gruszyńska miała znaczący wkład w powstanie zaliczanej do najwartościowszych w kraju kolekcji dzieł sztuki ludów Czarnego Kontynentu, a także angażowała się w propagowanie wiedzy o Afryce. Zasługi te zostały docenione. Będące dumą miasta zbiory noszą teraz nazwę Muzeum Afrykanistyczne im. dr Bogdana Szczygła i Bożeny Szczygieł-Gruszyńskiej.
Wszystko zaczęło się od półrocznego pobytu Bogdana Szczygła w Algierze, gdzie trafił jako ochotnik Service Civil International. Tam młody, zafascynowany Afryką olkuski lekarz dowiedział się o pracy w Nigrze. A że zapotrzebowanie dotyczyło również dentystów, to żona, z zawodu stomatolog, także miała zapewnione zatrudnienie. W 1966 roku najpierw wyjechał do Nigru sam Bogdan Szczygieł, by przygotować warunki życia dla rodziny, a niedługo potem dołączyła do niego Bożena Szczygieł wraz z dziewięcioletnią wówczas córką Ewą. Wrócili pod koniec następnej dekady. Blisko 12 lat spędzonych w Afryce dzielili między pracę i pasję zrodzoną z fascynacji kulturą tamtejszych ludów. Pasja ta zaowocowała bogatą kolekcją oryginalnych dzieł sztuki, obrazów, rzeźb, obrzędowych masek, instrumentów, ozdób, przedmiotów codziennego użytku. Zbiory swe Bożena i Bogdan Szczygłowie podarowali na początku lat ’70 Towarzystwu Przyjaciół Ziemi Olkuskiej. Olkuskie Muzeum Afrykanistyczne później przejęło miasto i do dziś prowadzi Miejski Ośrodek Kultury, ale w początkach działalności ekspozycją zajmowali się miejscowi społecznicy z Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Olkuskiej oraz Towarzystwa Polsko-Afrykańskiego. Bożena Szczygieł, tak jak inni członkowie ww. towarzystw, osobiście angażowała się w prace przy kolejnych etapach organizacji placówki, nie raz sprzątała muzealne pomieszczenia. – Wtedy nawet gabloty kupowana były za pieniądze ze składek, wszystko robiliśmy sami, potem zaczęło nam pomagać miasto. Warto było. Zbiory wzbogacali później inni kolekcjonerzy. Pamiętam jak kiedyś odwiedził nas znawca kultury Afryki i stwierdził, ze w Polsce są dwa tej rangi muzea – w Szczecinie i w Olkuszu. – wspomina Bożena Szczygieł-Gruszyńska.
Muzeum Afrykanistyczne i inne obiekty Centrum Kultury przy ul. Szpitalnej 32, administrowane przez Miejski Ośrodek Kultury w Olkuszu, są miejscem organizacji przedsięwzięć popularyzujących wiedzę o Czarnym Lądzie. Odbywają się tam lekcje muzealne, zabawy i warsztaty plastyczne dla dzieci, spotkania z autorami poświęconych Afryce książek oraz imprezy w ramach Pustynnych Miraży z występami afrykańskich artystów, prelekcjami, pokazami filmów i degustacjami potraw. Kiedy tylko Bożena Szczygieł-Gruszyńska była w Olkuszu i pozwalało jej na to zdrowie, uczestniczyła i angażowała się w te wydarzenia. W oparciu o jej wspomnienia powstało wiele interesujących artykułów, częstokroć zawierających mało znane ciekawostki o życiu i obyczajach Tuaregów, Hausa i Fula.
W przyszłym roku w Muzeum Afrykanistycznym im. dr Bogdana Szczygła i Bożeny Szczygieł-Gruszyńskiej otwarta zostanie wystawa nieprezentowanych dotąd pamiątek z pobytu patronów w Nigrze.
Więcej informacji o dr Bogdanie Szczygle i o olkuskim Muzeum Afrykanistycznym znaleźć można na stronie internetowej www.mok.olkusz.pl/index.php/muzea/28-afryka.
